Η κυρία Λένα Σαββίδη: Δημοσιογράφος, συγγραφέας, εκδότρια, πρωτοπόρος της νέας τεχνολογίας

→ Γράφει η Θεώνη Παγκάλου - Ζερβού

Η κυρία Λένα Σαββίδη είναι, κατά γενική ομολογία, μια ξεχωριστή προσωπικότητα στον χώρο του Τύπου και του Βιβλίου. Θυγατέρα του Δημητρίου και της Έλζας Λαμπράκη ανατράφηκε σε ένα υψηλού επιπέδου μορφωτικό περιβάλλον. Σπούδασε Αρχαιολογία, σε μια εποχή (1950) όπου «το επάγγελμα ήταν αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο». Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, «που πολύ της άρεσε». Παρουσίαζε αρχαιολογικού ενδιαφέροντος θέματα στο περιοδικό Ο Ταχυδρόμος, στο οποίο αργότερα (το 1960) έγινε διευθύντρια. Στη θητεία της στον Ταχυδρόμο υπήρξε ένα σοβαρό «περιοδικό ποικίλης ύλης»: από τις στήλες του οποίου αναδείχθηκαν θέματα της πολιτικής επικαιρότητας, πολιτιστικά θέματα παντός είδους, συνεργασίες με διακεκριμένους λογοτέχνες, ενώ αρκετοί λογοτέχνες ξεκίνησαν από τις στήλες του Ταχυδρόμου. Επίσης θέματα κοινωνικά, για τη γυναίκα, το παιδί, τον άνδρα κ.ά. Η κυρία Λένα Σαββίδη αποχώρισε από τον Ταχυδρόμο με την αρπαγή της εξουσίας από τη χούντα των Συνταγματαρχών (21 Απριλίου 1967). Ανήσυχο πνεύμα, άνοιξε την Εκδοτική Ερμής, σε συνεργασία με τον Άλκη Αγγέλου και πέρασε επιτυχώς στον κόσμο του βιβλίου. Τα βιβλία της Εκδοτικής Ερμής ξεχώριζαν για την καλαίσθητη εμφάνιση και την ενδιαφέρουσα θεματολογία – και ο Ερμής έκλεισε, δυστυχώς, φέτος, το 2025, γι’ αυτό και ο παρατατικός (ξεχώριζαν, αντί ξεχωρίζουν). Η κυρία Σαββίδη δεν ξέχασε όμως τον Τύπο. Παράλληλα προώθησε τη Βιβλιογραφική Καταγραφή του περιεχομένου των εφημερίδων και των περιοδικών του ΔΟΛ (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη), έργο που ανέλαβε ο Γιώργος Α. Παναγιώτου, έργο ζωής, με την οικονομική στήριξη της κυρίας Λένας Σαββίδη. Και δεν υπήρξε ο μοναδικός ο οποίος ευεργετήθηκε από την κυρία Λένα Σαββίδη. Πολλοί ποιητές, άνθρωποι των γραμμάτων ή και όχι, της οφείλουν πολλά. Εδώ βέβαια δεν πρόκειται για μια βιογραφία, ώστε να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες – τις οποίες εξάλλου δεν γνωρίζω. Το σημείωμα αυτό είναι εκδήλωση θαυμασμού και ευγνωμοσύνης, σε έναν σπάνια δοτικό χαρακτήρα, έναν αληθινό άνθρωπο. Για να πω δημόσια ένα μεγάλο ευχαριστώ για την ανεκτίμητη συνεργασία μας, την τιμή να βρίσκομαι δίπλα της.

Πρωτοπόρος της νέας τεχνολογίας, η κυρία Λένα Σαββίδη οργάνωσε το γραφείο με προσωπικό το οποίο η ίδια επέλεξε και φρόντισε για την εξειδίκευσή του και ξεκίνησε την ψηφιοποίηση των εφημερίδων. Όχι μόνο του ΔΟΛ (Ελεύθερον Βήμα (1922-1945) - Το Βήμα (1945), Η Κυριακή του Ελεύθερου Βήματος (1926-1928), Αθηναϊκά Νέα (1931-1945) – Τα Νέα (1945) Η Φωνή του Λαού (1932-1934), Οικονομικός Ταχυδρόμος (1926- Ο Ταχυδρόμος (1954-), αλλά και άλλων εφημερίδων, όπως Σκριπ, Η Καθημερινή, Η Εστία, Η Ροδιακή, Η Πατρίς του Βουκουρεστίου, από όπου ξεκίνησε το δημοσιογραφικό του στάδιο ο Δημήτριος Λαμπράκης. Το ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα της υιοθέτησε την ιδέα να οργανώσει και στην Αθήνα, μαζί με την αδελφή της Άννα Λαμπράκη, εξίσου σπουδαία, Ιδιοκτήτρια και Διευθύντρια του περιοδικού Αρχαιολογία και Τέχνες, το φεστιβάλ ΑΓΩΝ. Πρόκειται για φεστιβάλ ταινιών αρχαιολογικού περιεχομένου, κυρίως από τον μεσογειακό χώρο. Παρόμοιο με τα φεστιβάλ που γίνονται και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Η φιλοξενία των δημιουργών, κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, πρέπει να τονιστεί ιδιαιτέρως.

Γνώρισα την κυρία Λένα Σαββίδη την Πρωτοχρονιά του 1988, την ημέρα της κοπής της πίτας στον ΔΟΛ. Μόλις είχα αρχίσει να συνεργάζομαι στο ελεύθερο ρεπορτάζ με το περιοδικό Ταχυδρόμος, στα τέλη του 1987. Είχα πάρει μια συνέντευξη από την κυρία Μαρία Αμαριώτου, η οποία παλαιότερα, κάθε Τετάρτη, είχε στην εφημερίδα Τα Νέα τη στήλη «Από τη σκοπιά της γυναίκας». «Γνώριζε πολύ καλά την κυρία Σαββίδη» και έστειλε τους «χαιρετισμού της», με την ευκαιρία. Από τότε και στο εξής οφείλω τα πάντα στον εξαιρετικό αυτό άνθρωπο. Το τονίζω αυτό ιδιαίτερα επειδή πάνω από οτιδήποτε άλλο μετράει η ανθρωπιά, η καλοσύνη, προσόντα σπάνια στην εποχή της χρησιμοθηρίας!

Ευχαριστώ θερμά την κυρία Λένα Σαββίδη, καθώς και την κυρία Άννα Λαμπράκη. Ευγνωμοσύνη διά βίου, διδάχθηκα τόσα κοντά τους!