Ανασκόπηση 2022: Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ένα σύμβολο για όλους μας

«Αυτή είναι ίσως η τελευταία φορά που με βλέπετε ζωντανό», είπε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στους Ευρωπαίους ηγέτες, με τους οποίους συνομίλησε λίγες ώρες αφότου ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Εκτοτε, ο Ζελένσκι ανεβάζει τακτικά βίντεο στα οποία εμφανίζεται όλο και πιο κουρασμένος, αλλά το ίδιο αποφασισμένος να διακινδυνεύσει τη ζωή του, αμυνόμενος απέναντι στη ρωσική εισβολή.

Ο 44χρονος Ζελένσκι, γεννημένος το 1978 με διαφορά ενός μήνα από τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, είχε και άλλες φορές στο παρελθόν την επιλογή να φύγει. Η οικογένειά του, Εβραίοι από τη μικρή βιομηχανική πόλη Κρίβι Ρι της νοτιοανατολικής Ουκρανίας, ήταν από τις λίγες που πήραν την απόφαση να μείνουν στη χώρα όταν το Ισραήλ άνοιξε τις πόρτες στους Εβραίους της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και αυτοί την εγκατέλειψαν κατά εκατομμύρια.

Στην πιο επιτυχημένη σειρά στην οποία πρωταγωνιστούσε, με τίτλο «Ο υπηρέτης του λαού», ο Ζελένσκι υποδυόταν έναν καθηγητή μέσης εκπαίδευσης, ο οποίος ανεβάζει ένα βίντεο με το οποίο καταγγέλλει τη διαφθορά στην πολιτική, γίνεται πασίγνωστος και τελικά εκλέγεται πρόεδρος. Η πολιτική του πορεία έχει ομοιότητες με την τηλεοπτική του προσωπικότητα, καθώς στις εκλογές του 2019 θεωρείτο αουτσάιντερ, το οποίο κατάφερε τελικά να εκλεγεί προξενώντας έκπληξη.

Πρόσφατα, οι Financial Times ανακήρυξαν τον πρόεδρο της Ουκρανίας «Πρόσωπο της Χρόνιας» αναφέροντας μεταξύ άλλων: «συμβολίζει την ανθεκτικότητα του λαού του και τον αγώνα για τη φιλελεύθερη δημοκρατία». Αντίστοιχως ο αρχισυντάκτης του Time, Έντουαρντ Φέλσενταλ, για τον οποίο η φετινή επιλογή «δεν ήταν ποτέ τόσο ξεκάθαρη» τόνισε: «Είτε η μάχη για την Ουκρανία προκαλεί ελπίδα είτε φόβο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαλύβδωσε τον κόσμο με τρόπο που είχαμε δεκαετίες να δούμε».

Στο αφιέρωμά της η βρετανική εφημερίδα αναφέρεται στην κόπωση που διακρίνει στον Ουκρανό πρόεδρο μετά από εννιά μήνες συγκρούσεων καθώς επίσης στην εικόνα του ως άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Παράλληλα, τον συγκρίνει με τον Βρετανό ηγέτη Ουίνστον Τσώρτσιλ αναφορικά με την χρήση των εργαλείων που χρησιμοποιεί για να ευαισθητοποιήσει για το θέμα του πολέμου.

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, ο Τσώρτσιλ χρησιμοποίησε το ραδιόφωνο για να συσπειρώσει τη χώρα του κατά τη διάρκεια του Blitz, ενώ ο Ζελένσκι χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη από την Δύση, «μετατρέποντας τα δεινά του λαού του σε ηθικό μοχλό έναντι των ηγετών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ».

Εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους οι FT επέλεξαν τον Ουκρανό πρόεδρο ως «Πρόσωπο της χρονιάς» αναφέρουν: «Έχει αναδειχθεί σημαιοφόρος της φιλελεύθερης δημοκρατίας στον ευρύτερο παγκόσμιο αγώνα με τον αυταρχισμό που θα μπορούσε να καθορίσει την πορεία του 21ου αιώνα. Ο Ζελένσκι ενσαρκώνει επίσης το θάρρος και την ανθεκτικότητα του ουκρανικού λαού στον αγώνα του ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα».

Από την πλευρά του το Time στο μακροσκελές άρθρο με το οποίο συνοδεύει αντίστοιχη τιμητική διάκριση για τον Ουκρανό ηγέτη σημειώνει: «Δεν υπήρχαν πολλά (σ.σ. πριν από τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου) στη βιογραφία του Ζελένσκι που να δείχνουν ότι εκείνος θα ήταν πρόθυμος να κάτσει και να πολεμήσει. Δεν είχε υπηρετήσει στον στρατό ούτε είχε δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τις υποθέσεις του. Ήταν πρόεδρος μόλις από τον Απρίλιο του 2019. Τα επαγγελματικά του ένστικτα προέρχονταν από την ηθοποιία, την κωμωδία και τον κινηματογράφο. Αυτή η εμπειρία αποδείχθηκε ότι είχε τα πλεονεκτήματά της. Ο Ζελένσκι προσαρμόστηκε […] Τώρα το κοινό του είναι ο κόσμος.»

Η απόφαση του Ζελένσκι να παραμείνει στο Κίεβο στην αρχή της εισβολής αντί να αποδεχτεί την πρόταση των ΗΠΑ να τον φυγαδεύσουν ήταν μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στον πόλεμο, κινητοποιώντας τον στρατό της Ουκρανίας και τον λαό της να αντισταθούν, σημειώνουν οι FT, προσθέτοντας ότι η απόφασή του προκάλεσε έκπληξη στους Ουκρανούς και στους δυτικούς συμμάχους, που είχαν χαμηλές προσδοκίες από τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας.

«Ο θάνατος, η καταστροφή και ο θυμός για τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου έχουν κάνει την ουκρανική κοινή γνώμη να είναι ενάντια στους συμβιβασμούς με τη Μόσχα. Ορισμένοι σύμμαχοι φοβούνται ότι μια ουκρανική προσπάθεια να ανακαταλάβει την Κριμαία θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση από τον Πούτιν, πιθανώς με πυρηνικά όπλα», αναφέρει το δημοσίευμα των FT προσθέτοντας ότι ήδη υπάρχουν αμυδρές εκκλήσεις για διαπραγμάτευση με τη Ρωσία, εκκλήσεις που ο Ζελένσκι απορρίπτει. «Ο κόσμος δεν είναι γιατρός με μεγάλη εμπειρία, δεν είναι γιατρός του Πούτιν και ο Πούτιν δεν είναι ασθενής αυτού του κόσμου», λέει.

Οι παραλληλισμοί με τον Τσώρτσιλ (ακόμα και αν φαντάζουν υπερβολικοί) δεν σταμάτησαν εκεί. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ζελένσκι στις ΗΠΑ τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, εντός και εκτός ΗΠΑ, χαιρέτισαν την «παθιασμένη» και «πειστική» ομιλία του Ουκρανού ηγέτη από το βήμα του Κογκρέσου που απέδωσε στη χώρα του χαρακτήρα προμαχώνα του ελεύθερου κόσμου, αλλά με τρόπο που απέφυγε τον Ψυχρό Πόλεμο και επικαλέστηκε τον Β΄ Παγκόσμιο. Άλλωστε, συμπληρώνονταν ακριβώς 81 χρόνια από αντίστοιχη επίσκεψη του Ουίνστον Τσόρτσιλ στην Ουάσιγκτον το 1941, τον μήνα που έμπαιναν κανονικά στον πόλεμο οι Ηνωμένες Πολιτείες.