Κοσμος

Ο προσωπικός θρίαμβος του Πούτιν ή το πραγματικό πρόσωπο του τρόμου

Σε σχηματισμό παρέλασης η διεθνής του αυταρχισμού

Νίκος Γεωργιάδης
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Βλαντιμίρ Πούτιν και η Κίνα ηγούνται της γεωπολιτικής στροφής, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Δύσης

Η συνάντηση του Αρκτικού Κύκλου πιστοποίησε την άρση της απομόνωσης του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η συνάντηση του Πεκίνου εγκαινίασε την περίοδο αποτελεσματικής επιρροής στον Παγκόσμιο Νότο της «Ομάδας των 5», η οποία, με επικεφαλής την Κίνα, σχεδιάζει την ανατροπή των πλανητικών συσχετισμών με την επιβολή ενός αντιδυτικού-αντιδημοκρατικού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικού ελέγχου. Η επί εξάμηνο οικονομική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ ώθησε αναγκαστικά την Ινδία στην αγκαλιά της Κίνας. Με ενδιάμεσο καταλύτη τη Ρωσία, η δεύτερη και η πέμπτη οικονομία του πλανήτη επιλέγουν την αναγκαστική συνεργασία. Εν είδη Εξαπτέρυγων οι «παρίες» αυτού του κόσμου, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, οι κήρυκες του στυγνού αυταρχισμού και της νομιμοποίησης της βαρβαρότητας ως μεθόδου άσκησης εξουσίας πλαισιώνουν την «Τρόικα», η οποία φαντασιώνεται ένα αρχιτεκτόνημα «Νέας Τάξης Πραγμάτων». Στην παρέα των «5» βρίσκεται, σε μικρή απόσταση, για τα προσχήματα, και η Τουρκία, η οποία εναγωνίως αναζητεί ρόλο σε αυτή την πολύπλοκη εξίσωση με πολλαπλές μεταβλητές.

Είναι προφανές πως κατά τη συνάντηση στην Αλάσκα ο Ρώσος ηγεμόνας αντελήφθη τα πραγματικά όρια διπλωματικής ευφυΐας του συνομιλητή του. Έμπειρο στέλεχος της σοβιετικής KGΒ και απόφοιτος ενός εκπαιδευτικού συστήματος βασισμένου στη μεθοδική εκμάθηση της πολιτικής ιστορίας επικεντρωμένης στο δόγμα τους Μεσαίου Χώρου, ο αφέντης του Κρεμλίνου επανήλθε στη διεθνή σκηνή. Ανέτρεψε επί της ουσίας μία περίοδο απομόνωσής του, που ξεκίνησε το 2014, με τον πρώτο ουκρανικό πόλεμο και την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία.

Η Κίνα και τα κινεζικά περιφερειακά συστήματα δεν τα πήγαιναν ποτέ καλά με τον ορθόδοξο βόρειο γείτονα

Η εμμονή του Ντόναλντ Τραμπ στη δασμολογική ανάγνωση της διεθνούς πολιτικής, αυτό το κράμα ενός ανόητου απομονωτισμού τύπου δόγματος Μονρόε και ακραίου ακατάληπτου μονεταρισμού, άφησε άφθονο χώρο στην Κίνα ώστε να οργανώσει το «αντισύστημα» που οραματίζεται ο ακόρεστα φιλόδοξος ηγέτης της. Ο πρόεδρος Σι επιμένει να τοποθετηθεί στο Πάνθεον της σύγχρονης ιστορίας της πατρίδας του, δίπλα στον Μάο και μάλιστα σε ισοϋψή θέση. Βάναυσα αυταρχικός και ακραία εθνικιστής, ξέρει πως μόνο η ιστορική ρεβάνς απέναντι στον Τσαν Και Σεκ με την ανακατάληψη της Φορμόζας θα του επιτρέψει να ανέλθει στο βάθρο που ονειρεύεται για τον εαυτό του. Ο «συνεταιρισμός» του με τον Ρώσο ηγεμόνα αποτελεί μία προσωρινή επιλογή. Ποτέ η Κίνα και τα κινεζικά περιφερειακά συστήματα δεν τα πήγαιναν καλά με τον ορθόδοξο βόρειο γείτονα. Η ίδια η γονιδιακή θεωρία ύπαρξης του ρωσικού κράτους βασίζεται στην ηγεμονία του στον Μεσαίο Χώρο, δηλαδή στην αποτροπή εξάπλωσης του κινεζικού ελέγχου σε αυτή την απόλυτα στρατηγική ζώνη κυριαρχίας από την οποία εξαρτήθηκε η επιβίωση της Αλεξανδρινής επικράτειας και στη συνέχεια της χιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο πρόεδρος Σι έχει διαβάσει Κλάουζεβιτς και έχει εμβαθύνει στη θεωρία του Μεσαίου Χώρου πολύ περισσότερο από τους εμφανιζόμενους οψίμως, εν δυνάμει, «συνεταίρους» του. Επί των ημερών του η Κίνα χρηματοδότησε και «οικοδόμησε» μεθοδικά τον νέο «Δρόμο του Μεταξιού», προικίζοντάς τον με θαλάσσιους κρίκους-λιμάνια σε μία αλυσιδωτή νοητή υδάτινη ζώνη που περικλείει τον Μεσαίο Χώρο από τη θάλασσα (Κινεζικής Θάλασσα - Ινδικό - Αραβική Θάλασσα - Μεσόγειο). Μία ζώνη που προσομοιάζει με τον Περίπλου του Νεάρχου από τις εκβολές του Ινδού μέχρι τον βόρειο μυχό της Ερυθράς Θάλασσας.

Σε αυτό το όραμα επέκτασης της σινικής επιρροής στον Μεσαίο Χώρο και της ανάκτησης της ηγεμονίας στον Ειρηνικό από τις ΗΠΑ, ο Σι χρησιμοποιεί δύο ιστορικούς αντιπάλους: τη Ρωσία από τον βορρά και την Ινδία από τα νοτιοδυτικά. Ο εθνικιστής ηγέτης της Ινδίας, ο πρωτεργάτης της προετοιμασίας της χώρας του σε έναν υπαρξιακό πόλεμο με την Κίνα, άλλαξε ρότα από τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ τού έκλεισε τον δρόμο, δασμολογώντας με το τερατώδες 50% τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών προς τις ΗΠΑ. Η ταπείνωση της Ινδίας στην πρόσφατη βραχεία πολεμική αναμέτρηση με το Πακιστάν και η ανάδειξη της κινεζικής τεχνολογίας αιχμής ως εξαιρετικά αξιόπιστης σε αυτή τη μίνι πολεμική σύγκρουση (αντίθετα με τη γαλλική και τη ρωσική που υποκλίθηκαν στα κινεζικά μαχητικά νέας γενιάς), ανάγκασε το Νέο Δελχί να αποδεχθεί τα νέα δεδομένα. Ακόμη και εάν μελλοντικά αυτό σημαίνει πως η Ινδία θα απολέσει κάποια ορεινά εδάφη στα Ιμαλάια, στην περιοχή του Λαντάκ. Η Ινδία αναμένεται τα επόμενα χρόνια να κινηθεί σε ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 6,5%. Είναι ήδη η 5η οικονομία του πλανήτη. Πρόκειται για την πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο. 

Η τερατώδης αύξηση του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ και οι ανησυχητικές προειδοποιήσεις των ειδικών για την αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισής του από την κεντρική κυβέρνηση, ρίχνουν νερό στον μύλο της αμφισβήτησης της αμερικανικής νομισματικής κυριαρχίας

Σε αυτήν την τριμερή άσκηση ελιγμών λυκοφιλίας, η «Τρόικα της Σαγκάης» προφανώς ελπίζει στην περαιτέρω ενίσχυση των BRICS, δηλαδή του ανασχηματιζόμενου διαρκώς οχήματος οικονομικής συνεργασίας του Παγκόσμιου Νότου. Πρόκειται για τον σχηματισμό που στοχεύει στον εξοστρακισμό του μονοπωλίου του δολαρίου ως νομίσματος αναφοράς στις διεθνείς συναλλαγές και την επιβολή της ανοχής εναλλακτικών συναλλαγματικών λύσεων. Η τερατώδης αύξηση του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ και οι ανησυχητικές προειδοποιήσεις των ειδικών για την αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης του χρέους αυτού από την κεντρική κυβέρνηση, διαχρονικά, αλλά ειδικότερα αυτή τη χρονική στιγμή, ρίχνουν νερό στον μύλο της αμφισβήτησης της αμερικανικής νομισματικής κυριαρχίας.

Ήταν λοιπόν ζήτημα χρόνου, και όχι απλά μίας συγκεκριμένης διεθνούς πολιτικής συγκυρίας, αυτή η πολλαπλή σύγκρουση σε επίπεδο πολιτικο-οικονομικό, προς ώρας, μεταξύ ενός μη αναπαραγόμενου σε πλούτο και στρατιωτική ισχύ δυτικού μοντέλου διακυβέρνησης με βάση τη δυτική δημοκρατία και ενός βάναυσα αυταρχικού και σκληρά ολιγαρχικού μοντέλου εξουσίας ευρασιατικού τύπου. Η σύγκρουση έχει αρχίσει εδώ και καιρό, αλλά μόλις τώρα καθίστανται ευκρινείς οι γραμμές αντιπαράθεσης.

Με τη σφραγίδα του «Νέου Αυτοκράτορα» η ευρασιατική εκδοχή της Παγκόσμιας Διακυβέρνησης

Η επόμενη ημέρα επιφύλασσε στον παρατηρητή ένα γιγαντιαίο θέαμα στρατιωτικής ισχύος σε σκηνογραφία που παρέπεμπε στις σκηνοθετικές αρχές της Όπερας του Πεκίνου με εκείνες τις επικές παραγωγές της δεκαετίας της Πολιτισμικής Επανάστασης του Μάο. Μόνο ο Μπερτολούτσι κατάφερε να αποδώσει, κινηματογραφικά βέβαια, αυτή την επιπλέον δόση υπερβολής, αυτήν την πλεονάζουσα έκφραση εθνικο-κομματικής πίστης. Η Τρόικα εμφανίστηκε, σε διαφορετική σύνθεση αυτή τη φορά, με την παρουσία του υπέρβαρου Βορειοκορεάτη. Το μήνυμα σαφές. Η Κίνα, υπό το βλέμμα του Κρεμλίνου, αναλαμβάνει στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα την προστασία και διά της στρατιωτικής ισχύος, του Παγκόσμιου Νότου. Με τη σφραγίδα της κινεζικής αισθητικής στην οποία κυριαρχεί εκείνη η δύσπεπτη πληθωρικότητα, αυτό το μείγμα μογγολικής βίας της στέπας και σινικής αυτοκρατορικής χλιδής, ο νέος ηγέτης, ο πραγματικός διάδοχος του «Τελευταίου Αυτοκράτορα», κατάθεσε την προσωπική του πια εκδοχή του νέου συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Πρόκειται για έναν όρο με ιδιαίτερο πολιτικό βάρος, ο οποίος ακούστηκε πολύ συχνά τα τελευταία εικοσιτετράωρα, εκεί στις παρυφές της Ανατολικής Κίνας, αλλά και στην πρωτεύουσα, με φόντο την Απαγορευμένη Πόλη. Ένας όρος ο οποίος νομιμοποιήθηκε από τα επίσημα χείλη των συμμετεχόντων στις συζητήσεις της Ομάδας της Σαγκάης και ο οποίος θα έπρεπε να προκαλεί δέος και ανατριχίλα. Μόνο και μόνο η αναφορά σε Παγκόσμια Διακυβέρνηση αρκεί για να επαναφέρει στη μνήμη τις χειρότερες στιγμές του διεθνούς Σταλινισμού με στην πολιτικο-στρατιωτική του μορφή, όπως αυτή προπαγανδιζόταν κατά τις δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι νέοι «Απαρατσίκ», Ο Πούτιν, ο Σι, ο Κιμ με τους Αγιατολάδες, η αποπροσανατολισμένη Ινδία, ο διψασμένος για διεθνή αναγνώριση Ερντογάν, αργότερα ενδεχομένως και κάποιοι άλλοι «παρίες» της διεθνούς σκηνής (και συμμετέχοντες στο θέαμα ισχύος του Αυταρχισμού), τολμούν να παρουσιάζουν ως εναλλακτική πολιτική λύση το μοντέλο της ευρασιατικής δικτατορίας. Για να είμαστε επιεικώς ακριβείς. Κανένα πλέον πολιτικό χαρακτηριστικό στη Ρωσία, την Κίνα, τη Βόρειο Κορέα, το Ιράν ή την Τουρκία δεν παραπέμπει σε σύγχρονη αστική, κοινοβουλευτική δημοκρατία. Όλα τα επιχειρήματα που ακούγονται ή προτείνονται από «αναλυτές» που στοχεύουν στη νομιμοποίηση του πολιτικού λόγους του ευρασιατικού μοντέλου εξουσίας δεν είναι παρά προφάσεις εν αμαρτίαις.

Η διαφορά μεταξύ ενός Μασκ και ενός Σι δεν είναι ιδεολογική, δεν είναι καν εθνικού περιεχομένου. Έχει να κάνει με τα κυρίαρχα οικονομικά σχήματα που θα ελέγχουν στο μέλλον τους βασικούς τομείς τεχνολογικής εξέλιξης.

Κλεισμένος στον γυάλινο κόσμο της αυταρέσκειας, ο εμμονικός χρήστης του ιδεολογήματος του εθνικο-χριστιανισμού ως αντίβαρου στο ευρασιατικό μοντέλο, κατέφυγε και πάλι στην ακατάληπτη φλυαρία του. Χαρακτήρισε τις πολιτικές κινήσεις της Ρωσίας, της Κίνας, της Ινδίας και των άλλων ως προϊόν διεθνούς συνομωσίας κατά των ΗΠΑ. Μα μία συνομωσία προϋποθέτει και κάποια μυστικότητα, βρε αδερφέ. Εδώ όλα είναι φως φανάρι. Οι δηλώσεις, οι ασπασμοί, οι συμφωνίες σε στρατηγικούς οικονομικούς τομείς, οι παρελάσεις, οι πωλήσεις όπλων κ.λπ. κ.λπ. Οι αμαθείς στην Ουάσιγκτον καταφεύγουν σε φοβικά σύνδρομα, ελλείψει εναλλακτικής επιχειρηματολογίας. Στην πραγματικότητα και με όρους πολιτικής ιστορίας, το υπόβαθρο του αμερικανικού εθνικο-χριστιανισμού δεν διαφέρει από εκείνο του ευρασιατικού μοντέλου, παρά μόνον σε ό,τι αφορά τα σύμβολα. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο προτάσεων δεν επεξεργάζεται ιδεολογικές πολεμικές – τους είναι άχρηστες. Περιορίζεται σε αντιπαράθεση στρατιωτικής ισχύος, με στόχο τον έλεγχο στρατηγικών αποθεμάτων πλουτοπαραγωγικών πηγών, στην εξέλιξη των νέων τεχνολογιών και στην κυριαρχία στο διάστημα. Η διαφορά μεταξύ ενός Μασκ και ενός Σι δεν είναι ιδεολογική, δεν είναι καν εθνικού περιεχομένου. Είναι… εταιρική. Έχει να κάνει με τα κυρίαρχα οικονομικά σχήματα που θα ελέγχουν στο μέλλον τους βασικούς τομείς τεχνολογικής εξέλιξης. Ο Μασκ θα θυσίαζε εύκολα, επί παραδείγματι, την αμερικανική Google η οποία υστερεί σε τεχνολογική επάρκεια όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη, επενδύοντας παράλληλα σε γιγαντιαίο εργοστάσιο οχημάτων ή ρομποτικής στην «εχθρική» Κίνα.

Από την Αλάσκα έως το Πεκίνο, ο δρόμος είναι μακρύς και επικίνδυνος και η ανθρωπότητα έχει διανύσει ήδη αρκετές χιλιάδες χρόνια αναζήτησης και συγκρούσεων σε αυτό το αχανές πεδίο.

Οι στρατηγικής σημασίας συναντήσεις στο Άνκορατζ και στην Κίνα τον τελευταίο μήνα σηματοδοτούν αλλαγές που μέχρι την πλήρη αφομοίωσή τους από το διεθνές περιβάλλον θα προκαλούν ρηγματώσεις και κρίσεις. Πρόκειται για σύγκρουση τεκτονικού χαρακτήρα στο σύστημα αναφοράς που ίσχυσε μέχρι το 1989 και που έδωσε τη θέση του στην πολυπολική ρευστότητα που βιώνει η ανθρωπότητα έκτοτε. Οι καιροί ου μενετοί θα έλεγε και ο Μάντης παίζοντας με την αγωνία των ανθρώπων. Πολύ πιο γρήγορα από όσο φανταζόμαστε, θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές στην καθημερινότητά μας οι επιπτώσεις από αυτή τη συγκρουσιακή μεταβολή των εναλλακτικών μοντέλων εξουσίας. Η αίσθηση, ωστόσο, ή υπόγευση που αφήνει τελικά πίσω της η ερμηνεία των προθέσεων των ισχυρών αυτού του κόσμου ενισχύει μόνον την απαισιοδοξία ως προς τα μελλούμενα. Ακόμη και ο Μάντης αρνείται τελικά να διαβάσει τα σημάδια. Ακόμη και αυτός χρειάζεται λυσάρι.