Ουκρανία: Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε πυρηνικό ατύχημα;

Σύμφωνα με το AFP, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας κατηγορεί το Κίεβο ότι θέλει να προετοιμάσει μια «ηχηρή προβοκάτσια». Σύμφωνα με τη Μόσχα, ουκρανικές μονάδες πυροβολικού σχεδιάζουν να ανοίξουν πυρ στον σταθμό για να κατηγορήσουν στη συνέχεια τη Ρωσία ότι προκάλεσε πυρηνικό ατύχημα.

Τα πυρά στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια τις τελευταίες εβδομάδες προκάλεσαν καταστροφές μια εγκατάσταση ξηράς αποθήκευσης -όπου φυλάσσονται βαρέλια αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου στο εργοστάσιο- καθώς και σε ανιχνευτές παρακολούθησης ραδιενέργειας, σύμφωνα με την Energoatom, την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας.

Στις 5 Αυγούστου, πολλές εκρήξεις κοντά στον ηλεκτρικό πίνακα προκάλεσαν διακοπή ρεύματος και ένας αντιδραστήρας αποσυνδέθηκε από το ηλεκτρικό δίκτυο, δήλωσε ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), Ραφαέλ Γκρόσι, επισημαίνοντας -ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ- ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε «πολύ ανησυχητικό βαθμό».

Το Κίεβο έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τις ρωσικές δυνάμεις ότι αποθηκεύουν βαρύ οπλισμό εντός του συγκροτήματος και τον χρησιμοποιούν ως «κάλυμμα» για να εξαπολύσουν επιθέσεις, γνωρίζοντας ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να ανταποδώσει τα πυρά χωρίς να διακινδυνεύσει να χτυπήσει έναν από τους έξι αντιδραστήρες του πυρηνικού σταθμού.

Η Μόσχα, εν τω μεταξύ, ισχυρίζεται ότι τα ουκρανικά στρατεύματα στοχεύουν την τοποθεσία. Αμφότερες οι πλευρές πλέον αλληλοκατηγορούνται για «πυρηνική τρομοκρατία».

Την ίδια στιγμή, οι εκκλήσεις εντείνονται για να επιτραπεί σε αποστολή της ΙΑΕΑ να επισκεφθεί το συγκρότημα. Όμως οι μάχες συνεχίζονται παρά την ανησυχία και τις προειδοποιήσεις.

Οι σύγχρονοι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής είναι εξαιρετικά καλά ενισχυμένοι για την πρόληψη ζημιών από κάθε είδους επιθέσεις ή φυσικές καταστροφές, όπως οι σεισμοί, και η Ζαπορίζια δεν αποτελεί εξαίρεση. 

Oι έξι αντιδραστήρες στις εγκαταστάσεις της Ζαπορίζια είναι αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος -δεύτερης γενιάς πυρηνικοί αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν νερό σε υψηλή πίεση σαν ψυκτικό και επιβραδυντή (γνωστοί με το ρωσικό ακρωνύμιο VVER). Η διακοπή λειτουργίας αυτών των αντιδραστήρων, σε περίπτωση ζημιάς, είναι πολύ πιο εύκολη, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Οι πυρηνικοί σταθμοί χρησιμοποιούν μια σειρά από βοηθητικά συστήματα ασφαλείας, όπως γεννήτριες ντίζελ και εξωτερικές συνδέσεις δικτύου, για να διατηρούν δροσερούς τους αντιδραστήρες. Στον σταθμό της Ζαπορίζια χρησιμοποιείται επίσης μια λίμνη ψεκασμού -πρόκεται για δεξαμενή στην οποία ψύχεται ζεστό νερό από το εσωτερικό του σταθμού. Εάν αυτά τα συστήματα κατέρρεαν, τότε ο πυρηνικός αντιδραστήρας θα θερμαινόταν γρήγορα, προκαλώντας πυρηνική κατάρρευση.

Αυτό θα ήταν το χειρότερο σενάριο, αναφέρουν οι ειδικοί. Όμως, ενώ θα ήταν καταστροφικό σε τοπικό επίπεδο, εξηγούν ότι δεν θα είχε σημαντικό αντίκτυπο στην Ευρώπη ευρύτερα.

Οι βομβαρδισμοί γύρω από τη Ζαπορίζια έχουν οδηγήσει σε προειδοποιήσεις για ένα «νέο Τσερνόμπιλ» -τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στα χρονικά.

Ωστόσο, υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των δύο ουκρανικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και οι ειδικοί επιμένουν ότι η επανάληψη της καταστροφής του 1986 είναι ουσιαστικά αδύνατη.

Το εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ χρησιμοποιούσε σοβιετικής εποχής αντιδραστήρες γραφίτη RBMK, οι οποίοι δεν διέθεταν μια σύγχρονη δομή συγκράτησης -έναν θόλο από σκυρόδεμα και χάλυβα σχεδιασμένο να αποτρέπει οποιαδήποτε απελευθέρωση ακτινοβολίας.

Η κλίμακα μιας υποθετικής πυρηνικής κατάρρευσης θα ήταν επίσης πολύ μικρότερη από εκείνη του Τσερνόμπιλ, αναφέρουν οι εμπειρογνώμονες. Μετά την καταστροφή του 1986, ολόκληρο το βόρειο ημισφαίρο δέχθηκε το κύμα της ραδιενέργειας, ενώ περίπου 150.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη Λευκορωσία, τη Ρωσία και την Ουκρανία μολύνθηκαν, σύμφωνα με την ΙΑΕΑ. Η ραδιενεργή μόλυνση εξαπλώθηκε έως και 500 χιλιόμετρα βόρεια της τοποθεσίας.

Αντίθετα, οι ειδικοί θεωρούν ότι το χειρότερο σενάριο με την Ζαπορίζια θα έμοιαζε περισσότερο με μια άλλη, πιο πρόσφατη καταστροφή, αυτή της Φουκουσιμα.