Κοσμος

Πόσο αντέχουν οι σημαίες στο φεγγάρι;

Πόσες σημαίες έχουν «επιβιώσει» στην επιφάνεια της Σελήνης;

Μυρσίνη Λιοναράκη
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Γιορτάζοντας τα 50 χρόνια από το πρώτο βήμα του ανθρώπου στο φεγγάρι, αναζητήσαμε τι απέγιναν οι έξι συνολικά σημαίες που τοποθέτησαν αμερικανοί αστροναύτες.

Μία αμερικάνικη σημαία επέλεξε να τοποθετήσει στην Σελήνη ο Νιλ Άρμστρονγκ, λίγη ώρα μετά την περίφημη ατάκα του έ«να μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα». Για την ακρίβεια όχι ο ίδιος αλλά ο συνάδελφός του, ο Buzz Aldrin όταν μαζί έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν το φεγγάρι στις 20 Ιουλίου 1969 και μάλιστα σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση σε όλο τον πλανήτη. Ο Aldrin κάρφωσε την σημαία στο έδαφος και στάθηκε να την κοιτάζει στέλνοντας το δικό του μήνυμα σε όλο τον κόσμο.

Μπορεί να ήταν η πρώτη αποστολή που κατάφερε κάτι τέτοιο, αλλά ακολούθησαν άλλες έξι που επίσης άφησαν η κάθε μία την δική του αστερόεσσα στην Σελήνη. Και αυτό γιατί από την αποστολή Apollo 11 το 1969 έως την αποστολή Apollo 17 το 1972, οι ΗΠΑ έφτασαν έξι συνολικά φορές στο φεγγάρι. Δώδεκα συνολικά αμερικανοί αστροναύτες έγιναν αυτό που λέμε moonwalkers και όλοι ήθελαν να αφήσουν το σημάδι τους στο νέο έδαφος. 
Λέγεται μάλιστα ότι η ιδέα να τοποθετηθεί μία αστερόεσσα στο φεγγάρι, άνηκε στην NASA και προέκυψε με αφορμή την πρώτη ομιλία του νέου τότε προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον τον Ιανουάριο του 1969. 

Σημαία από νάιλον

Ανάμεσα στις αποσκευές των τριών αστροναυτών που επιβιβάστηκαν στο Apollo 11 στις 16 Ιουλίου 1967 με στόχο να κατακτήσουν το φεγγάρι, υπήρχε το λεγόμενο Lunar Flag Assembly (LFA), ένα κιτ που είχε φτιάξει η NASA για τον σκοπό αυτό. Περιείχε βασικά μία αμερικάνικη σημαία από νάιλον διαστάσεων 0,91Χ1,52 καθώς και αλουμινένιους κάθετους και οριζόντιους τηλεσκοπικούς σωλήνες. Ότι δηλαδή χρειαζόταν για να τοποθετηθεί η σημαία στο άγριο έδαφος της Σελήνης αφού οι αστροναύτες θα συναρμολογούσαν τα διαφορετικά κομμάτια. 

Αμερικάνικος ιμπεριαλισμός

Εκείνη την εποχή, δεν ήταν λίγες οι φωνές που κατηγορούσαν τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και σχολίαζαν ότι η τοποθέτηση της αστερόεσσας εξέφραζε τις εδαφικές (ή μάλλον σεληνιακές) διεκδικήσεις από την πλευρά των ΗΠΑ. Υπενθύμισαν δε με την ευκαιρία την Διεθνή Συνθήκη για το Διάστημα που αποτελεί τη βάση του διεθνούς δικαίου του διαστήματος και υπογράφηκε το 1967.  

Το αμερικανικό Κογκρέσο, για να απαντήσει στην κριτική, ψήφισε νόμο το Νοέμβριο του 1969 που επιχειρούσε να δώσει έναν συμβολικό ρόλο την τοποθέτηση της σημαίας στην σελήνη. Το κείμενο, που φέρει την υπογραφή του τότε προέδρου Νίξον, σημειώνει μεταξύ άλλων ότι δεν πρόκειται παρά για μία "συμβολική κίνηση της εθνικής υπερηφάνειας" που "δεν αποτελεί δήλωση οικειοποίησης αλλά ούτε και διεκδίκηση κυριαρχίας". 

Έξι σημαίες

Έξι συνολικά αμερικάνικες σημαίες τοποθετήθηκαν σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα το φεγγάρι από τους moonwalkers. Σύμφωνα με κάποιες τελευταίες λήψεις από τον οργανισμό Lunar Reconnaissance Orbiter Camera (LROC) της NASA από τις έξι αυτές σημαίες, οι πέντε φαίνονται να υπάρχουν ακόμα στο σημείο που τοποθετήθηκαν. Η μία και μοναδική που εξαφανίστηκε είναι και η πρώτη και η πιο σημαντική για την ιστορία της ανθρωπότητας. 

Η πρώτη αυτή σημαία, που τοποθέτησε ο αμερικανός αστροναύτης Buzz Aldrin, στις 21 Ιουλίου 1969, δεν διαλύθηκε με το πέρασμα του χρόνου, ούτε την βούτηξαν οι Ρώσοι όπως θέλουν να πιστεύουν κάποιοι, αλλά ούτε και την έφαγαν για πρωινό οι εξωγήινοι στην προσπάθειά τους να δοκιμάσουν νέες γεύσεις. 

Σύμφωνα με αναλυτές της NASA η αστερόεσσα φαίνεται να ήταν απλώς θύμα του αέρα. Και μάλιστα πολύ γρήγορα. Ο ίδιος ο Buzz Aldrin που είχε την ευθύνη να ανοίξει το kit, να το συναρμολογήσει και να την φυτέψει στο έδαφος, έχει παραδεχτεί ότι ο αέρας που δημιούργησαν οι αντιδραστήρες του Apollo 11 κατά την απογείωσή του, έριξε στο έδαφος στην νάιλον σημαία.  Ή τουλάχιστον αυτό πιστεύει ότι αντίκρισε φεύγοντας και έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του.

Πέντε από τις έξι

Δεν φαίνεται να ξοδεύτηκε και πολύ η NASA για τις νάιλον σημαίες αφού, σύμφωνα με ρεπορτάζ, αγόρασε την κάθε μία για μόλις 5,5 δολάρια, δηλαδή ούτε καν 5 ευρώ. Με αποτέλεσμα οι ίδιοι οι επιστήμονες να απορούν πώς αυτά τα φτηνιάρικα πλαστικά σημαιάκια επιβίωσαν στις δύσκολες συνθήκες, στις υπεριώδεις ακτινοβολίες αλλά και στις αδιανόητες θερμοκρασίες. Μιλάμε, όπως φαίνεται, για θερμοκρασίες που παίζουν από -170 έως 120 βαθμούς Κελσίου. Παρόλο που κανείς δεν έχει σαφή εικόνα της σημερινής κατάστασης, άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Smithsonian Air & Space magazine σημειώνει ότι πιθανότατα τα χρώματα στις σημαίες θα έχουν πλέον ξεθωριάσει εξαιτίας της υπεριώδους ακτινοβολίας και δεν θα διακρίνεται παρά μόνο το λευκό.