Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ: Επανεκλέγεται σήμερα για δεύτερη θητεία πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας.
Έναν διαφορετικό Σταϊνμάιερ είδαν οι Γερμανοί τον Μάιο του 2021. Λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, ο κατά τα άλλα συγκρατημένος και τόσο διακριτικός πολιτικός δεν δίστασε να «βγει μπροστά», για να ανακοινώσει ο ίδιος την υποψηφιότητά του ή τουλάχιστον την επιθυμία να επανακλεγεί πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας τον Μάρτιο του 2022. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, που έχει κερδίσει πλέον την εκτίμηση σχεδόν όλων των πολιτικών παρατάξεων, απέφυγε να εμπλακεί το όνομά του σε πολιτικά παιχνίδια την επαύριο των εκλογών.
«Θα ήθελα να υπηρετήσω τη χώρα μας στην πορεία της προς το μέλλον, το μέλλον μετά την πανδημία, το οποίο είναι πλέον ορατό. Η Γερμανία βρίσκεται σήμερα σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία πλευρά είμαστε σε θέση να αποτινάξουμε τους καταναγκασμούς της πανδημίας, από την άλλη πλευρά βιώνουμε όλο και πιο έντονα τις συνέπειές της στην κοινωνία» έλεγε ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ τον Μάιο του 2021.
Διάλογος, μετριοπάθεια, συνοχή
Στα πρώτα πέντε χρόνια της θητείας του ο Στάινμαιερ έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι μπορεί να λειτουργήσει ως ειλικρινής διαμεσολαβητής, ότι επιδιώκει τη διαπραγμάτευση, ότι βρίσκει τα κατάλληλα λόγια για να επισημάνει φλέγοντα προβλήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Κάθε τόσο συγκαλεί το «ραντεβού για καφέ» ή την «ώρα του πολίτη» αναζητώντας τον διάλογο με πολιτικούς όλων των κομμάτων, ακόμα και του εθνολαϊκιστικού AfD, αλλά και με απλούς πολίτες. Η τελευταία διαβούλευση έγινε τον Ιανουάριο του 2022 στο Προεδρικό Μέγαρο με θέμα την ενδεχόμενη επιβολή του υποχρεωτικού εμβολιασμού για το σύνολο του πληθυσμού. Ο ίδιος ο Σταϊνμάιερ το ξεκαθάρισε πάντως από την αρχή: «Ως πρόεδρος δεν πρόκειται να εκφράσω θέση υπέρ ή κατά του υποχρεωτικού εμβολιασμού».
«Να μία ακόμη χαμένη ευκαιρία», είπαν οι επικριτές του, «να μία ακόμη φορά που δεν βρήκε το θάρρος να πάρει ξεκάθαρη θέση, να δώσει το έναυσμα για μία ανοιχτή αντιπαράθεση απόψεων». Για μία ακόμη φορά ο Σταϊνμάιερ ανέλαβε τον συντονισμό της συζήτησης, χωρίς να δυσαρεστεί, χωρίς να προκαλεί. Αυτή είναι η κοινή συνισταμένη όλης της προεδρικής θητείας του. Αλλά με τη συναίνεση κατάφερε να κερδίσει την ευρύτερη αναγνώριση. Την επανεκλογή του υποστηρίζουν όχι μόνο τα τρία κόμματα που συναποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι), αλλά και οι Χριστιανοδημοκράτες της αντιπολίτευσης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ακόμη και ένα ποσοστό 60% των οπαδών του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) εκφράζει θετική άποψη για τον σημερινό πρόεδρο.
Το 2017 ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ είχε εκλεγεί για πρώτη φορά πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας και μάλιστα από τον πρώτο γύρο στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση, το Σώμα των Εκλεκτόρων που συγκαλείται ad hoc μία φορά στα πέντε χρόνια για να εκλέξει τον ανώτατο άρχοντα. Η μεγάλη δοκιμασία για τον Σταϊνμάιερ ήρθε λίγο αργότερα, μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2017. Σε έναν πρώτο γύρο διαβουλεύσεων δεν προέκυψε ικανή κοινοβυλευτική πλειοψηφία. Το κόμμα του, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), επέμενε ότι δεν θα συνεχίσει τον μεγάλο συνασπισμό με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) της Άνγκελα Μέρκελ. Πιθανότερη διέξοδος θα ήταν η προκήρυξη νέων εκλογών. Ωστόσο ο Σταϊνμάιερ παρενέβη, καλώντας τα πολιτικά κόμματα «να λάβουν σοβαρά υπόψη τους» την εντολή των ψηφοφόρων. Έτσι προέκυψε η τέταρτη κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ με τη συμμετοχή για μία ακόμη φορά του SPD. Αυτή η ρυθμιστική παρέμβαση θεωρείται μοναδική στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Γιατί, κατά τα άλλα, σύμφωνα με το Σύνταγμα οι αρμοδιότητές του προέδρου περιορίζονται κυρίως στη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας.
Κύριος αντίπαλος του Σταϊνμάιερ στη διάρκεια της πρώτης θητείας του ήταν ο πολιτικός λαϊκισμός. Όπως ο ίδιος έχει επισημάνει «οι λαϊκιστές παρεμβαίνουν στη δημόσια συζήτηση με εμπρηστική διάθεση, εξαπολύουν πυροτεχνήματα στερεοτύπων, καλούν σε αγώνα εναντίον του αποκαλούμενου ‘κατεστημένου’ και υπόσχονται ένα λαμπρό μέλλον μετά την ανατροπή του».
Μακριά από «πολιτικά τζάκια»
Είναι χαρακτηριστικό για τη Γερμανία – και ακόμη πιο χαρακτηριστικό για το SPD – ότι ο πρόεδρος της χώρας προέρχεται από ταπεινή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός και η μητέρα του εργάτρια σε εργοστάσιο της πόλης Ντέτμολντ. Ο ίδιος εντάχθηκε στο SPD το 1975 και σπούδασε νομικά, ενώ στο πανεπιστήμιο γνώρισε και τη σύζυγό του, Έλκε Μπουντενμπέντερ. Συγκίνηση στην κοινή γνώμη προκάλεσε η απόφασή του το 2010 να βοηθήσει την άρρωστη σύζυγό του διαθέτοντας ένα νεφρό του, ως μόσχευμα. «Δεν έκανα καμία ηρωϊκη πράξη» δήλωσε ο ίδιος.
Ο άνθρωπος που εντόπισε το ταλέντο του Σταϊνμάιερ στην πολιτική και τον προώθησε σε ανώτερα αξιώματα ήταν ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο τελευταίος σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος πριν από τον Όλαφ Σολτς. Το 2005 ο Σταϊνμάιερ έγινε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» υπό την Άνγκελα Μέρκελ. Ως επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας έχει επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα. Μάλιστα το 2009 ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός κατέβηκε στις βουλευτικές εκλογές ως αντίπαλος της Μέρκελ για την καγκελαρία, αλλά δεν τα κατάφερε, καθώς το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα συγκέντρωσε μόλις 23%, το χειρότερο ποσοστό της μεταπολεμικής ιστορίας του.
13°
