Χίλια χρόνια καλές προσευχές

Κάτι μου λέει πως αργά ή γρήγορα θα βάλουμε περισσότερη Κίνα στη ζωή μας και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην Cosco. Και καθώς ο μαοϊκός κομμουνισμός, πέρα από το άλμα του προς τον απροκάλυπτο καπιταλισμό, αρχίζει να εκδηλώνει και ορισμένα σημάδια εξωστρέφειας, μια νέα γενιά Κινέζων λογοτεχνών, οι περισσότεροι εκ των οποίων εμιγκρέδες στη Δύση, αφήνονται ελεύθεροι πλέον να αρθρώσουν αυτά που ουδείς ξεστόμιζε επί μακρόν. Υπό αυτό το πρίσμα, είχα κάθε λόγο να καταπιαστώ ανυπόμονα με τα διηγήματα της Γιγέν Λι. Είναι μια 38χρονη Κινέζα που γράφει από τα 27 της στα αγγλικά. Ο Σαλμάν Ρούσντι τη χαρακτηρίζει «χαρισματική». Έχει δημοσιεύσει στο “New Yorker”, στο “Paris Review”, και έχει τιμηθεί με το βραβείο Φρανκ Ο’Κόνορ. Ταυτόχρονα είναι μετανάστρια στις ΗΠΑ χωρίς επικυρωμένη πράσινη κάρτα παραμονής. Είναι μια διαπρεπής συγγραφέας που αρνείται να αδειοδοτήσει το έργο της να μεταφραστεί στα κινεζικά, που δεν αισθάνεται αρκετά ασφαλής προκειμένου να ταξιδέψει στην πατρίδα της, αλλά η οποία στο μεταξύ αρνείται να ενταχθεί ιδεολογικά στον αντικομμουνισμό, με αποτέλεσμα να διατρέχει τον καθημερινό κίνδυνο να απελαθεί από την Αμερική.

Αντ’ αυτού, παραμένει στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, σκαρώνοντας ιστοριούλες για τους Κινέζους τού σήμερα. Για τους νεαρούς που ονειρεύονται μια καινούργια ζωή στα ξένα, τους γέρους που συναντιούνται σε καφενεία, τις ηλικιωμένες γυναίκες που ζουν χωρίς σύνταξη έπειτα από την κατάρρευση των κρατικών εργοστασίων, ή για αγόρια που γεννιούνται «με το πρόσωπο ενός δικτάτορα», σαν το βρέφος της «Αθανασίας». Καθώς η ιστορία εκτυλίσσεται, στη θέση του δικτάτορα, τον οποίο «ποτέ δεν αποκαλούμε δικτάτορα, αλλά «Βόρειο αστέρα της ζωής μας», ή «Ακλόνητο ήλιο της εποχής μας», έρχεται στο νου ο Μάο, θα μπορούσε όμως να υπονοείται και ο Στάλιν, ή ο Κιμ Γιονγκ Ιλ, ή ο Μουγκάμπε, χωρίς το διήγημα να στερείται του δραματουργικού του αντίκτυπου.

Όλα αυτά διόλου μελοδραματικά, τουναντίον πολύ ανθρώπινα, άκρως τρυφερά και γλαφυρά. «Μια ξένη χώρα προκαλεί ξένες σκέψεις» στοχάζεται ο κύριος Σι, του ομότιτλου διηγήματος της συλλογής. Η Γιγέν Λι ωστόσο, παρότι αυτοεξόριστη, είναι μια γυναίκα βαθιά ριζωμένη στη γλώσσα και τους τρόπους της πατρίδας της.

Χίλια χρόνια καλές προσευχές, Γιγέν Λι, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 222