Η κοκαΐνη είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη παράνομη ναρκωτική ουσία παγκοσμίως

Περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν παράνομα ναρκωτικά από ποτέ — περισσότεροι από 316 εκατομμύρια το 2023.

Η μαριχουάνα είναι το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό, ακολουθούμενη από τα οπιοειδή και τις αμφεταμίνες. Ωστόσο, είναι η αγορά της κοκαΐνης που συνεχίζει να σπάει ρεκόρ χρόνο με το χρόνο.

Η παγκόσμια παραγωγή έφτασε σε νέο υψηλό το 2023, προσπαθώντας να καλύψει τη ρεκόρ ζήτηση και τροφοδοτώντας νέα υψηλά επίπεδα θανάτων που σχετίζονται με την κοκαΐνη σε πολλές χώρες τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη.

Εκτιμάται ότι 25 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποίησαν κοκαΐνη παγκοσμίως το 2023 — από 17 εκατομμύρια μια δεκαετία νωρίτερα. Η παραγωγή αυξήθηκε κατά 34% από το 2022.

Η παρακολούθηση της παραγωγής και της κατανάλωσης παράνομων ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένης της κοκαΐνης, είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα. Η ετήσια έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, η οποία φέτος περιλαμβάνει στοιχεία μέχρι το 2023, είναι μία από τις λίγες πηγές παγκόσμιων δεδομένων για το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών.

Από πού προέρχεται η κοκαΐνη;

Το φυτό κόκα, το κύριο συστατικό της κοκαΐνης, καλλιεργείται κυρίως στην Κολομβία, το Περού και τη Βολιβία. Η Κολομβία οδήγησε στην πρόσφατη αύξηση της παράνομης παραγωγής κοκαΐνης λόγω της επέκτασης των περιοχών καλλιέργειας κόκας και της καλύτερης απόδοσης ανά στρέμμα. Στην Κολομβία, οι αγρότες απογυμνώνουν τα φύλλα κόκας με τα χέρια τους και τα αναμιγνύουν με βενζίνη και άλλα χημικά για να παράγουν τούβλα πάστας κόκας. Οι διακινητές αγοράζουν την πάστα, η οποία στη συνέχεια μεταποιείται σε κοκαΐνη σε εργαστήρια σε όλη τη Λατινική Αμερική.

Πού χρησιμοποιείται;

Ενώ η Βόρεια Αμερική, η Νότια Αμερική και η Ευρώπη παραμένουν οι κύριες αγορές, η ρεκόρ παραγωγή κοκαΐνης έχει επιτρέψει στους διακινητές να επεκταθούν σε νέες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής και της Ασίας. Τα τελευταία χρόνια, η Δυτική και Κεντρική Ευρώπη έχουν ξεπεράσει τη Βόρεια Αμερική σε καταγεγραμμένες κατασχέσεις κοκαΐνης, σηματοδοτώντας ότι έχουν γίνει ο κύριος προορισμός του ναρκωτικού. Η ανάλυση των λυμάτων επιβεβαιώνει ότι αυτές οι περιοχές — μαζί με τη Νότια Αμερική — είναι οι μεγαλύτερες αγορές κοκαΐνης στον κόσμο.

Ποια είναι η βλάβη που προκαλεί η αγορά κοκαΐνης;

Η βία που τροφοδοτείται από τους διακινητές που ανταγωνίζονται για τον έλεγχο του κερδοφόρου εμπορίου κοκαΐνης — που αποτελεί από καιρό μάστιγα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική — εξαπλώνεται τώρα στη Δυτική Ευρώπη, υπό την ώθηση της αυξανόμενης επιρροής των εγκληματικών ομάδων των Δυτικών Βαλκανίων, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ.

Σε περιοχές της Λατινικής Αμερικής, όπως η Κολομβία, το Μεξικό και το Περού, τα παράνομα έσοδα από την κοκαΐνη, που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια, ανταγωνίζονται την αξία των συνολικών εθνικών εξαγωγών γεωργικών προϊόντων, υπονομεύοντας τις επενδύσεις και την ευημερία των κοινοτήτων, σύμφωνα με την έκθεση. Η παραγωγή της συμβάλλει επίσης στην αποδάσωση και στην απώλεια της βιοποικιλότητας.

Αν και η έκθεση δείχνει ότι η κοκαΐνη έχει προκαλέσει πολύ λιγότερους θανάτους και έχει λιγότερο σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία από τα οπιοειδή, οι αξιωματούχοι που ασχολούνται με τα ναρκωτικά λένε ότι οι βλάβες είναι ακόμα σημαντικές. Η χρήση κοκαΐνης έχει συνδεθεί με καρδιακές παθήσεις, επιθετική οδική συμπεριφορά και μακροχρόνια αναπτυξιακά προβλήματα στα μωρά όταν χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι θάνατοι που σχετίζονται με την κοκαΐνη αυξήθηκαν από το 2022 έως το 2023 στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και τον Καναδά. Στην Ευρώπη, η έκθεση σημείωσε αύξηση των περιπτώσεων διαταραχών από τη χρήση κρακ. Η Νότια και Κεντρική Αμερική και η Καραϊβική έχουν τα υψηλότερα ποσοστά θεραπείας για χρήση κοκαΐνης. Οι εισαγωγές για διαταραχές από χρήση κοκαΐνης αυξάνονται επίσης στην Αφρική.

Τι μπορεί να γίνει;

Η καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων πίσω από το εμπόριο κοκαΐνης είναι δύσκολη. Οι περισσότερες αρχές επιβολής του νόμου στοχεύουν σε χαμηλού επιπέδου παράγοντες, όπως μεταφορείς και οδηγούς, οι οποίοι αντικαθίστανται εύκολα και η σύλληψή τους έχει μικρή επίδραση στις ευρύτερες δραστηριότητες. Η έκθεση συνιστά να δοθεί έμφαση σε εξειδικευμένους, λιγότερο αντικαταστάσιμους ρόλους, όπως χημικοί και νομιμοποιητές εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Προειδοποιεί επίσης ότι η εξάλειψη των εγκληματικών ηγετών μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα, προκαλώντας τη διάσπαση και τον πολλαπλασιασμό των ομάδων, όπως συνέβη με το καρτέλ Σιναλόα μετά τη σύλληψη δύο κορυφαίων ηγετών και την έκρηξη πολέμου μεταξύ αντίπαλων φατριών. Ο αυξημένος ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη βία, αύξηση της προσφοράς και πτώση των τιμών.

Εν μέσω των αποτυχιών των αρχών επιβολής του νόμου να ανακόψουν το εμπόριο κοκαΐνης, ορισμένοι αξιωματούχοι και αναλυτές έχουν ζητήσει τη νομιμοποίηση και τη ρύθμιση του ναρκωτικού. Ο πρόεδρος της Κολομβίας, Γουστάβο Πέτρο, σε τηλεοπτική συνέντευξη νωρίτερα φέτος, δήλωσε ότι η παγκόσμια νομιμοποίηση θα εξαρθρώσει το εμπόριο ναρκωτικών, επιτρέποντας την «πώλησή του όπως το κρασί».

Πηγή: NYT