Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον συνομίλησε για ώρα χθες Πέμπτη το βράδυ με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε μια προσπάθεια να βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που είναι τεταμένες εξαιτίας και της τουρκικής επέμβασης στη βόρεια Συρία εναντίον μιας κουρδικής πολιτοφυλακής συμμάχου της Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, ο Ερντογάν «μετέφερε ξεκάθαρα» στον Αμερικανό υπουργό όλες «τις προσδοκίες της Τουρκίας» στη Συρία, το Ιράκ, αλλά και αναφορικά με όλα τα ζητήματα που δηλητηριάζουν τις διμερείς σχέσεις.
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περιορίστηκε να δηλώσει ότι διεξήχθη «μια παραγωγική και ανοικτή συνομιλία ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε με επωφελή τρόπο και για τις δύο χώρες». Μάλιστα πρόσθεσε ότι αναμένει «νέες προόδους» κατά τη σημερινή συνάντηση του Τίλερσον με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Από την πλευρά του ο Τίλερσον δεν έκανε δηλώσεις. «Όχι σήμερα, έχουμε ακόμη πολλή δουλειά», περιορίστηκε να πει στους δημοσιογράφους όταν ρωτήθηκε σχετικά με τη συνάντησή του με τον Ερντογάν έπειτα από τρεισήμισι ώρες. Στη συνάντηση ήταν παρών μόνο ο Τσαβούσογλου ο οποίος εκτέλεσε και χρέη διερμηνέα.
«Οι σχέσεις μας βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο. Είτε θα τις βελτιώσουμε, είτε θα καταρρεύσουν οριστικά», είχε σχολιάσει ο Τούρκος υπουργός πριν την επίσκεψη Τίλερσον.
«Η συζήτηση προμηνύεται δύσκολη», παραδέχεται και η Ουάσινγκτον, που υπογραμμίζει ότι «η τουρκική ρητορική» είναι «πολύ έντονη», τόσο αναφορικά με την κρίση στη Συρία όσο και με άλλα ζητήματα που δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ.
Ένδειξη της κατάστασης αποτελεί και το γεγονός ότι οι αρχές της Άγκυρας αποφάσισαν να μετονομάσουν τη λεωφόρο που περνά μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία σε «Κλάδο Ελαίας», όπως είναι και η ονομασία της επιχείρησης που διεξάγει ο τουρκικός στρατός στο Αφρίν της Συρίας.
Αυτή η επιχείρηση εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) δηλητηριάζει τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις. Η Άγκυρα θεωρεί την YPG «τρομοκρατική οργάνωση», όμως πρόκειται για έναν σύμμαχο κλειδί της Ουάσινγκτον στη μάχη κατά του ΙΚ.
Ο Τίλερσον διαμαρτυρήθηκε την Τρίτη για την επιχείρηση αυτή που αποσπά την προσοχή των δυνάμεων που μάχονται κατά των τζιχαντιστών από τον βασικό τους στόχο.
«Η κατάσταση είναι ήδη αρκετά περίπλοκη ως έχει, ας μην επιδεινώνουμε την κατάσταση», δήλωσε ένα μέλος της αμερικανικής αντιπροσωπείας.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας δήλωσε χθες Πέμπτη πως είπε στον αμερικανό ομόλογό του Τζιμ Μάτις ότι η πολιτοφυλακή YPG των Κούρδων της Συρίας θα πρέπει να εκδιωχθεί από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), την πολιτοφυλακή που υποστηρίζει η Ουάσινγκτον στη μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Νουρετίν Τσανικλί ζήτησε μάλιστα από τον Μάτις να σταματήσουν οι ΗΠΑ «να προσφέρουν οποιοδήποτε είδος στήριξης στη YPG».
Όμως τα πράγματα μπορεί να επιδεινωθούν, αν η Τουρκία υλοποιήσει την απειλή της να προελάσει ως την πόλη Μάνμπιτζ της Συρίας, την οποία ελέγχει η YPG έχοντας στο πλευρό της τις αμερικανικές δυνάμεις.
«Θα πάμε στη Μάνμπιτζ, αν είναι εκεί, τόσο το χειρότερο για εκείνους», τόνισε Τούρκος αξιωματούχος στο AFP. «Δεν έχουμε ανάγκη τις συστάσεις τους, αλλά συγκεκριμένα μέτρα επί του πεδίου».
Οι συνομιλίες κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε διάλογο κωφών.
Οι Αμερικανοί δηλώνουν έτοιμοι να συζητήσουν «τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν» για να αντιμετωπιστούν «οι νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια» των Τούρκων. Η Άγκυρα απαιτεί από την Ουάσινγκτον να διακόψει κάθε σχέση με τη YPG και να πάρει από την πολιτοφυλακή τα όπλα που της έχει δώσει.
«Δεν έχουμε δώσει ποτέ βαρέα όπλα στη YPG, οπότε δεν υπάρχει τίποτα να πάρουμε», απάντησε ο Τίλερσον από τη Βηρυτό, ενώ πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν «να εκπαιδεύουν τις τοπικές δυνάμεις ασφαλείας», φροντίζοντας παράλληλα ότι «δεν αποτελούν απειλή για τους γείτονες».
