Άλλοι μιλούν για ανάπτυξη της περιοχής, άλλη για μια μικρή Μονμάρτη κι άλλοι για τα «μεταμοντέρνα Εξάρχεια». Κανένας από αυτούς τους χαρακτηρισμούς, ωστόσο, δεν μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια αυτό που συμβαίνει αυτή την εποχή στο Μεταξουργείο και τον Κεραμεικό. «Δεν είναι μόνο μια περιοχή με μπαράκια αλλά και με έντονο πολιτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα. Μια περιοχή με ταυτότητα», όπως μας είπε ο συνάδελφος Διονύσης Δεσύλλας, που άνοιξε πρόσφατα εδώ ένα παραδοσιακό καφενέ, την «Τυφλόμυγα». Για να το διαπιστώσεις, δεν έχεις παρά να περπατήσεις στα στενά της γειτονιάς. Πλέον, από την πλατεία Αυδή και κάτω, η περιοχή μπορεί να χαρακτηριστεί έως και ασφαλής, σύμφωνα με λεγόμενα των κατοίκων, αν και λίγο σκοτεινή σε ό,τι αφορά το φωτισμό των δρόμων. Όντως η περιοχή αναπτύσσεται, «αν εννοούμε με τον όρο ανάπτυξη το ότι ο κόσμος την έμαθε και το ότι άνοιξαν μαγαζιά» μας λέει ο Πάνος Λάππας, συνιδιοκτήτης του καφενείου «Δυάρι» που βρίσκεται πάνω στη Μεγάλου Αλεξάνδρου, απέναντι από το σπίτι που έδωσε τέλος στη ζωή της η Κατερίνα Γώγου. Από τη μία ο φόβος μη χαθεί ο χαρακτήρας της γειτονιάς, από την άλλη η θλίψη για τα παλιά μεσοαστικά πανέμορφα σπίτια που στέκουν σφραγισμένα ή, ακόμα χειρότερα, γκρεμίζονται μετά από 100 χρόνια. Εμείς συναντήσαμε κολλεκτίβες, αυτο-οργανωμένους χώρους, συνεταιρισμούς, όμορφα ταβερνεία με σπιτικές συνταγές όπως τα «Κουταλάκια», μπαράκια, καλλιτεχνικά καφενεία, εστιατόρια με γεύσεις από όλο τον κόσμο, θέατρα, πολυχώρους και πολλά φεστιβάλ όπως το Φεστιβάλ των Χρωμάτων (ή αλλιώς Holi) και το Μικρό Παρίσι. Το Φεστιβάλ Χρωμάτων, που έρχεται από τη Βόρεια Ινδία, περιλαμβάνει συναυλίες, εικαστικές παρεμβάσεις, φυτεύσεις, street art,τσίρκο, παιχνίδι θησαυρού, χρωματοπόλεμο, σοκολατοπόλεμο κ.ά. «Στηρίζεται στην προσωπική ενέργεια των ανθρώπων που το διοργανώνουν, στους ανθρώπους της γειτονιάς και σε όσους συμμετέχουν» μας εξηγεί ο Κώστας, μέλος της συλλογικότητας που το διοργανώνει. Μια προσπάθεια που ξεκίνησε από ανθρώπους κάθε χρώματος, που δρουν, ζουν και δημιουργούν σε αυτή τη γειτονιά, με σκοπό να συμπυκνώσουν την καθημερινή δημιουργία σε μια πανδαισία χρωμάτων, και πλέον προσελκύει κόσμο απ’ όλη την Αθήνα.
Η ιδέα για το Μικρό Παρίσι των Αθηνών, που γίνεται κάτω από την πλατεία Ομονοίας, γύρω από τις πλατείες Βάθη και Καραϊσκάκη μέχρι το σταθμό Λαρίσης, ξεκίνησε από τα ονόματα των δρόμων της περιοχής γύρω από τη Δηληγιάννη (Μάρνη, Φαβιέρου, Μαιζώνος, Β. Ουγκό, Σατωβριάνδου, Βερανζέρου κ.ά.). Πρόκειται για ένα φεστιβάλ του Αθηναϊκού Καλλιτεχνικού Δικτύου που διεξάγεται στην Αθήνα κάθε Οκτώβρη. Ξεκίνησε ως μια πρωτοβουλία για να μπολιάσει με πολιτισμό και τέxνη μία από τις πιο αδικημένες περιοχές της Αθήνας και τελικά εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα καταξιωμένο διεθνές πολυ-φεστιβάλ που, μεταξύ άλλων, στάθηκε πολύτιμη βοήθεια για το άνοιγμα του θεάτρου Άλμα. Φέτος, ήταν αφιερωμένο στα 100 χρόνια από την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ανασκαλίζοντας την belle epoque και την αδυναμία της να αποτρέψει τον πόλεμο. Το ερώτημα που έθεσε φέτος το «Μικρό Παρίσι» αφορούσε το «τι θα μπορούσε να έχει κάνει από την πλευρά της η Τέχνη για να αποτραπεί ο παγκόσμιος πόλεμος και ποιες ομοιότητες βρίσκουμε σε σχέση με την τωρινή εποχή της κρίσης» μας εξηγεί η Ελένη Γιαννοπούλου, που συμμετείχε στο φεστιβάλ και μας υποδέχτηκε στο δικό της «Ακροβάτη», ένα από τα ωραιότερα μαγαζιά του κέντρου, εκεί όπου γυρίστηκε κάποτε ο «Μπακαλόγατος» του Ντίνου Κατσουρίδη.
Ο άλλος άνθρωπος
Στη συμβολή των οδών Πλαταιών & Παραμυθίας βρίσκεται το κτίριο που στεγάζει την κοινωνική κουζίνα «Ο άλλος άνθρωπος», που πλέον φιλοξενεί και παιδότοπο. Εκεί συναντήσαμε τον Δημήτρη, που μαζί με τον Κώστα και άλλους εθελοντές κάθε μέρα μαγειρεύουν σε διαφορετική περιοχή της Αθήνας και τρώνε όλοι μαζί παρέα με άστεγους, άνεργους και γενικότερα ανθρώπους που λόγω της κρίσης δυσκολεύονται να βρουν φαγητό. «Όλα ξεκίνησαν το 2011, όταν ο Κώστας έμεινε άνεργος και άρχισε να μαγειρεύει στο σπίτι και να μοιράζει φαγητό σε μπολάκια, σε ανθρώπους που είχαν ανάγκη» μας λέει. «Στην αρχή ήταν δύσκολο γιατί ο κόσμος πεινούσε μεν, αλλά ήταν και περήφανος. Δεν πλησίαζε ή το αφήναμε και πήγαινε μετά και το έπαιρνε κρυφά. Έτσι ξεκινήσαμε να μαγειρεύουμε όλοι μαζί και να τρώμε κι εμείς εκεί. Όταν δουν εσένα να κάθεσαι να τρως, τους φεύγει σιγά-σιγά η δυσπιστία ή η ντροπή και κάθονται μαζί σου. Πλέον φαγητό δεν μένει ποτέ» μας λέει.
Μάλιστα, οι συλλογικές τους δράσεις έχουν περάσει και σε άλλους τομείς. Στο κτίριο υπάρχει παιδότοπος, γίνονται μαθήματα διδασκαλίας, ενώ προσπαθούν να φτιάξουν ντουζιέρες για να μπορούν να τις επισκέπτονται οι άστεγοι. Από ό,τι μας είπαν τους λείπει ένα πλυντήριο, ελαιόλαδο, ενώ χρήσιμα φαίνονται πάντα τα μπολάκια, τα πλαστικά πιρούνια και άλλα αναλώσιμα. Το πρόγραμμα αναρτάται καθημερινά στην ιστοσελίδα http://oallosanthropos.blogspot.gr/p/blog-page_7.html
Εναλλακτικά θέατρα
Τόσο στο Μεταξουργείο όσο και στον Κεραμεικό συναντά κανείς πολλά μικρά εναλλακτικά θέατρα τα οποία έχουν δώσει ζωή στις δύο γειτονιές. Επισκεφθήκαμε τη Φάμπρικα, μια πολυδραστική ομάδα τέχνης, μέσα σε ένα χώρο όπου όλα είναι χειροποίητα από μεταποιημένα σκουπίδια και ανακυκλώσιμα υλικά. Στο υπόγειο δίνουν παραστάσεις, ενώ φτιάχνουν όλα τα σκηνικά μόνοι τους. «Δεν χτυπάμε πόρτα για επιχορηγήσεις. Προσπαθούμε μόνοι μας» αναφέρει ο Φάνης Κατέχος. Ακόμα και σήμερα όμως φλερτάρουν με το «λουκέτο», καθώς «έχουν παρουσιαστεί σοβαρά προβλήματα ερμηνείας ως προς κάποια σημεία του νέου νόμου (άρθρο 3.3 και 4.3 αναφορικά με την αδειοδότηση χώρων κάτω των 50 θέσεων, καθώς και την άδεια παράστασης η οποία θεσμοθετείται για πρώτη φορά)» μας λέει. «Ο νόμος του 1936 όριζε ότι πρέπει να υπάρχει στο χώρο μέχρι και πτυελοδοχείο, καθώς τότε έπασχε αρκετός κόσμος από φυματίωση. Όπως καταλαβαίνετε, ήταν αδύνατο να βγάλουμε άδεια. Με τα πολλά, φτιάξαμε την Ένωση Xώρων Πολιτισμού και μετά από πιέσεις έφτασε το θέμα στη Βουλή. Ωστόσο, βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου πρέπει να ανοίγουμε κάτι σαν καφενείο για να μπορούμε να κάνουμε θέατρο. Το παράλογο της υπόθεσης είναι ότι δεν γίνεται ένας χώρος να είναι ασφαλής για να μαζευτούν 50 άνθρωποι που θα πίνουν αλκοόλ, αλλά να μην είναι για 50 ανθρώπους που θα μαζευτούν για να δουν μια παράσταση. Οπότε, περιμένουμε την εγκύκλιο» καταλήγει.
Άρωμα παλιάς και νέας Αθήνας μαζί από τα παραδοσιακά δρομάκια των πολυσυλλεκτικών πια γειτονιών του Μεταξουργείου και του Κεραμεικού, που όπως και πολλές άλλες ιστορικές περιοχές της πόλης προσπαθούν, και σε πολλές περιπτώσεις δείχνουν να τα καταφέρνουν, να επανακτήσουν κάτι από την παλιά τους αίγλη.
9°
