Μια συγκλονιστική μαρτυρία από γηροκομείο της Ισπανίας

Η Χιμένα Ντι Λόγιο, γιατρός και συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τη φροντίδα των ηλικιωμένων σε γηροκομεία, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 στην Ισπανία, κλήθηκε πριν από λίγες ημέρες από ένα από τα πρώτα γηροκομεία που είχαν επισκεφθεί, επειδή η κατάσταση της υγείας των ενοίκων είχε επιδεινωθεί. Αυτή είναι η συγκλονιστική μαρτυρία της: 

«Ζητάω από το νοσηλευτή της ομάδας να έρθει μαζί μου, επειδή οι ηλικιωμένοι που είναι σε πιο σοβαρή κατάσταση έχουν μείνει μόνοι τους και πρέπει να πάμε να τους δούμε.

Όταν φτάνεις στο γηροκομείο, υπάρχει μια μικρή μετάβαση προτού περάσεις από το ένα μέρος στο άλλο. Μια στιγμή που διαρκεί όση ώρα φοράς τη στολή προστασίας και τα γάντια και ανεβαίνεις τις σκάλες.

Συνειδητοποιείς λοιπόν ότι δεν υπάρχει ρολόι, δεν υπάρχει τηλέφωνο, δεν υπάρχει σχέδιο που να είναι πιο σημαντικό από το να είσαι εδώ, εκείνη ακριβώς τη στιγμή, σαν να μην υπάρχει τίποτε άλλο.

Εκείνη τη στιγμή, ο στόχος δεν είναι πλέον το σχέδιο που είχες ως υπεύθυνη ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δηλαδή η δημιουργία ενός μοντέλου παρέμβασης φροντίδας υγείας για γηροκομεία με τη μεγαλύτερη δυνατή δυναμικότητα και τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο που να μπορεί να εφαρμοστεί σε άλλες περιοχές της χώρας για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές.

Ο στόχος δεν είναι πλέον αυτός. Αρχίζει να παίρνει ανθρώπινη μορφή με απίστευτη ταχύτητα: έχει πρόσωπο, μάτια, ένα βλέμμα φόβου, ταραχής και σύγχυσης. Αρχίζουμε λοιπόν ταπεινά να κάνουμε τη δουλειά μας. Πρώτα πρέπει να οργανωθούμε. Ποιος είναι ο καθένας; Πού βρίσκονται όλοι; Ποιος από τους 20 ενοίκους σε αυτό το γηροκομείο χρειάζεται την πιο επείγουσα φροντίδα; Ποιοι έχουν πεθάνει;

Ο χρόνος περνάει με μια σειρά από βλέμματα, χέρια που κρατάς, χάδια που απαλύνουν τον φόβο (και τον δικό μου επίσης). Μπαίνουμε σε μια οικειότητα που δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις. Δεν θα μπορέσω ποτέ να το διηγηθώ.

Τα κλειστά μάτια της Λάια ανοίγουν όταν ακούει τη φωνή του γιου της στο τηλέφωνο. Δεν μπορεί να μιλήσει, όμως το πρόσωπό της ζωντανεύει, λες και τα τριχοειδή αγγεία κάτω από το διάφανο δέρμα της γεμίζουν ξαφνικά με αίμα και οξυγόνο. Βγαίνουμε όλοι από το δωμάτιο. Προσπαθούμε, όσο μπορούμε σε αυτές τις συνθήκες, να δημιουργήσουμε έναν χώρο όσο πιο γαλήνιο και ιδιωτικό γίνεται. Μένει μόνο ένας, για να κρατάει το τηλέφωνο. Ήρθε η ώρα να πούμε σε παιδιά, συζύγους, ανιψιούς, ανιψιές, και εγγόνια, όσο πιο ευγενικά μπορούμε –όπως μας έχουν μάθει οι συνάδελφοί μας Κάρμε και Κριστίνα, γιατρός παρηγορητικής φροντίδας και ψυχολόγος αντίστοιχα– ότι αυτή μπορεί να είναι η μόνη ευκαιρία που έχουν για να πουν στα αγαπημένα τους πρόσωπα αυτά που θέλουν, ότι δεν έχει σημασία αν δεν τους απαντήσουν, να μην ανησυχούν για τις λέξεις και να εκμεταλλευτούν αυτή τη μοναδική στιγμή.

Πολλοί από τους ενοίκους πιάνονται από τα χέρια μας, σαν να είναι τα χέρια του ανθρώπου που εμφανίζεται στην οθόνη του τηλεφώνου. Άλλοι λένε ότι είναι καλά, ότι αυτοί που τους φροντίζουν είναι κουρασμένοι, κάποιοι μάλιστα καταφέρνουν να συνομιλήσουν. Σε όλους ανεξαιρέτως υπάρχει μια αλλαγή που δεν γίνεται αντιληπτή με τα μάτια, αλλά που γεμίζει τον χώρο με κάτι που μοιάζει με φως, ό,τι κι αν είναι.

Εξομολογούνται τον φόβο τους, ρωτούν για τους συντρόφους τους, ζητούν ένα ποτήρι νερό, στον διάδρομο με αγκαλιάζει η πιο γλυκιά γυναίκα που έχω γνωρίσει, φωνές που λένε αντίο γεμάτες αγάπη, ευγνωμοσύνη για τη ζωή, υποσχέσεις για ξαναντάμωμα... Όλα αυτά μπλέκονται μέσα μου με έναν παράξενο τρόπο.

Αυτές οι ιερές στιγμές, θλιβερές αλλά ειλικρινείς, των οποίων γινόμαστε μάρτυρες, σταθεροί και συγκλονισμένοι ταυτόχρονα, μου θυμίζουν την πρώτη μου μέρα στη σχολή Ιατρικής, όταν ένας καθηγητής μάς είπε πολύ σοβαρά: «Θα θεραπεύσετε μερικούς. Όμως η πραγματική αποστολή σας θα είναι να συνοδεύετε τους ασθενείς σας στη ζωή και τον θάνατο, με τον μεγαλύτερο σεβασμό που μπορείτε να δείξετε», και πράγματι έτσι ήταν».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν συμβουλές σε γηροκομεία της Ισπανίας σχετικά με το πώς να διαχειριστούν έναν μεγάλο αριθμό ασθενών COVID-19. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχουν εργαλεία και εκπαίδευση για το προσωπικό τους, σε θέματα όπως η χρήση του ατομικού εξοπλισμού προστασίας και υγιεινής, και ο κατάλληλος σχεδιασμός για τη μείωση του κινδύνου εξάπλωσης του ιού.

Μάθε εδώ πώς μπορείς να βοηθήσεις τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα κατά του κορωνοϊού.