Η επανεκβιομηχάνιση της Ευρώπης: Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες σε ένα αβέβαιο περιβάλλον
H ΕΕ πολλαπλασιάζει τις προτάσεις για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της και της διεθνούς της παρουσίας. Οι πρωτοβουλίες είναι στη σωστή κατεύθυνση αλλά χρειάζεται προσοχή
Το Σύμφωνο, το οποίο εστιάζει σε βιομηχανίες έντασης ενέργειας και καθαρές τεχνολογίες, περιλαμβάνει τέσσερις άξονες:
Μείωση του «χάσματος καινοτομίας» μεταξύ της ΕΕ και των ανταγωνιστών της: κινητοποίηση οικονομικών πόρων (η τράπεζα αποανθρακοποίησης της οικονομίας), αναθεώρηση του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων, ιδίως για την αποανθρακοποίηση, και ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας για τη διευκόλυνση της προμήθειας κρίσιμων υλικών.
Ρυθμιστική απλοποίηση, για μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες της καινοτόμου βιομηχανίας.
Μείωση του κόστους ενέργειας ταυτόχρονα με την εφαρμογή ενός συστήματος που θα επιτρέπει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των ευρωπαϊκών διασυνδέσεων και των επενδύσεων στον κλάδο και θα υλοποιηθεί με το νέο σχέδιο δράσης για οικονομικά προσιτή ενέργεια.
Προσαρμογή στον διεθνή ανταγωνισμό: Η Ευρώπη είναι ήδη ηγέτιδα στην καινοτομία στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος. Ωστόσο, πρέπει να αναπτυχθεί και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή παραγωγή.
Το παρακάτω γράφημα δείχνει την εξέλιξη του μεγέθους των οικονομιών ορισμένων χωρών και της ΕΕ από το 1960.
Αυτό το γράφημα θα πρέπει να διαβαστεί στο γεωπολιτικό πλαίσιο των τεκτονικών αλλαγών που έχουν σημειωθεί μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και οι οποίες επιταχύνθηκαν με την άφιξη του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Και ενώ ολόκληρος ο κόσμος χρηματοδοτεί την αμερικανική οικονομία με τη χρήση του δολαρίου, οι Ευρωπαίοι καλούνται να εισφέρουν ακόμη περισσότερα χρήματα σε αυτήν αγοράζοντας αμερικανικά στρατιωτικά προϊόντα και σχιστολιθικό αέριο - σε αντίθεση με τους περιβαλλοντικούς στόχους τους και ίσως ακόμη και με τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά τους συμφέροντα. Σε αυτό το πλαίσιο, μια προσέγγιση που στοχεύει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στο σύνολό της, ενθαρρύνοντας τον ανταγωνισμό, εμβαθύνοντας την ενιαία αγορά και ενθαρρύνοντας την καινοτομία είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή πολλαπλασιάζει τις πρωτοβουλίες, αντλώντας έμπνευση ιδίως από τις εκθέσεις Λέτα και Ντράγκι Ντράγκι που παρουσιάστηκαν το 2024.
Παράλληλα με τη νέα πρωτοβουλία, η πρόταση για ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας για τη στήριξη στρατηγικών τομέων και κρίσιμων τεχνολογιών αναμένεται να ωφελήσει κυρίως τις χώρες με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα δηλαδή όσες έχουν ήδη μια παγκοσμίως ανταγωνιστική βιομηχανική βάση.
Η προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποφεύγει τη δημιουργία δύο προβλημάτων: το πρώτο, τη δημιουργία χάσματος μεταξύ πλούσιων και λιγότερο πλούσιων χωρών εντός της ΕΕ. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, οι κυβερνήσεις θα τείνουν να βοηθούν τις εθνικές εταιρείες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την ανταγωνιστικότητά τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ας ελπίσουμε ότι, παράλληλα, η εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας θα καταστήσει δυνατό τον προσδιορισμό του κατάλληλου επιπέδου για τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων. Και ότι οι σειρήνες της απορρύθμισης θα σιωπήσουν πριν προκαλέσουν ζημιά στο μοντέλο κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας μας.
Τέλος, λίγα λόγια για το «δικαίωμα παραμονής» που πρότεινε ο Ενρίκο Λέτα στην έκθεσή του για την ενιαία αγορά. Στην πραγματικότητα, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, στην Ευρώπη η κινητικότητα των ανθρώπων είναι πολύ λιγότερο ανεπτυγμένη, κυρίως λόγω του γλωσσικού φραγμού και του ανθρώπινου κόστους που αυτό αντιπροσωπεύει. Η μετεγκατάσταση της παραγωγής δεν ακολουθείται από το εργατικό δυναμικό και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος για δημιουργία περιοχών σε «παγίδα μη ανάπτυξης», με όλες τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Επομένως, η πολιτική συνοχής παραμένει σημαντικό εργαλείο για να φέρουμε τις περιφέρειές μας πιο κοντά σε έναν θετικά προοδευτικό ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δεν έχουμε ακόμη ακούσει τις προτάσεις της Επιτροπής για το θέμα αυτό.
