Παιδί ακόμα, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του, έγινε φαράω στην Αίγυπτο, χωρίς όμως ουσιαστικά να κυβερνήσει, καθώς μέχρι την ενηλικίωσή του τις αποφάσεις έπαιρναν άλλοι αντί για εκείνον. Κι όμως ο Τουταγχαμών, που όσο αναπάντεχα ανέβηκε στον θρόνο τόσο ξαφνικά έφυγε από το προσκήνιο, κατάφερε να γίνει ο διασημότερος φαράω, επισκιάζοντας κορυφαία ονόματα σπουδαίων δυναστειών της Αρχαίας Αιγύπτου, όπως ο Ραμσής Β’ και ο Χέοπας.
Μέσα στα τέσσερα δωμάτια του τάφου υπήρχαν σπουδαίοι αρχαιολογικοί θησαυροί (ανάμεσά τους και μια ολόχρυση σαρκοφάγος), οι οποίοι παρέμειναν εκεί για περισσότερα από 3.000 χρόνια. Η τεράστια ανακάλυψη έγινε πρωτοσέλιδο σε μεγάλες εφημερίδες της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ, καθώς ο -γεμάτος θησαυρούς- τάφος του στην Κοιλάδα των Βασιλέων (σε συνδυασμό με σειρά διαφόρων γεγονότων που ακολούθησαν) ήρθε να επιβεβαιώσει το μεγαλείο της Αρχαίας Αιγύπτου και να εξάψει τη φαντασία, πυροδοτώντας παράλληλα μια σειρά από θεωρίες για την περιβόητη «κατάρα» του φαραώ.
Ο απίστευτος πλούτος για τον «άσημο» -μέχρι εκείνη τη στιγμή- Τουταγχαμών έκανε τους αρχαιολόγους και τους ιστορικούς της εποχής να αναρωτηθούν πόσους περισσότερους θησαυρούς θα είχαν οι τάφοι των διάσημων φαραώ της Αρχαίας Αιγύπτου, αν δεν είχαν συλληθεί με τα χρόνια.
Στον τάφο βρέθηκαν κοσμήματα, αγάλματα από χρυσό και ελεφαντόδοντο και ένα εξαιρετικά καλοδιατηρημένο άρμα. Μεταξύ των πολύτιμων αντικειμένων ξεχωρίζουν η περίφημη νεκρική μάσκα από χρυσό και ο θρόνος που χρησιμοποιούσε το «παιδί - βασιλιάς». Στα... highlights της ανακάλυψης και το... εξωγήινο μαχαίρι του Τουταγχαμών.
Όταν ο Χάουαρντ Κάρτερ ανακάλυψε τον τάφο του Τουταγχαμών
Με το Ναπολέοντα Βοναπάρτη να έχει φέρει ειδική ομάδα αρχαιολόγων μαζί του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στην Αίγυπτο στα τέλη του 18ου - αρχές 19ου αιώνα και τους Άγγλους να ακολουθούν τις επόμενες δεκαετίες, δεν είχε μείνει τάφος για τάφος που να μην είχε σκαφτεί - ανακαλυφθεί.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι τάφοι είχαν ήδη συλληθεί, καθώς τυμβωρύχοι είχαν αφήσει ανεξίτηλο το πέρασμά τους σε προηγούμενους αιώνες. Ο Χάουαρντ Κάρτερ, έχοντας την οικονομική στήριξη του Λόρδου Κάρναβον, ήταν πεπεισμένος ότι υπήρχε ένας τάφος που δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη.
Έχοντας φθάσει στην Αίγυπτο το 1891, δούλεψε ως μαθητευόμενος δίπλα σε σπουδαίους αρχαιολόγους της εποχής, προετοιμάζοντας το έδαφος για τη δική του ανασκαφή, η οποία ξεκίνησε τελικά μετά από αρκετές αναβολές και αφού είχε προηγηθεί η πρώτη συνεργασία με τον Λόρδο Κάρναβον το 1907.
Η πολυπόθητη άδεια για ανασκαφές στην Κοιλάδα των Βασιλέων (σ.σ. περιοχή που φιλοξενεί πάνω από 60 τάφους φαραώ) εξασφαλίστηκε το 1914, ωστόσο ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος έβαλε προσωρινά «φρένο» στα σχέδια του Κάρτερ. Η σκαπάνη ξεκίνησε ξανά στα τέλη του 1917. Πέρασαν 5 χρόνια άκαρπων ερευνών. Η υπομονή (και τα χρήματα) του Κάρναβον τελείωνε, ωστόσο η επιμονή του Χάουαρντ Κάρτερ επιβραβεύτηκε τελικά, όταν σαν σήμερα (4/11) το 1922 ήρθε στο φως το πρώτο σκαλοπάτι που οδηγούσε μπροστά στην είσοδο του ασύλλητου τάφου του Τουταγχαμών.
Το πώς ανακαλύφθηκε ο τάφος του Τουταγχαμών δεν είναι ξεκάθαρο. Υπάρχουν ιστορικές πηγές που αναφέρουν ότι ήρθε στο φως καθαρά από τύχη. Ένα από τα παιδιά του καταυλισμού που είχε στηθεί δίπλα από τον χώρο των ανασκαφών, σκόνταψε κατά λάθος σε μια πέτρα. Όπως διαπιστώθηκε, ήταν το πρώτο σκαλοπάτι από μια σκάλα σκαλισμένη στον βράχο, οποία οδηγούσε στην είσοδο ενός βασιλικού τάφου.
Λίγες εβδομάδες μετά, στις 26 Νοεμβρίου, και με τον λόρδο Κάρναβον να έχει έρθει εσπευσμένα στο Κάιρο με πλοίο από το Λονδίνο, ο Χάουαρντ Κάρτερ μέσα από ένα μικροσκοπικό άνοιγμα στην είσοδο και κρατώντας ένα κερί, αντίκρισε ένα δωμάτιο γεμάτο χρυσούς και εβένινους θησαυρούς. «Μπορείς να δεις τίποτα;» ήταν η ερώτηση του Κάρναβον, με τον εκστασιασμένο -όσο και ανακουφισμένο- Κάρτερ να απαντά: «Ναι, θαυμαστά πράγματα».
Σχεδιάγραμμα της γαλλικής Le Monde για τον τάφο του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων
Ο τάφος του Τουταγχαμών ανοίχτηκε μερικούς μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 16 Φεβρουαρίου 1923, όταν εντοπίστηκε μεταξύ άλλων και η περίφημη σαρκοφάγος του Τουταγχαμών με τα τρία φέρετρα, εκ των οποίων το ένα κατασκευασμένο από ατόφιο χρυσάφι. Οι περισσότεροι θησαυροί εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Καΐρου, το οποίο προσφέρει και μια εντυπωσιακή virtual ξενάγηση στους θησαυρούς του Τουταγχαμών.
Ο τάφος του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων - Γιατί κανένας μέχρι τον Κάρτερ δεν μπόρεσε να εντοπίσει τον KV62
Το μέρος όπου θάφτηκε ο Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων, καταγράφηκε ως ο τάφος KV62 και κάθε χρόνο αποτελεί πόλο έλξης για εκατομμύρια τουρίστες.
Ιστορικοί επισημαίνουν ότι ήταν θέμα τύχης και συγκυριών το γεγονός ότι ο τάφος του Τουταγχαμών πέρασε απαρατήρητος και έφθασε ασύλλητος μέχρι τη στιγμή που τον ανακάλυψε ο Χάουαρντ Κάρτερ στις 4 Νοεμβρίου 1922. Ειδικότερα, δίνουν έμφαση σε δύο σημαντικά γεγονότα:
Σε απόσταση αναπνοής βρισκόταν ο τάφος ενός από τους φαραώ που ανήκουν στη δυναστεία των Ραμσή. Οι τυμβωρύχοι εστίασαν την προσοχή τους εκεί, την ώρα που πέτρες και άλλα δομικά υλικά κάλυψαν την είσοδο του τάφου KV62.
Το ταριχευμένο σώμα του Τουταγχαμών, μαζί με τους θησαυρούς για τη μεταθανάτια ζωή που το συνόδευαν, τοποθετήθηκαν άρον άρον σε έναν τάφο που δεν προοριζόταν για φαραώ. Οι τυμβωρύχοι θεώρησαν ότι το μικρό μέγεθος του ταφικού χώρου δεν συνάδει με το «κύρος» ενός φαραώ και έτσι δεν έμπαιναν στη διαδικασία να τον ανοίξουν. Η «ακαταλληλότητα» του τάφου και η «προχειρότητα» της ταφής πιστοποιείται και από το γεγονός ότι εντός των χώρων βρέθηκαν στοιβαγμένα περισσότερα από 5.000 αντικείμενα.
Ο Αιγύπτιος φαραώ Τουταγχαμών ανήκει στην 18η δυναστεία. Βασίλευσε από το 1332 μέχρι το 1323 π.Χ. και ανέβηκε στην εξουσία σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο.
Ο πατέρας του, Ακενατόν, ευρύτερα γνωστός ως ο «αιρετικός βασιλιάς» εφάρμοσε μια θρησκευτική μεταρρύθμιση που δίχασε την Αίγυπτο. Πρακτικά συγκρούστηκε με το πανίσχυρο ιερατείο στις Θήβες (σ.σ. που μαζί με τη Μέμφιδα ήταν οι εναλλάξ πρωτεύουσες της Αιγύπτου στο πέρασμα των αιώνων ανάλογα με τις ιστορικές συγκυρίες), επιβάλλοντας μια μονοθεϊστική θρησκεία.
Ειδικότερα, ο Αμένοφις (όπως ήταν το αρχικό όνομα του φαραώ πριν το αλλάξει σε Ακενατόν) εισήγαγε τη λατρεία του Ατόν ως ύψιστου θεού - δημιουργού, υποβιβάζοντας αυτομάτως όλες τις άλλες θεότητες. Παράλληλα, μετέφερε την πρωτεύουσα από τις Θήβες σε μια καινούργια πόλη στην περιοχή της σημερινής ελ Αμάρνα, η οποία ονομάστηκε Ακχετατόν. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις έθιξαν τα προνόμια του ιερατείου, το οποίο φρόντισε να κινητοποιήσει τους οπαδούς του, με αποτέλεσμα να προκληθεί χάος. Ο Ακενατόν πέθανε μετά από 17 χρόνια στην εξουσία, αφήνοντας πίσω του ένα πολιτικό και θρησκευτικό χάσμα.
Με τον Τουταγχαμών παιδί όταν πήρε στα χέρια του τα σκήπτρα του φαραώ, τη διακυβέρνηση ανέλαβε ουσιαστικά ο επικεφαλής του στρατού Χορεμχέμπ και ο Μεγάλος Βεζίρης Αυ, ο οποίος ήταν και ο τελευταίος φαραώ της 18ης δυναστείας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ιστορικοί αμφισβητούν το κατά πόσο ήταν τελικά αποφάσεις του Τουταγχαμών η επαναφορά του πολυθεϊσμού, η αποκατάσταση των σχέσεων με το ιερατείο και οι στρατιωτικές νίκες σε Νουβία και Λεβαντίνη (σ.σ. σημερινό Σουδάν). Σημειώνεται ότι το αρχικό του όνομα ήταν Τουταγχατέν, σε μια ξεκάθαρη προσπάθεια του πατέρα του να συνδέσει τον γιο του με τη νέα μονοθεϊστική θρησκεία.
Σε αυτήν την πολιτική «εξίσωση» μπαίνει και ο «αφανής φαραώ» ο Σμενκάρε, ο οποίος θεωρείται προκάτοχος του Τουταγχαμών που βασίλεψε στην Αίγυπτο για τρία χρόνια πριν αναλάβει επίσημα ο μοναδικός γιος που είχε ο Ακενατόν. Αιγύπτιοι μελετητές δεν αποκλείουν ο Σμενκάρε να ήταν τελικά η Νεφερτίτη, η διάσημη Αιγύπτια βασίλισσα, σύζυγος του Ακενατόν που είχε σημαίνοντα ρόλο στη διοίκηση και η οποία εξαφανίστηκε ξαφνικά από το προσκήνιο. Σημειώνεται ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν αρχαιολόγοι που πιστεύουν ότι ο τάφος του Τουταγχαμών μπορεί να κρύβει το μονοπάτι που οδηγεί εκεί όπου θάφτηκε η Νεφερτίτη.
Οι αναλύσεις DNA στη μούμια, σε συνδυασμό με αρκετά μπαστούνια που βρέθηκαν στον τάφο, επιβεβαιώνουν ότι ο Τουταγχαμών υπέφερε από κάποια σωματική αναπηρία, η οποία ενδεχομένως να οφειλόταν στην πρακτική της εποχής να παντρεύονται τα αδέλφια μεταξύ τους. Ο ίδιος ο Τουταγχαμών είχε παντρευτεί την ετεροθαλή αδελφή του, κόρη της Νεφερτίτης. Στον τάφο του βρέθηκαν επίσης δύο ταριχευμένα μωρά. Πρόκειται για τις κόρες του: Η πρώτη πέθανε στη γέννα και η άλλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Στο ερώτημα «από τι πέθανε ο Τουταγχαμών» οι απόψεις διίστανται: Ατύχημα ή δολοφονία;. Κατά την εξέταση της μούμιας με ακτίνες Χ βρέθηκε μια κρανιοεγκεφαλική κάκωση, ωστόσο οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να πουν με βεβαιότητα αν είναι προϊόν κάποιας κληρονομικής ασθένειας ή δολοφονικό χτύπημα έπειτα από συνωμοσία σε βάρος του φαραώ.
Ο Τουταγχαμών πέθανε σε ηλικία 18 ετών. Μελέτες αναφέρουν ότι ο θάνατος του φαραώ ενδεχομένως να προήλθε από ελονοσία.
Ωστόσο, «πρόσφατες ενδείξεις για την αιτία του θανάτου του Τουταγχαμών μπορεί να έχουν παραβλεφθεί», ισχυρίστηκε ένας αιγυπτιολόγος.
Ενώ οι έρευνες των τελευταίων δύο δεκαετιών διαπίστωσαν ότι ο Αιγύπτιος βασιλιάς αγαπούσε το κρασί και ενδεχομένως πέθανε μετά από σύγκρουση με άρμα, μια αμφιλεγόμενη νέα θεωρία υποστηρίζει ότι η ένωση αυτών των στοιχείων μας φέρνει πιο κοντά στην αλήθεια.
Η βιοϊατρική αιγυπτιολόγος Sofia Aziz πιθανολογεί πως ενδεχομένως ο θάνατός του προήλθε από τροχαίο λόγω μεγάλης κατανάλωσης κρασιού.
«Ήταν ένας τυπικός έφηβος, έπινε και πιθανότατα οδηγούσε το άρμα πολύ γρήγορα», δήλωσε η Aziz στο BBC Science Focus κατά τη διάρκεια του Cheltenham Science Festival.
Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί στην ποικιλία των τροφίμων που ενταφιάστηκαν με τον βασιλιά Τουταγχαμών, τα οποία ταριχεύτηκαν με ρητίνη για να διατηρηθούν. «Αλλά οι άνθρωποι δεν σκέφτονται το κρασί», δήλωσε ο Aziz. «Στους τάφους τους, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έπαιρναν τα πράγματα που ήθελαν στη μεταθανάτια ζωή».
Σύμφωνα με τον Aziz, η πλειονότητα της αποθήκης του βασιλιά ήταν ξηρό λευκό κρασί, γεγονός που υποδηλώνει ότι έδειχνε μεγάλη προτίμηση. Είχε επίσης έξι άρματα που θάφτηκαν μαζί του στον τάφο του.
Αλλά τι γίνεται με το χτυπημένο του πόδι;H Aziz διαφωνεί με αυτό το προηγούμενο εύρημα.
«Νομίζω ότι μπορούμε να αποκλείσουμε τις αναπηρίες», δήλωσε, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία μουμιοποίησης μπορεί να παραμορφώσει φυσικά ένα σώμα ώστε να φαίνεται ψευδώς ότι ένα άτομο έχει ένα πόδι με αναπηρία.
Την άποψη αυτή δεν συμμερίστηκαν εξ ολοκλήρου άλλοι ειδικοί με τους οποίους ήρθε σε επαφή το BBC Science Focus. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Τουταγχαμών μπορεί να ήταν πιο κινητικός από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως - ακόμη και αν όντως είχε ένα πόδι με πρόβλημα.
Πώς πέθανε λοιπόν ο Τουταγχαμών;
Τελικά, η ιδέα ότι ο Τουταγχαμών πέθανε σε ατύχημα που προκλήθηκε από οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ απέχει πολύ από την πραγματικότητα και τελικά παραμένει θέμα εικασιών.
Θα μάθουμε ποτέ την απάντηση με βεβαιότητα; Μία ακριβής εξέταση DNA θα μπορούσε να είναι το επόμενο βήμα για να μάθουμε περισσότερα για τον θάνατό του. Οι προηγούμενες μελέτες για το αρχαίο DNA - το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένο - έχουν περιοριστεί από τη διαθέσιμη τεχνολογία.
«Λόγω του τρόπου με τον οποίο διεξήχθη η αυτοψία το 1925, δυστυχώς, πολλές ζωτικές πληροφορίες έχουν χαθεί», δήλωσε η Aziz.
Ο φαραώ Τουταγχαμών και η κατάρα της μούμιας (ή μήπως η κατάρα του... μύκητα)
Η είδηση ότι ανακαλύφθηκε ο ασύλλητος τάφος του Τουταγχαμών συνοδεύτηκε από αρκετά... fake news όσον αφορά την περιβόητη «κατάρα του φαραώ».
Ο λόρδος Κάρναβον που χρηματοδότησε την ανασκαφή πέθανε από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού. Το ημερολόγιο έγραφε 5 Απριλίου 1923. Άλλη ιστορική πηγή αναφέρει ότι κόπηκε στο ξύρισμα και η πληγή του κακοφόρμισε. Μαρτυρίες της εποχής, οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, έλεγαν ότι την ώρα που ψυχορραγούσε, τα φώτα στο σπίτι του στο Λονδίνο αναβόσβηναν. Αυτό που έχει καταγραφεί ιστορικά είναι ότι την ημέρα που πέθανε ο Κάρναβον, έφυγε από τη ζωή και ο σκύλος του, ουρλιάζοντας.
Εκείνη την περιόδο δημοσιεύματα διακινούσαν την «ψευδή» -όπως αποδείχτηκε- είδηση ότι στην είσοδο του τάφου βρέθηκε επιγραφή, η οποία προειδοποιούσε τους επισκέπτες για την «κατάρα της μούμιας»: Όσοι έμπαιναν στον τάφο και διατάρασσαν την ησυχία του νεκρού, θα πέθαιναν. Στην πραγματικότητα αυτό δεν συνέβη για τους περισσότερους που μπήκαν στον τάφο KV62 στην Κοιλάδα των Βασιλέων.
Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία υπάρχουν μόλις 6 καταγεγραμμένοι θάνατοι μέσα στην επόμενη δεκαετία από την ανακάλυψη του τάφου του Τουταγχαμών. Οι υπόλοιποι που εμπλέκονται στη σπουδαία ανακάλυψη πέθαναν σε μεγάλη ηλικία από φυσικά αίτια.
Τρανταχτό παράδειγμα ο Χάουαρντ Κάρτερ, ο οποίος πέθανε αρκετά χρόνια μετά τη σπουδαία ανακάλυψη, σε ηλικία 64 ετών στο Λονδίνο. Δεν συνέβη, όμως, το ίδιο στο καναρίνι που είχε μαζί του στην Αίγυπτο, το οποίο το έφαγε μια βασιλική κόμπρα -γεγονός που θεωρήθηκε κακός οιωνός και πυροδότησε τις διάφορες θεωρίες για την κατάρα του φαραώ. Στην αιγυπτιακή μυθολογία η βασιλική κόμπρα είναι το σύμβολο της θεότητας Γουατζέτ, η οποία προστάτευε τους φαραώ.
Καθώς περνούσαν οι δεκαετίες, ορισμένοι επιστήμονες αναρωτήθηκαν αν υπήρχε κάτι πιο θανατηφόρο στον τάφο του Τουταγχαμών εκτός από την κατάρα. Όπως, για παράδειγμα,οι μύκητες.
Δύο γιατροί δημοσίευσαν μια επιστολή στο The Lancet το 2003, στην οποία ανέφεραν ότι ο ασπέργιλλος, μια κοινή μούχλα, θα μπορούσε να έχει αρρωστήσει τον λόρδο Carnarvon.
Η ασπεργίλλωση μπορεί να προκαλέσει βήχα, δύσπνοια, αλλά είναι πιο σοβαρή για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο Λόρδος Carnarvon άρχισε αρχικά να επισκέπτεται την Αίγυπτο μετά από ένα σοβαρό αυτοκινητιστικό ατύχημα το 1903 που κατέστρεψε τους πνεύμονές του, γεγονός που θα τον έκανε ιδιαίτερα ευαίσθητο στη μούχλα.
Για μια μελέτη του 2013, ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ εξέτασαν τις καφέ κηλίδες που βρέθηκαν στους τοίχους του τάφου του Τουταγχαμών, οι οποίες υπήρχαν όταν ο Κάρτερ άνοιξε για πρώτη φορά τον τάφο. Οι μικροβιολόγοι ήθελαν να διαπιστώσουν αν μύκητες ή άλλα μικρόβια ήταν υπεύθυνα για τις κηλίδες και αποτελούσαν κίνδυνο για την υγεία των επισκεπτών.
Αν και η ανάλυση βρήκε ενδείξεις μυκητιακών κοινοτήτων και βακτηρίων, αυτά δεν ήταν πλέον ενεργά και δεν αποτελούσαν απειλή για τους επισκέπτες ή τους πίνακες.
Είναι αδύνατο να πούμε αν ο ασπέργιλλος ή οποιοσδήποτε άλλος μύκητας συνέβαλε στους θανάτους. Σήμερα, οι αρχαιολόγοι φορούν γάντια, μάσκες και μερικές φορές ένα φράγμα ρούχων μιας χρήσης για να προστατευτούν από τη μούχλα και τους μύκητες, σύμφωνα με το σήμα «Υψηλή επικινδυνότητα: Υγεία, Ασφάλεια και Αρχαιολογία».
«Υπήρχαν αρχαιολόγοι που έρχονταν και έφευγαν συνεχώς από όλα τα μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Frank McClanahan, ο γιατρός που περιέθαλψε τον Λόρδο Carnarvon, σε συνέντευξή του το 1972. «Αν έπαιρνες οποιοδήποτε μεγάλο πλήθος ανθρώπων και το έλεγχες αργότερα, θα έβρισκες ένα συγκεκριμένο ποσοστό θανάτων ανάμεσά τους. Σαφώς, κάποιοι που έκαναν ένα τέτοιο ταξίδι συμπεριλαμβάνονται σε αυτούς».
Θέμα συγκυριών, θέμα τύχης, το βέβαιο είναι ότι ο Τουταγχαμών είναι ένας από τους διασημότερους (αν όχι ο διασημότερος) φαραώ της Αρχαίας Αιγύπτου. 100 χρόνια μετά την ανακάλυψη του τάφου στην Κοιλάδα των Βασιλέων, οι ιστορίες παραμένουν ζωντανές, καθώς δημιουργούνται νέα ντοκιμαντέρ για τον Τουταγχαμών, όπως το πρόσφατο με τη φωνή του Ίγκι Ποπ σε ρόλο αφηγητή.
Σαν σήμερα 4 Νοεμβρίου
Τι συνέβησαν σήμεραστην παγκόσμια ιστορία; Ποιες μεγάλες προσωπικότητες γεννήθηκαν και ποιοι έφυγαν από τη ζωή; Το 1880, σαν σήμερα 4 Νοεμβρίου, ο Τζέιμς Ρίτι, ιδιοκτήτης σαλούν στο Οχάιο των ΗΠΑ,κατασκευάζει την πρώτη ταμειακή μηχανή.
Το 1899 εκδίδεται το έργο του Φρόιντ «Η ερμηνεία των ονείρων». Το 2008 ο Μπαράκ Ομπάμαγίνεται οπρώτος μαύρος Αμερικανός που εκλέγεται πρόεδρος των ΗΠΑ.
1828: Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία υπογράφουν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, με το οποίο θέτουν υπό την προστασία τους την Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες, έως ότου αποφασιστούν οριστικώς τα όρια της Ελλάδας, κατόπιν διαπραγματεύσεων με την Πύλη.
1880: Ο Τζέιμς Ρίτι, ιδιοκτήτης σαλούν στο Οχάιο, κατασκευάζει την πρώτη ταμειακή μηχανή, μη αντέχοντας να τον κλέβει ο μπάρμαν του μαγαζιού του.
1899: Εκδίδεται το έργο του Φρόιντ «Η ερμηνεία των ονείρων».
1921: Ιδρύονται από τον Χίτλερ τα Τάγματα Εφόδου (SA), παραστρατιωτική οργάνωση του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, που βοήθησε τους Ναζί να πάρουν την εξουσία στη Γερμανία. Φορούσαν καφέ πουκάμισα για να ξεχωρίζουν από τα SS, που φορούσαν μαύρα.
1922: Ο Άγγλος αρχαιολόγος Χάουαρντ Καρτερ ανακαλύπτει τον ασύλλητο τάφο του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων στην Αίγυπτο.
1948: Ο Αμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος Τ.Σ. Έλιοτ βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
2008: Ο Μπαράκ Ομπάμα γίνεται ο πρώτος μαύρος Αμερικανός που εκλέγεται πρόεδρος των ΗΠΑ.
2015: Επιβατικό αεροπλάνο συντρίβεται λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Juba στο Νότιο Σουδάν, παρασύροντας στον θάνατο 37 ανθρώπους.
2015: Την ίδια ημέρα, ένα κτίριο καταρρέει στην Λαχόρη. Σκοτώνονται 45 άνθρωποι και τραυματίζονται άλλοι 100.
Γεννήσεις σαν σήμερα 4 Νοεμβρίου
1883: Νικόλαος Πλαστήρας, στρατιωτικός και πολιτικός από τα Άγραφα, που διετέλεσε και πρωθυπουργός της Ελλάδας (1945-1950, 1951-1952).
1933:Τσαρλς Κάο (Charles K. Kao), ο «πατέρας» των οπτικών ινών.
1946: Ρόμπερτ Μάπλθορπ, Αμερικανός φωτογράφος.
1969: Μάθιου Μακόναχι, Αμερικανός ηθοποιός, βραβευμένος με Όσκαρ.
1982: Ζακ Τατί, Γάλλος ηθοποιός και σκηνοθέτης. Από τους πρωτοπόρους του κινημτογράφου ο Τατί γύρισε συνολικά μονό έξι μεγάλες ταινίες, σε πέντε από τις οποίες παίζει το ρόλο του Κυρίου Ιλό.
1988: Κλεάνθης Βικελίδης, διεθνής Έλληνας ποδοσφαιριστής με σπουδαία καριέρα στον Άρη Θεσσαλονίκης.
2015: Κώστας Τσάκωνας, 72, Έλληνας ηθοποιός του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου. Έπασχε από καρκίνο ουροδόχου κύστης.
2017: Η Ιζαμπέλ Γράνάδα, διάσημη Φιλιππινοισπανίδα ηθοποιός και τραγουδιστρια πεθαίνει σε ηλικία μόλις 31 ετών.
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
12°
