«Δεν θέλω να γίνω άντρας, απλά θέλω να σταματήσω να είμαι γυναίκα». Αυτή η αφοπλιστική δήλωση διαταράσσει τη σχέση δύο ομοφυλόφιλων γυναικών στο βραβευμένο με Ολιβιέ έργο «Rotterdam». Η Ραφίκα Σαουίς και η Κλεοπάτρα Μάρκου μας συστήνουν τις ηρωίδες που ενσαρκώνουν στη σκηνή.
Ραφίκα Σαουίς (Φιόνα/Έντριαν)
«Η Φιόνα είναι γύρω στα 28, αγγλικής καταγωγής, δουλεύει ως δασκάλα σε ένα καθολικό σχολείο του Ρότερνταμ και μετράει επτά χρόνια δεσμού με την Άλις. Στην πρώτη πράξη συναντάμε το ζευγάρι Χριστούγεννα, με τη Φιόνα να ανακοινώνει ότι όλη της ζωή ένιωθε άνδρας και ότι επιθυμεί πλέον να προχωρήσει με φυλομετάβαση. Στη δεύτερη πράξη έχουν μεσολαβήσει τέσσερις μήνες στους οποίους η Φιόνα παίρνει ορμόνες, ενώ πρέπει να περάσουν περίπου δύο χρόνια προκειμένου να αποφασίσει αν θα κάνει την επέμβαση. Όλη αυτή η διαδικασία –δικαιολογημένα θα έλεγα– θα φέρει τα πάνω κάτω στο ζευγάρι, που έμαθε να ζει τόσα χρόνια μέσα σε ένα συγκεκριμένο “σχήμα”.
Εξαιτίας του έργου, μπορεί να αρθεί μια πολύ συνηθισμένη σύγχυση. Πολύς κόσμος ταυτίζει ταυτότητα και σεξουαλική προτίμηση. Δεν έχουν όμως σχέση μεταξύ τους. Η Φιόνα από μικρή είχε την αντίληψη ότι είναι άνδρας – πολύ πριν καταλάβει αν τις αρέσουν οι γυναίκες ή οι άνδρες. Αυτό είχε να κάνει με την ταυτότητά της, με το ότι ένιωθε ανοίκεια σε μια στερεοτυπική συμπεριφορά που όριζαν οι άλλοι γι’ αυτή. Αυτό πάντως που κάνει το έργο του Τζον Μπρίτεν να ξεχωρίζει, και ίσως ένας από τους λόγους που το οδήγησαν στη βράβευση, είναι ότι όλα αυτά τα σοβαρά ζητήματα που συζητάμε τώρα μεταξύ μας τα θέτει σε μια κανονική καθημερινότητα, χωρίς μελοδραματισμούς ή διδακτική διάθεση, όπου φυσιολογικοί άνθρωποι αναρωτιούνται για την αγάπη και τη σεξουαλικότητα».
Κλεοπάτρα Μάρκου (Άλις)
«Η Άλις, όταν τη γνωρίζουμε, δουλεύει μάλλον σε μια ναυτιλιακή εταιρεία, έχει σχέση με τη Φιόνα και ζουν στο Ρόντερνταμ – δεν είναι τυχαία η τοποθεσία όπου διαδραματίζεται το έργο, αφού όπως λέει και ο συγγραφέας πρόκειται για ένα λιμάνι όπου όλα είναι σε μετακίνηση και ρευστά. Στην πρώτη πράξη βλέπουμε την Άλις έτοιμη να ανακοινώσει με ένα μέιλ στους γονείς της στην Αγγλία ότι είναι ομοφυλόφιλη –κάτι που το έχει κρύψει τόσα χρόνια– και για τη σχέση της με τη Φιόνα. Μόνο που την ίδια στιγμή η Φιόνα ανακοινώνει ότι θέλει να ζήσει τη ζωή της ως άνδρας και καταστρέφει τις ισορροπίες. Η Άλις στην Αγγλία είχε σχέσεις με άνδρες, στο Ρότερνταμ κατόρθωσε να ζήσει ως λεσβία, όπως ανέκαθεν ήθελε, και τώρα η γυναίκα που αγάπησε θέλει να γίνει άνδρας. Το έργο παρακολουθεί σε ένα χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών την προσπάθεια ενός ζευγαριού να σώσει τη σχέση και την αγάπη του ενώ αλλάζουν τα δεδομένα, αλλά και το πώς οι αποφάσεις τους επηρεάζουν τους άλλους – στο έργο εμφανίζονται και δύο φίλοι του ζευγαριού, φέρνοντας με αυτό τον τρόπο και το βλέμμα της κοινωνίας στο… θέμα. Το έργο έχει απίστευτο χιούμορ, είναι βαθιά ανθρώπινο και μιλάει με πολλή λεπτότητα και σεβασμό για σημαντικά θέματα και κυρίως για την αγάπη και την αποδοχή που οφείλουμε πρώτα στον εαυτό μας και κατ’ επέκταση στους άλλους. Είναι τελικά ένα έργο για την αναγκαιότητα της ορατότητας και του να ζει ο καθένας τη ζωή του με τον τρόπο που τη φαντάζεται καλύτερη γι’ αυτόν».
15°
©Θανάσης Καρατζάς
