Έθελ Ρόζενμπεργκ: Αποχαρακτηρισμένο υπόμνημα ρίχνει φως στην υπόθεση κατασκοπείας
Ένας κορυφαίος κωδικοθραύστης της αμερικανικής κυβέρνησης που αποκρυπτογράφησε μυστικές σοβιετικές επικοινωνίες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Έθελ Ρόζενμπεργκ γνώριζε για τις δραστηριότητες του συζύγου της, αλλά «δεν συμμετείχε» ενεργά στην εντυπωσιακή υπόθεση κατασκοπείας της δεκαετίας του 1950.
Η μέχρι πρότινος μη δημοσιευμένη εκτίμηση που γράφτηκε λίγες ημέρες μετά τη σύλληψη της Έθελ Ρόζενμπεργκ και παρουσιάστηκε στο Associated Press προσθέτει στα ερωτήματα σχετικά με την ποινική υπόθεση εναντίον της Ρόζενμπεργκ, η οποία μαζί με τον σύζυγό της, Τζούλιους, θανατώθηκε το 1953 αφού καταδικάστηκε για συνωμοσία με σκοπό την κλοπή μυστικών σχετικά με την ατομική βόμβα για τη Σοβιετική Ένωση.
Το ζευγάρι υποστήριξε την αθωότητά του μέχρι τέλους και οι γιοι τους, ο Ρόμπερτ και ο Μάικλ Μέριοπολ, εργάζονται εδώ και δεκαετίες για να αποδείξουν ότι η μητέρα τους εμπλέκεται ψευδώς σε κατασκοπεία. Τα αδέλφια παροτρύνουν τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να εκδώσει επίσημη διακήρυξη λέγοντας ότι καταδικάστηκε και εκτελέστηκε άδικα.
Οι ιστορικοί θεωρούσαν επί μακρόν τον Τζούλιους σοβιετικό κατάσκοπο. Αλλά τα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της Έθελ Ρόζενμπεργκ σιγοβράζουν εδώ και χρόνια, διχάζοντας εκείνους που τάσσονται με το μέρος των γιων και λένε ότι είχε μηδενικό ρόλο.
Το χειρόγραφο υπόμνημα της Μέρεντιθ Γκάρντνερ, γλωσσολόγου παραθέτει αποκρυπτογραφημένες σοβιετικές επικοινωνίες για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Έθελ Ρόζενμπεργκ γνώριζε για το κατασκοπευτικό έργο του Τζούλιους «αλλά λόγω της κακής υγείας της δεν συμμετείχε η ίδια στο έργο».
Η Έθελ Ρόζενμπεργκ δικάστηκε μαζί με τον σύζυγό της μήνες μετά τη σύνταξη του υπομνήματος, παρά την εκτίμηση του Γκάρντνερ, η οποία, όπως πιστεύουν οι γιο θα ήταν διαθέσιμη στους αξιωματούχους του FBI και του Υπουργείου Δικαιοσύνης που ερευνούσαν και διώκονταν για την υπόθεση.
«Τόσο η KGB όσο και η NSA κατέληξαν να συμφωνούν ότι η Έθελ δεν ήταν κατάσκοπος», δήλωσε ο Ρόμπερτ Μέριοπολ σε συνέντευξή του. «Και έτσι έχουμε μια κατάσταση κατά την οποία μια μητέρα δύο μικρών παιδιών εκτελέστηκε ως αρχι-ατομική κατάσκοπος, ενώ δεν ήταν».
Ο Χάρβι Κλέρ ένας ιστορικός του Πανεπιστημίου Emory που έχει πλέον συνταξιοδοτηθεί, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι, παρά το υπόμνημα, η θέση του είναι ότι η Ρόζενμπεργκ συνωμότησε για να διαπράξει κατασκοπεία, ακόμη και αν δεν κατασκόπευε η ίδια ή δεν είχε πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες.
«Η Έθελ μπορεί να μην ήταν κατάσκοπος -δηλαδή, μπορεί να μην είχε πράγματι μεταβιβάσει απόρρητες πληροφορίες- αλλά ήταν ενεργό μέλος του κατασκοπευτικού δικτύου του συζύγου της, όχι απλώς κάποια που έτυχε να συμφωνεί με τον σύζυγό της για την πολιτική», έγραψε σε ένα άρθρο του 2021 για το Mosaic Magazine.
