Κούβα: H «άνοιξη» που δεν διήρκεσε πολύ

Την περασμένη εβδομάδα για πρώτη φορά στην νεότερη ιστορία της Κούβας φάνηκε να δημουργείται μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του καθεστώτος και των διαφωνούντων. Όμως δεν διήρκεσε πολύ και η κατάσταση επανήλθε στην κομματική μονολιθικότητα…

Μετά από 12 ημέρες διαμαρτυριών, πολιτικής έντασης και συλλήψεων, 30 νεαροί Kουβανοί διαφωνούντες καλλιτέχνες, μέλη της συλλογικότητας Movimiento San Isidoro (MSI), συνοδευόμενοι και από άλλους γνωστούς Κουβανούς καλλιτέχνες, έγιναν δεκτοί το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στο υπουργείο Πολιτισμού της Αβάνας. Μετά από μία συνάντηση που διήρκεσε 5 ώρες (!) μια εκπρόσωπος του κινήματος δήλωσε ότι «υπήρξε μια μεγάλη δυσκολία στη διαπραγμάτευση όλων των αιτήματων μας». Όμως  συμφώνησαν ότι υπήρξε μια έναρξη του διαλόγου, που θα συνεχισθεί την επόμενη εβδομάδα με συνάντηση της ομάδας με τον υπουργό Πολιτισμού Alpidio Alonso.

Το MSI είναι ένα κίνημα νέων καλλιτεχνών που ιδρύθηκε πρόσφατα ως απάντηση στην προσπάθεια της κυβέρνησης να επιβάλει έναν νόμο που επέβαλε αυστηρές ποινές σε όποιον καλλιτέχνη δεν σεβόταν «τις νόρμες και ισχύουσες διατάξεις σε θέματα πολιτισμικής πολιτικής».

Τα αιτήματα των ακτιβιστών του MSI επικεντρώνονταν στην απόσυρση του νόμου και στην αναγνώριση από τις αρχές του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης των καλλιτεχνών και την αναγνώριση του δικαιώματος στη διαφωνία.

Ένα άλλο αίτημα αφορούσε την άμεση απελευθέρωση ενός μέλος του κινήματος του ράπερ Danis Solis, που συνελήφθη στις αρχές Νοεμβρίου και καταδικάσθηκε σε 8 μήνες φυλάκιση για επίδειξη «ασέβειας» προς τις αρχές. Δέκα ημέρες μετά, διάφορα μέλη του MSI ξεκίνησαν μια απεργία πείνας.

Την περασμένη Πέμπτη η αστυνομία προσπάθησε να σταματήσει τη διαμαρτυρία εισβάλλοντας στο αρχηγείο της οργάνωσης στην Παλιά Αβάνα επικαλούμενη -τι άλλο;- «επιδημιολογικούς κινδύνους» και εκδιώκοντας τους απεργούς πείνας και τους άλλους διαμαρτυρόμενους. Όμως τα νεαρά μέλη του κινήματος συγκεντρώθηκαν την επόμενη ημέρα έξω από το υπουργείο Πολιτισμού ζητώντας «διάλογο». Το βράδυ της ίδιας ημέρας, αφού είχαν αυξηθεί σε 300 άτομα, έγιναν δεκτοί από τον υφυπουργό Fernando Rojas. Επρόκειτο, όπως δήλωσε ο Κουβανός δραματουργός Yunior Garcia, για ένα «ιστορικό γεγονός» που άνοιγε ένα κανάλι διαλόγου.

Μόνο που δεν διήρκεσε πολύ. Δύο ημέρες μετά, το καθεστώς επανήλθε στη χρήση της «ξύλινης γλώσσας». «Αυτά τα άτομα είναι παράγωγα της υπονομευτικής πολιτικής των ΗΠΑ. Δέχονται οδηγίες από τις ΗΠΑ και ορισμένοι απ’ αυτούς δέχονται χρηματοδότηση και οδηγίες» δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας Fernandez de Casio. Παράλληλα διεθνώς γνωστοί καλλιτέχνες, όπως η Τania Bruguera, δεχόντουσαν απειλές για τη ζωή τους από μέλη των σωμάτων ασφαλείας.

Με τις αντιφάσεις τους οι αρχές της Κούβας φέρνουν σε δύσκολη θέση τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των HΠΑ Joe Biden από τον οποίο ελπίζουν ότι θα εξασφαλίσουν μια ριζική αλλαγή πολιτικής, με χαλάρωση των μέτρων του οικονομικού εμπάργκο που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στο νησί. Είναι προφανές ότι αν οι αρχές συνεχίσουν να ακολουθούν την πολιτική «πυγμής» και καταπίεσης έναντι των διαφωνούντων, όπως έκαναν μέχρι σήμερα, αυτό θα ενίσχυε τους κύκλους στις ΗΠΑ που αντιτίθενται σε οποιαδήποτε χαλάρωση του εμπάργκο. Όπως δήλωσε ο Jake Sullivan, σύμβουλος για θέματα εθνικής ασφάλειας του νεοεκλεγέντα προέδρου των ΗΠΑ: «Υποστηρίζουμε τον λαό της Κούβας στον αγώνα του για την ελευθερία και προσθέτουμε τη φωνή μας στις φωνές που ζητούν από την κυβέρνηση της Κούβας να απελευθερώσει τους ειρηνικούς διαδηλωτές. Ο λαός της Κούβας θα πρέπει να μπορεί να ασκεί το καθολικό δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης».

Εν τω μεταξύ η κοινότητα των Kουβανών εξόριστων στις ΗΠΑ είχε «πάρει φωτιά» με τις εξελίξεις στη Κούβα. Με εκατοντάδες να συγκεντρώνονται κάθε βράδυ στο εικονικό ρεστοράν Versailles στο Μαϊάμι, κραδαίνοντας σημαίες της Κούβας και των ΗΠΑ, φορώντας μπλουζάκια με τα αρχικά MSI και κραυγάζοντας συνθήματα για την απελευθέρωση του Κουβανού ράπερ.