Κοσμος

Καύσωνες στο Παρίσι: Γιατί είναι τόσο συχνοί και έντονοι;

​Η γαλλική πρωτεύουσα βρίσκεται βορειότερα του Μόντρεαλ, αλλά πλέον, κάθε χρόνο σχεδόν, η θερμοκρασία ξεπερνά τους 30 βαθμούς Κελσίου: τι συμβαίνει στον πλανήτη Γη;

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Παρίσι: Τα κύματα καύσωνα, οι θερμότερες χρονιές του 21ου αιώνα και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Το γεωγραφικό πλάτος δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που καθορίζει το κλίμα. Αλλά δεν παύει να είναι μια ένδειξη: πώς σε βόρειες πόλεις σαν το Λονδίνο, το Μόντρεαλ, το Παρίσι παρατηρούνται τόσο συχνοί και έντονοι καύσωνες; Φέτος τον Μάιο η μέση θερμοκρασία στο Παρίσι ήταν σταθερά 8 βαθμούς πάνω από το συνηθισμένο, ενώ την περασμένη εβδομάδα ο υδράργυρος έφτασε στους 40°. O καύσωνας διήρκεσε τρεις ημέρες και τελείωσε με καλοκαιρινή βροχή.

Οι πυκνοκατοικημένες πόλεις είναι πιο επιρρεπείς στα κύματα καύσωνα και η μεγάλη απόσταση από τη θάλασσα επιδεινώνει αυτή την ευπάθεια. Στο Παρίσι, οι αρχές ξεκίνησαν τη μέτρηση και τη διατήρηση αρχείων θερμοκρασίας και υγρασίας από το 1872: κατά τη μακρά περίοδο 1880-2012 παρατηρήθηκε αύξηση της θερμοκρασίας 1,3°C με μείωση των ψυχρών ημερών, όλο και πιο ήπιους χειμώνες και εγκατάσταση φαινομένου μικροκλίματος. Ως «νησίδα αστικής θερμότητας», το Παρίσι βιώνει μεγάλες αλλαγές της νυχτερινής θερμοκρασίας η οποία στον 21ο αιώνα είναι κατά 2,5 °C υψηλότερη στην πόλη απ’ ό,τι στα περίχωρα. Στη διάρκεια του φονικού καύσωνα τον Αύγουστο του 2003, παρατηρήθηκε διαφορά θερμοκρασίας 4 - 8°C μεταξύ Παρισιού και υπαίθρου της περιοχής Ιλ-ντε-Φρανς. Συνάγεται ότι το Παρίσι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο ως «νησίδα αστικής θερμότητας» παρότι διαθέτει πάρκα και μεγάλες δενδροφυτευμένες λεωφόρους.

Οι ελάχιστες θερμοκρασίες αυξήθηκαν κατά 1,6°C μεταξύ 1901 και 2000, με το μεγαλύτερο άλμα να παρατηρείται στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα. Μετά το 1954, ο ρυθμός αύξησης της ελάχιστης ετήσιας θερμοκρασίας έφτασε το 0,3°C ανά δεκαετία. Ο αριθμός των καλοκαιρινών ημερών, δηλαδή με θερμοκρασία υψηλότερη από 25°C, αυξανόταν όλα αυτά τα χρόνια κατά 4 ημέρες την κάθε δεκαετία. Παραλλήλως, αυξήθηκαν οι ραγδαίες βροχοπτώσεις: στη διάρκεια του 20ού αιώνα η αύξηση ήταν 13%: +15% τον χειμώνα, +5% το καλοκαίρι. Αν και οι Παριζιάνοι νιώθουν ότι έχει αυξηθεί η ηλιοφάνεια, στην πραγματικότητα έχει μειωθεί λίγο με τάση να σταθεροποιηθεί γύρω στις 1.662 ώρες ετησίως από το 1981.

Οι θερμότερες χρονιές του 21ου αιώνα ήταν το 2011, το 2014, το 2015 και το 2022, οι οποίες θεωρούνται και οι θερμότερες από το 1872. Αν και η μέση θερμοκρασία των καλοκαιριών ακούγεται «νορμάλ» −23°C περίπου− προκύπτει από διακυμάνσεις που δεν είναι καθόλου φυσιολογικές. Φέτος οι θερμοκρασίες 40 βαθμών (42 στο Μπορντό και σε άλλες περιοχές της Γαλλίας) ελαττώθηκαν απότομα στους 29-30 βαθμούς που ναι μεν δεν χαρακτηρίζονται καύσωνας, είναι όμως υπερβολικά υψηλές για το Παρίσι. Όχι μόνο επειδή δεν είναι «συνηθισμένες», αλλά διότι η πόλη δεν είναι εξοπλισμένη για διαρκές καλοκαίρι: το Παρίσι δεν είναι η Ντόχα.

Κάποια μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έχουν ληφθεί ήδη από το 2007: μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιορισμός της ενεργειακής κατανάλωσης, προσαρμογή του τρόπου ζωής σε υψηλότερες θερμοκρασίες (μόνωση κτιρίων, κλιματισμός, διαφώτιση του κοινού για την προστασία του στη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα κτλ). Αλλά, έχουμε μακρύ δρόμο μπροστά μας και πολλά ερωτήματα να απαντήσουμε: τη στιγμή που στο Παρίσι η θερμοκρασία ήταν 35 βαθμοί, στο Βανκούβερ −περίπου στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος− ήταν 12. Στις Βρυξέλλες το θερμόμετρο έδειχνε 34 βαθμούς και στο Μόναχο 31: η Μόσχα ήταν φυσιολογική με 21 βαθμούς και αραιή συννεφιά∙ η Αθήνα επίσης.