Κοσμος

ΗΠΑ: Από την «υπεράσπιση» του γάμου, στον «σεβασμό»

Με τον νόμο «Respect for Marriage» κλείνει ένας κύκλος για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα

Νικόλας Μολφέτας
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η ισότητα των ομόφυλων ζευγαριών στην Αμερική και ο νόμος «Respect for Marriage». Τι συμβαίνει στην Ελλάδα.

Με τον νόμο «Respect for Marriage» για την ισότητα των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο, που υπέγραψε ο Πρόεδρος Μπάιντεν, κλείνει ο κύκλος που είχε ανοίξει ο νόμος «Defense of Marriage» το 1996, όταν οι προσπάθειες της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας προσέκρουσαν στην έντονη αντίδραση της πλειοψηφίας. Τότε, μόνο ένα 27% της κοινής γνώμης των ΗΠΑ ήταν σύμφωνο με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, και η συντριπτική πλειοψηφία του Κογκρέσου (σχεδόν όλοι οι Ρεπουμπλικανοί, αλλά και οι περισσότεροι Δημοκρατικοί, όπως ο τότε Γερουσιαστής Μπάιντεν) υπερψήφισε τον νόμο που όριζε τον γάμο αυστηρά ως ένωση ενός άντρα με μία γυναίκα.

Σήμερα, το 71% της κοινής γνώμης είναι υπέρ, και ο νέος νόμος ψηφίστηκε από όλους τους Δημοκρατικούς αλλά και από αρκετούς Ρεπουμπλικάνους (το 18% των Βουλευτών και το 24% των Γερουσιαστών τους). Παρόλο που είχε προηγηθεί η αναγνώριση του γάμου ομόφυλων ζευγαριών σε πολλές Πολιτείες, καθώς και η σχετική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2015 που επέβαλλε την αναγνώρισή του σε ολόκληρη τη χώρα, υπήρχαν φόβοι ότι η τωρινή συντηρητική πλειοψηφία του Δικαστηρίου θα μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση με νέα απόφαση (όπως έγινε και η ανατροπή στις αμβλώσεις), και έτσι κρίθηκε απαραίτητη η αλλαγή της ομοσπονδιακής νομοθεσίας. Η ψηφοφορία στη Γερουσία έγινε σκοπίμως μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, ώστε να απαλλαγούν κάποιοι συντηρητικοί Γερουσιαστές από τον φόβο του άμεσου πολιτικού κόστους και να επιτευχθεί η ευρύτερη δυνατή πλειοψηφία.

Από το 1996 μέχρι το 2024 είναι μόλις μια γενιά. Ο αγώνας των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων όμως είχε ξεκινήσει άλλη μια γενιά νωρίτερα, με βασικό ορόσημο (στις ΗΠΑ) τη συμπλοκή τους με την αστυνομία τον Ιούνιο του 1969, στο Stonewall Inn της Νέας Υόρκης. Στην πρώτη επέτειο αυτών των γεγονότων, τον Ιούνιο του 1970, έγινε το πρώτο Gay Pride, σε μια προσπάθεια να δείξει η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ότι δεν έχει λόγο να κρυφτεί και να ντρέπεται γι’ αυτό που είναι. Μετά από 52 ετήσια Pride, η πλειοψηφία της κοινής γνώμης και του Κογκρέσου των ΗΠΑ έχει πλέον πειστεί, έστω κι αν υπάρχουν ακόμα κάποιοι αντιδραστικοί θύλακες οπισθοδρομικών.

Στην Ελλάδα τώρα, πού βρισκόμαστε; Οι σημερινοί σαραντάρηδες και πενηντάρηδες είμαστε η γενιά που μεγάλωσε λέγοντας ομοφοβικά ανέκδοτα χωρίς τύψεις, καθώς δεν βλέπαμε κανέναν που θα μπορούσε να ενοχληθεί — κι ας ήταν γύρω μας. Ξεκινήσαμε τη δεκαετία του ’80 με το στερεότυπο της «Φτερού» (αγνοώντας μάλιστα ότι το πραγματικό πρόσωπο πίσω από το στερεότυπο δεν ήταν ομοφυλόφιλος), το οποίο αναβαθμίσαμε κάπως στους τηλεοπτικούς «Απαράδεκτους» της δεκαετίας του ’90, και κρατήσαμε ως αντικείμενο σάτιρας στο «Σ’ αγαπώ, μ’ αγαπάς» τη δεκαετία του 2000. Tο 2005 είδαμε το πρώτο Athens Pride, αλλά παράλληλα το ΕΣΡ έριχνε πρόστιμα όποτε έβλεπε φιλί ομοφυλόφιλων στην τηλεόραση, και κάπως έτσι φτάσαμε το 2015 με πολλά εμπόδια σε ένα λειψό σύμφωνο συμβίωσης, μετά από καταδίκη της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Φετινή δημοσκόπηση της διαΝΕΟσις δείχνει ότι 52% των Ελλήνων είναι υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών (από 36% που ήταν το 2016), ενώ το 39% είναι και υπέρ της τεκνοθεσίας (από μόλις 21% που ήταν το 2016). Προχωράμε λοιπόν κι εμείς, έστω και αργά, έστω και σερνόμενοι από τις εξελίξεις στον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο.

Ο Μπάιντεν, ένας πιστός Καθολικός που είχε υπερψηφίσει τον περιοριστικό νόμο του 1996, κατάφερε στα εβδομήντα του να αλλάξει δημόσια γνώμη για το θέμα, και στα ογδόντα του έφτασε να υπογράψει υπερήφανος τον νέο νόμο που αναιρεί τα όσα ο ίδιος υποστήριζε 26 χρόνια νωρίτερα. Κάτι αντίστοιχο μπορούμε να κάνουμε κι εμείς, τόσο σε αυτό το θέμα, όσο και σε ένα σωρό άλλα που μας φαίνονται τώρα παράξενα και πρωτόγνωρα, καθώς πηγαίνουν κόντρα σε όσα είχαμε συνηθίσει μεγαλώνοντας. Δεν είναι ζήτημα ηλικίας: είναι ζήτημα ανοιχτού μυαλού.