Είναι άραγε ο Θεός -αν υπάρχει- ένας σεβάσμιος γέρος με μακρύ κατάλευκο μούσι; Είναι όντως αυτή η κυρίαρχη εικόνα στο μυαλό των ανθρώπων; Όχι κατ' ανάγκη, σύμφωνα με μια νέα έρευνα αμερικανών ψυχολόγων.
Παρόλο που τόσοι λογοτέχνες, ζωγράφοι και άλλοι καλλιτέχνες, από τον Μιχαήλ 'Αγγελο έως...τους Μόντι Πάιθον, έχουν απεικονίσει τον Θεό έως ένα βλοσυρό ηλικιωμένο λευκό με γενειάδα, η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι πολλοί άνθρωποι τον φαντάζονται αλλιώς. Επιπλέον, η φανταστική εικόνα του Θεού εξαρτάται από τον αν κανείς θεωρεί τον εαυτό του προοδευτικό ή συντηρητικό στα πολιτικά και κοινωνικά θέματα.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, με επικεφαλής τον Τζόσουα Τζάκσον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One, ζήτησαν δειγματοληπτικά από 511 αμερικανούς χριστιανούς να περιγράψουν πώς φαντάζονται το Θεό. Οι συμμετέχοντες είδαν επίσης μια σειρά από πρόσωπα στον υπολογιστή και κλήθηκαν να διαλέξουν κάποιο ως την πιο πιθανή «προσωπογραφία» του Θεού.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική για να συνθέσουν όλες αυτές τις φανταστικές απεικονίσεις σε ένα ενιαίο «πορτρέτο» του Θεού.
Joshua Jackson et al
Η κυριότερη διαπίστωση είναι ότι αρκετοί άνθρωποι φαντάζονται στην εποχή μας τον Θεό νεότερο, πιο θηλυκό και λιγότερο λευκό από ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, κάτι που συμβαίνει ιδίως στους πιο προοδευτικούς. Οι συντηρητικοί τον βλέπουν πιο λευκό, πιο έξυπνο, πιο γερασμένο και πιο ισχυρό, καθώς επίσης λιγότερο στοργικό απέναντι στους ανθρώπους, σε σχέση με τους προοδευτικούς.
«Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι συντηρητικοί θέλουν περισσότερο από ό,τι οι προοδευτικοί να ζουν μια κοινωνία με τάξη, κάτι που επιτυγχάνεται καλύτερα με έναν ισχυρό Θεό. Από την άλλη, οι προοδευτικοί δίνουν προτεραιότητα σε μια κοινωνία ανοχής, κάτι που εξυπηρετείται καλύτερα από ένα Θεό γεμάτο αγάπη» δήλωσε ο Τζάκσον.
Η μελέτη δείχνει, επίσης, ότι οι νεότεροι σε ηλικία πιστεύουν περισσότερο σε ένα Θεό αγάπης, ενώ οι γηραιότεροι σε ένα Θεό ισχύος. Οι πιο όμορφοι στην εξωτερική εμφάνιση φαντάζονται ένα Θεό πιο γοητευτικό, ενώ οι Αφροαμερικανοί έναν Θεό που μοιάζει μάλλον μαύρος παρά λευκός.
«Η τάση των ανθρώπων να πιστεύουν σε ένα Θεό που τους μοιάζει, πηγάζει με συνέπεια από μια γενικότερη εγωκεντρική μεροληψία. Οι άνθρωποι συχνά προβάλλουν τις πεποιθήσεις τους στους άλλους και η μελέτη μας δείχνει ότι σε αυτό δεν διαφέρει ούτε η εμφάνιση του Θεού. Οι άνθρωποι πιστεύουν τελικά σε ένα Θεό που όχι μόνο σκέπτεται όπως αυτοί, αλλά μοιάζει και με αυτούς εξωτερικά» δήλωσε ο καθηγητής ψυχολογίας Κουρτ Γκρέι.
Με μια βασική διαφορά όμως: Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φαντάζονται ότι ο Θεός είναι άνδρας. Μερικά στερεότυπα δεν φεύγουν εύκολα...
14°
