Alia Trabucco Zerán: «Το όνομά μου είναι Εστέλα»

Κάθε μέρα, για όλο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου, θα παρουσιάζουμε μία καινούργια έκδοση: βιβλία που αξίζουν —όσο γίνεται τεκμηριωμένα—, βιβλία «για όλα τα γούστα», βιβλία που μας έκαναν κλικ για τον ένα ή τον άλλο λόγο. Η περίοδος των εορτών μοσχομυρίζει έτσι κι αλλιώς φρεσκοτυπωμένες σελίδες.

Σήμερα: Alia Trabucco Zerán, «Το όνομά μου είναι Εστέλα» (μετάφραση Εύη Σέμπου, 275 σελίδες, Εκδόσεις Gutenberg)

Από τη μία ψυχολογικό θρίλερ όλο ένταση, και από την άλλη πολιτικο-κοινωνικό μυθιστόρημα για την ταξική ανισότητα και την εξουσία, το μυθιστόρημα της Χιλιανής συγγραφέως Alia Trabucco Zerán ξετυλίγεται μέσα από τον μονόλογο της Εστέλα, μιας οικιακής βοηθού από την επαρχία που προσελήφθη από ένα εύπορο ζευγάρι στο Σαντιάγο της Χιλής για να καθαρίζει το σπίτι και να φροντίζει την κόρη τους. Η αφήγηση ξεκινά με ένα τραγικό γεγονός: ένα μικρό κορίτσι έχει πεθάνει, και η Εστέλα ανακρίνεται. Σπάζοντας την επταετή σιωπή της, περιγράφει τη ζωή της και την καθημερινότητά της: μια «εσωτερική» υπηρέτρια που δουλεύει όλη μέρα, παρατηρεί τα πάντα, και παραμένει —πάντα— αόρατη. Σχέσεις εξουσίας και εκμετάλλευσης, οι αδιανόητοι κόποι της καθημερινότητας, μια συσσώρευση μυστικών και προδοσιών που δεν γίνεται παρά να οδηγήσουν σε μια ολέθρια κατάληξη. Σημαντική νέα προσθήκη στην Aldina, την πιο δραστήρια σειρά σύγχρονης ξένης πεζογραφίας που έχουμε στην Ελλάδα.

Δεν θα πούμε περισσότερα εμείς. Δίνουμε αμέσως τον λόγο στη μεταφράστρια του βιβλίου, Εύη Σέμπου, αφού πρώτα την ευχαριστήσουμε για τον χρόνο της. Νά τι μας είπε:

* * *

Το μυθιστόρημα ξεχωρίζει για τη σκληρή, ειλικρινή και ρεαλιστική γραφή του, μέσω της οποίας αποτυπώνεται με ακρίβεια η καταπόνηση και η σιωπηλή βία που βιώνει μια γυναίκα της εργατικής τάξης. Χωρίς καμία ωραιοποίηση, το κείμενο φωτίζει τις εξουθενωτικές συνθήκες της οικιακής εργασίας και τη βαθιά ανισότητα που διαπερνά την καθημερινή ζωή σε ένα μεγαλοαστικό σπίτι. Η αφηγηματική φωνή, άμεση και χωρίς φίλτρα, καταφέρνει να ζωντανέψει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική φθορά της ηρωίδας με τρόπο καθηλωτικό.

Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα του βιβλίου είναι η σταδιακή αποδόμηση της εύπορης οικογένειας: πίσω από τη βιτρίνα ευμάρειας, αναδύεται μια πραγματικότητα γεμάτη αδιαφορία, ψυχρότητα και εσωτερική διάλυση. Οι σχέσεις εξουσίας, η αστική υποκρισία και ο υφέρπων αλληλοβασανισμός αναδεικνύονται σε βασικούς άξονες του έργου, αποκαλύπτοντας έναν κόσμο όπου η ιδιωτική οικιακή σφαίρα λειτουργεί ως μικρογραφία ενός αποτυχημένου κοινωνικού συστήματος. Παράλληλα, η σύνθετη συναισθηματική παγίδα της Εστέλα –η ταυτόχρονη καταπίεση και τρυφερότητα προς τους εργοδότες της– αποδίδεται με εντυπωσιακή λεπτότητα.

Τέλος, το βιβλίο διακρίνεται για τη μοντέρνα αφηγηματική του τεχνική: η ηρωίδα απευθύνεται άμεσα στην αναγνώστρια, προκαλώντας την, ειρωνευόμενη τη θέση της και επιμένοντας σε μια σχέση οικειότητας που ταυτόχρονα την αποσταθεροποιεί. Οι αποσυνδετικές, σχεδόν εξωσωματικές εμπειρίες της Εστέλα, τελικά σωματοποιούνται, μεταφράζοντας το ψυχικό τραύμα σε φυσική αίσθηση. Πρόκειται για ένα έργο που συνδυάζει κοινωνικό ρεαλισμό, αφηγηματική ευφυΐα και βαθιά ανθρωπιά, παραμένοντας ταυτόχρονα αποκαλυπτικό και βαθιά συγκινητικό.

• Νά και το οπισθόφυλλο:

«Η ζωή πρέπει να είναι έτσι: μια σταγόνα, μια σταγόνα, μια σταγόνα, και μετά αναρωτιόμαστε πώς συνέβη και είμαστε βρεγμένοι». Η Εστέλα φεύγει από το χωριό της και δουλεύει εσωτερική σ᾽ ένα πλουσιόσπιτο στο Σαντιάγο, κάνοντας όλες τις δουλειές, ενώ φροντίζει παράλληλα κι ένα παιδί με προβληματική συμπεριφορά. Επτά χρόνια καθαρίζει, παρατηρεί, υπομένει, σωπαίνει. «Η μικρή πέθανε»: έτσι ξεκινά τη διήγησή της η Εστέλα. Πώς συνέβη το κακό;

«Μια γυναίκα αναζητά νόημα στην ταπεινή ζωή της» (Financial Times). «Σαν σε ελληνική τραγωδία η ένταση αυξάνεται από σελίδα σε σελίδα» (El País). Από τη βραβευμένη Αλία Τραμπούκο Σεράν (γενν. Χιλή, 1983), «μια από τις σημαντικότερες φωνές της σύγχρονης λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας» (Die Zeit).

• Και ένα μικρό βιογραφικό της συγγραφέως:

Η Alia Trabucco Zerán γεννήθηκε στο Σαντιάγο της Χιλής το 1983. Σπούδασε Νομική στο Σαντιάγο, και συνέχισε τις σπουδές της στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου απέκτησε MFA στη Δημιουργική Γραφή από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (New York University) με υποτροφία Fulbright. Κατέχει επίσης PhD στις Ισπανικές και Λατινοαμερικανικές Σπουδές από το University College London. Το πρώτο της μυθιστόρημα, «La Resta» (2015, κυκλοφόρησε στα αγγλικά ως «The Remainder» το 2018), ήταν υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο Booker το 2019. Το non-fiction έργο της «Las Homicidas» (2019, κυκλοφόρησε στα αγγλικά ως «When Women Kill: Four Crimes Retold» το 2022), κέρδισε το British Academy Book Prize. Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της, «Το όνομά μου είναι Εστέλα» («Limpia, 2022, κυκλοφόρησε στα αγγλικά ως «Clean» το 2024), απέσπασε το Prix Femina Étranger. Έχει εργαστεί ως δικηγόρος και αρθρογράφος σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ζει στο Σαντιάγο.

Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.

* * *

Το Ημερολόγιο κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα: κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Τις Κυριακές, η στήλη μεταμορφώνεται στο Βιβλίο της Εβδομάδας. Ειδικά για το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου, βγαίνουμε κάθε μέρα με μία πρόταση ανάγνωσης. Στείλτε μας μέιλ αν θέλετε να μας πείτε ή να μας ρωτήσετε κάτι — οτιδήποτε. Σας ευχαριστούμε πολύ.