Οι ηγέτες των 28 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σήμερα στη δημιουργία κοινών κέντρων υποδοχής αιτούντων άσυλο και επεξεργασίας των αιτήσεών τους και να περιορίσουν την ελευθερία κίνησης των μεταναστών από τη μια χώρα στην άλλη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις και να καθησυχαστούν οι ανησυχίες που πρόβαλαν η Ιταλία και η Γερμανία, έπειτα από μια Σύνοδο Κορυφής στην οποία οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες και σκληρές.
«Όλα τα μέτρα στο πλαίσιο αυτών των ελεγχόμενων κέντρων, συμπεριλαμβανομένων των μετακινήσεων και των μετεγκαταστάσεων, θα λαμβάνονται σε εθελοντική βάση», αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου, που συμφωνήθηκε έπειτα από διαπραγματεύσεις διάρκειας εννέα και πλέον ωρών.
Οι 28 συμφώνησαν επίσης να κάνουν αυστηρότερους τους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων, καθώς και να αυξήσουν τη χρηματοδότηση που προσφέρουν στην Τουρκία, στο Μαρόκο και σε άλλες χώρες στη βόρεια Αφρική για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
«Οι ηγέτες των 28 χωρών-μελών της ΕΕ συμφώνησαν στα συμπεράσματα της συνόδου, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη μετανάστευση», ανακοίνωσε μέσω Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ντόναλντ Τουσκ, περί τις 04:30 (05:30 ώρα Ελλάδας).
«Ήταν η ευρωπαϊκή συνεργασία αυτή που υπερίσχυσε», δήλωσε με ικανοποίηση ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και πρόσθεσε ότι επιδείχθηκε η «αλληλεγγύη» που οφειλόταν στις «χώρες πρώτης υποδοχής».
Για έναν «πολύ καλό συμβιβασμό» έκανε λόγο ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι. «Η Ιταλία δεν είναι πλέον μόνη», δήλωσε από την πλευρά του ο επικεφαλής της κυβέρνησης συμμαχίας των λαϊκιστών και της άκρας δεξιάς στην Ιταλία, ο Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος είχε εμποδίσει την έγκριση της πρώτης εκδοχής του κειμένου των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής. Η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ χαιρέτισε τη συμφωνία, έκανε λόγο για μια θετική ένδειξη, τονίζοντας πως «έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε για να γεφυρώσουμε τις διαφορετικές απόψεις», αλλά προσθέτοντας πως «αισιοδοξεί ότι θα μπορέσουμε πράγματι να συνεχίσουμε τη δουλειά» για το ζήτημα του ενιαίου συστήματος ασύλου.
Σύμφωνα με τη Μέρκελ, θα υπάρχουν στο εξής αυστηρότεροι έλεγχοι στην κίνηση αιτούντων άσυλο εντός της ΕΕ, είναι σαφές πως όλοι θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες και ότι δεν θα επιτρέπεται στους αιτούντες άσυλο να διαλέγουν εκείνοι το σε ποια χώρα θα ζητούν διεθνή προστασία.
Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας
Ακολουθούν τα βασικά σημεία του κειμένου:
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επαναβεβαιώνει ότι προϋπόθεση για μια λειτουργική πολιτική της ΕΕ είναι μια συνεκτική προσέγγιση» στο ζήτημα της μετανάστευσης, η οποία «συνδυάζει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ». Αυτή «δεν είναι μια πρόκληση που αφορά ένα κράτος μέλος μόνο, αλλά την Ευρώπη ως σύνολο».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «είναι αποφασισμένο» να «αποτρέψει την επάνοδο των ανεξέλεγκτων ροών» προσφύγων και μεταναστών, όπως είχε συμβεί το 2015, αλλά και «να αναχαιτίσει περαιτέρω την παράνομη μετανάστευση σε όλες τις υπάρχουσες και προκύπτουσες οδούς».
* Ως προς την θαλάσσια οδό της κεντρικής Μεσογείου, «οι προσπάθειες για να εμποδιστούν οι διακινητές να δρουν» με ορμητήριο «τη Λιβύη» και άλλες χώρες «πρέπει να εντατικοποιηθούν περαιτέρω». Η ΕΕ δεσμεύεται να συνεχίσει «να στέκει στο πλευρό της Ιταλίας και άλλων χωρών της πρώτης γραμμής ως προς το ζήτημα αυτό».
* Όσον αφορά την οδό της ανατολικής Μεσογείου, «χρειάζονται επιπρόσθετες προσπάθειες για να εφαρμοστεί πλήρως η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, να αποτραπούν νέες διελεύσεις από την Τουρκία και να σταματήσουν οι ροές (...)». Ακόμη, είναι «επειγόντως απαραίτητες περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστούν οι ταχείες επαναπροωθήσεις και να αποτραπεί η ανάπτυξη νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών (...) Υπό το φως της πρόσφατης αύξησης των ροών στη δυτική Μεσόγειο, η ΕΕ θα υποστηρίξει, οικονομικά και με άλλους τρόπους, όλες τις προσπάθειες των χωρών μελών, ειδικά της Ισπανίας, και των χωρών προέλευσης και διέλευσης, ειδικά του Μαρόκου, για να εμποδίσουν την παράνομη μετανάστευση».
* Για να τρωθεί το «επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών» μεταναστών και προσφύγων και άρα να «αποτρέπονται οι τραγικές απώλειες ζωών», είναι «απαραίτητο να εξαλειφθούν τα κίνητρα για τα επικίνδυνα αυτά ταξίδια. Αυτό απαιτεί μια νέα προσέγγιση», που θα βασίζεται σε «κοινές ή συμπληρωματικές ενέργειες των χωρών μελών» ως προς την αποβίβαση «όσων σώζονται σε αποστολές έρευνας και διάσωσης». «Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί (...) να εξεταστεί η ιδέα να δημιουργηθούν περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης, σε στενή συνεργασία με τρίτες χώρες, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Αυτές οι πλατφόρμες θα πρέπει να λειτουργούν λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου».
* Στην επικράτεια της ΕΕ, εκείνοι που διασώζονται, βάσει του διεθνούς δικαίου, θα πρέπει να αναλαμβάνονται, εντός των ορίων μιας «κοινής προσπάθειας», από «ελεγχόμενα κέντρα που θα δημιουργηθούν σε κράτη μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, όπου η ταχεία και ασφαλής επεξεργασία θα επιτρέπει, με την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ, να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των παράτυπων μεταναστών, που θα επαναπατρίζονται, και εκείνων που χρειάζεται διεθνή προστασία, για τους οποίους μπορεί να έχει εφαρμογή η αρχή της αλληλεγγύης». Τα μέτρα για αυτά «τα ελεγχόμενα κέντρα» θα ληφθούν «σε εθελοντική βάση», χωρίς αυτό «να προκαταλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του (κανονισμού του) Δουβλίνου».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνεί στην εκταμίευση της δεύτερης δόσης του Μηχανισμού για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία και ταυτόχρονα, τη μεταφορά 500 εκατομμυρίων ευρώ από το 11ο αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στο Καταπιστευματικό Ταμείο Υποδομών της ΕΕ για την Αφρική».
* Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης «στην καρδιά του προϋποθέτει μια εταιρική σχέση με την Αφρική», με σκοπό «την κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση της Αφρικανικής ηπείρου».
* Ενόψει «του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη για ευέλικτα εργαλεία που θα επιτρέπουν ταχεία εκταμίευση ώστε να καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση» και καλεί να προβλεφθούν ποσά αφιερωμένα «στην εσωτερική ασφάλεια, την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, το άσυλο και τη μετανάστευση».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει «την ανάγκη τα κράτη μέλη να εγγυηθούν τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, με την οικονομική και την υλική υποστήριξη της ΕΕ», ενώ υπογραμμίζει «την ανάγκη να επιταχυνθούν οι αποτελεσματικοί επαναπατρισμοί των παράτυπων μεταναστών».
* Όσον αφορά την «κατάσταση εσωτερικά στην ΕΕ, οι δευτερογενείς μετακινήσεις αιτούντων άσυλο μεταξύ κρατών μελών θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και του κεκτημένου (του χώρου) Σένγκεν», επομένως οι χώρες μέλη «πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα εσωτερικά νομικά και διοικητικά μέτρα για να σταματήσουν αυτές τις κινήσεις και να συνεργαστούν πιο στενά προς τον σκοπό αυτό».
* Όσον αφορά «τη μεταρρύθμιση για το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος (...)», αλλά χρειάζεται να υπάρξει «συναίνεση για τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου» που θα βασίζεται σε «ισορροπία μεταξύ της ευθύνης και της αλληλεγγύης».
«Φρένο» από την Ελλάδα σε μια Ευρώπη - φρούριο
Η Ελλάδα, τηρώντας στάση αρχών και αξιών κι έχοντας αναλάβει εμπράκτως μεγαλύτερες ευθύνες από αυτές που της αναλογούσαν, συνέβαλε καθοριστικά, μαζί με τις χώρες της ΕΕ που τήρησαν ανάλογη στάση, να μπει φρένο σε μια βαθιά συντηρητική στροφή του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, στη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 05:00, ώρα Βελγίου) για το προσφυγικό/μεταναστευτικό.
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυνάμεις που θέλουν μια ευρωπαϊκή συλλογική λύση στη βάση της συνευθύνης και της αλληλεγγύης στο μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα, που συνιστά άλλωστε ευρωπαϊκή πρόκληση, και τις δυνάμεις που επιλέγουν να κινηθούν στη βάση της περιχαράκωσης και των μονομερών ενεργειών και όχι στη βάση του συμμερισμού της ευθύνης, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.
Η Ελλάδα από κοινού με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα, βρέθηκαν απέναντι στις γνωστές θέσεις που εκφράζουν η Αυστρία και οι χώρες του Βίσεγκραντ, και οδηγούν σε μια Ευρώπη-φρούριο.
Η Ιταλία, παρά τις αρχικές ενστάσεις της σε μια συλλογική αντιμετώπιση του ζητήματος, στο τέλος προσχώρησε σε αυτή τη λογική.
Έτσι οι κίνδυνοι που αποφεύχθηκαν ήταν:
1. Στο ζήτημα των πρωτογενών ροών στην κεντρική Μεσόγειο να προκριθεί μια απόφαση που θα ανέφερε ρητά τη δημιουργία κλειστών κέντρων στην Αφρική.
2. Η πρόκληση των δευτερογενών ροών να επιλυθεί με συνοριακούς ελέγχους και τη de facto δημιουργία ενός μικρού Σένγκεν. Τον κίνδυνο αυτό είχε επισημάνει ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, κατά την άτυπη συνάντηση εργασίας την περασμένη Κυριακή στις Βρυξέλλες.
Επίσης, αποτράπηκε η μετάθεση στις καλένδες της προοπτικής αναθεώρησης του Δουβλίνου σε μια δίκαιη κατεύθυνση, όπως στην πραγματικότητα αποσκοπούσαν όσοι εισηγούνταν να πάει μετά τις ευρωεκλογές του 2019 να αποτύχει.
Μπροστά σ' αυτούς τους κινδύνους η Ελλάδα έθεσε στην πρώτη γραμμή τις αξίες της αλληλεγγύης και της συνευθύνης, που αποτελούν, ή θα έπρεπε να αποτελούν, το θεμέλιο της Ευρώπης, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες και εξασφαλίστηκαν τα εξής:
1. Η Ευρωπαϊκή προσέγγιση στη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών πρέπει να είναι ολοκληρωμένη, δηλαδή να αφορά και τις τρεις διαστάσεις του ζητήματος: την εξωτερική (σχέσεις με τρίτες χώρες), τη διαχείριση των συνόρων, και την εσωτερική διάσταση.
2. Τονίστηκε η σημασία της αποτελεσματικής συνεργασίας με την Τουρκία, στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης ΕΕ -Τουρκίας. Παράλληλα συμφωνήθηκε η χορήγηση της δεύτερης δόσης της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία. Μια χώρα που φιλοξενεί 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες. Καθώς επίσης και η ανάγκη η Τουρκία να εφαρμόσει τη διμερή συμφωνία επανεισδοχής με την Ελλάδα, την οποία έχει αναστείλει και τη συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ -Τουρκίας.
3. Στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τονίζεται ότι ο κανονισμός του Δουβλίνου πρέπει να αναθεωρηθεί στη βάση της αλληλεγγύης και της συνευθύνης.
17°
