Riley Sager: «Η μόνη που απέμεινε»

Riley Sager, «H μόνη που απέμεινε» (μετάφραση Κέλλη Κρητικού, 472 σελίδες, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

«Riley Sager» είναι το ψευδώνυμο του Αμερικανού συγγραφέα Todd Ritter. Ο Todd Ritter είναι εντελώς ξεχωριστή περίπτωση, καθώς τα αστυνομικά του μυθιστορήματα —«Death Notice» (2010), «Bad Moon» (2011), «Devil’s Night» (2013)— δεν είχαν την ανταπόκριση που προσδοκούσε. Μέχρι που ενδύθηκε την περσόνα τού Riley Sager, συγγραφέα ψυχολογικών θρίλερ. Αμέσως —κυριολεκτικά— έγινε διάσημος. Το «Final Girls» (2017) έγινε τεράστια επιτυχία, και έκτοτε δεν σταμάτησε να εκδίδει ένα μεγάλο μπεστ-σέλερ κάθε χρόνο: «The Last Time I Lied» (2018), «Lock Every Door» (2019), «Home Before Dark» (2020), «Survive the Night» (2021), «The House Across the Lake» (2022), «The Only One Left» (2023), «Middle of the Night» (2024), «With a Vengeance» (2025).

Το «Η μόνη που απέμεινε» είναι ένα γοτθικό θρίλερ με ατμόσφαιρα «μυστηρίου σε κλειδωμένο δωμάτιο» γεμάτο αλλεπάλληλες ανατροπές, που αποτίνει φόρο τιμής στον θρύλο της Λίζι Μπόρντεν. Η Μπόρντεν (1860-1927) συνδέθηκε με μια από τις πιο διάσημες και αμφιλεγόμενες υποθέσεις φόνων στην αμερικανική ιστορία. Κατηγορήθηκε για τη βάναυση δολοφονία του πατέρα και της μητριάς της με τσεκούρι το 1892 στο Φολ Ρίβερ της Μασαχουσέτης, όμως αθωώθηκε στο δικαστήριο λόγω έλλειψης άμεσων αποδεικτικών στοιχείων, προκαλώντας τεράστιο σκάνδαλο στην εποχή της. Επισήμως η υπόθεση παραμένει ανεξιχνίαστη, καθιστώντας την ίδια μέρος της αμερικανικής λαογραφίας αλλά και της pop culture, κυρίως μέσα από ένα γνωστό μακάβριο παιδικό τραγουδάκι που διαιωνίζει την πεποίθηση για την ενοχή της. Η ιστορία της έχει εμπνεύσει πολλά έργα, όπως την ταινία «The Legend of Lizzie Borden» (σκηνοθεσία Paul Wendkos,1975) και την τηλεοπτική σειρά «The Lizzie Borden Chronicles» (2015).

Δεν θα πούμε όμως εμείς άλλα για το μυθιστόρημα· αντίθετα, θα δώσουμε αμέσως τον λόγο στη μεταφράστρια του βιβλίου Κέλλη Κρητικού, που την ευχαριστούμε και από εδώ πολύ για τον χρόνο της. Νά τι μάς είπε λοιπόν:

Υπάρχουν θρίλερ που περνάς καλά μαζί τους. Και υπάρχουν και θρίλερ που σε παγιδεύουν μέσα τους και σε κάνουν να ανασαίνεις στον ρυθμό τους. «Η μόνη που απέμεινε» ανοίγει την πόρτα της έπαυλής της για να σε υποδεχθεί, μαζί με τη νέα της νοσοκόμα, και αμέσως μετά κλειδώνει τις πόρτες και δίνει το έναυσμα για να ξεκινήσει μια μυστηριώδης ιστορία που παίζει έξυπνα με τις σκιές και θολώνει περίτεχνα τις αλήθειες.

Η ατμόσφαιρα είναι ασφυκτική με τον πιο εθιστικό τρόπο. Ο Riley Sager στήνει ένα σκηνικό που σε περικυκλώνει. Βήματα που δεν ξέρεις από πού έρχονται, αίθουσες που μοιάζουν να μετακινούνται συνεχώς, λέξεις που ψιθυρίζονται στο σκοτάδι και γράμματα που κρύβουν πολλά. Κάθε σελίδα σε εγκλωβίζει στις λέξεις της και δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα. Η αφήγηση κινείται αδιάκοπα ανάμεσα στο τώρα και στο χθες, o ρυθμός επιταχύνεται μαζί με την αίσθηση μιας σιωπηλής απειλής, οι ύποπτοι πολλαπλασιάζονται, οι σχέσεις μετακινούνται σαν κινούμενη άμμος. Και, κάθε φορά που νομίζεις ότι έφτασες στη λύση, ο συγγραφέας τραβάει ένα ακόμη νήμα και το μυστήριο παίρνει άλλη πορεία.

Κάθε σελίδα σε εγκλωβίζει στις λέξεις της και δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα. Η αφήγηση κινείται αδιάκοπα ανάμεσα στο τώρα και στο χθες, o ρυθμός επιταχύνεται μαζί με την αίσθηση μιας σιωπηλής απειλής, οι ύποπτοι πολλαπλασιάζονται, οι σχέσεις μετακινούνται σαν κινούμενη άμμος

Η έπαυλη είναι σχεδόν ζωντανή, ένας χαρακτήρας από μόνος του. Τρίζει, ανασαίνει, απειλεί να καταρρεύσει, κουβαλώντας μνήμες που πληγώνουν και αιμορραγούν ακόμα. Είναι ένας λαβύρινθος από δωμάτια, κλειστές πόρτες και λεπτομέρειες που δεν πρέπει να αγνοήσεις, γιατί κάθε μικρό στοιχείο θα επιστρέψει αργότερα για να βρει τον στόχο του και να σε εκπλήξει. Από τις πρώτες κιόλας σελίδες, η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Κιτ ΜακΝτίρι στήνει προσεκτικά το σκηνικό της πλοκής, ενώ τα δαχτυλογραφημένα γράμματα της Λενόρα Χόουπ λειτουργούν σαν κομμάτια ενός μισοτελειωμένου παζλ που απαιτεί προσοχή στην κάθε του λεπτομέρεια. Κάθε θόρυβος, κάθε ίσκιος, κάθε μικρό αντικείμενο μπορεί να είναι ο κρίκος που λείπει.

Και φυσικά υπάρχουν και οι ανατροπές. Όχι συνηθισμένες ανατροπές, αυτές που περιμένεις από ένα καλοστημένο θρίλερ. Εδώ οι ανατροπές δεν λειτουργούν ως τεχνάσματα. Είναι χτισμένες με προσοχή στη λεπτομέρεια και ο Riley Sager τις διαχειρίζεται με ακρίβεια χειρουργού. Μοιάζουν περισσότερο με σεισμικά κύματα: μικρές δονήσεις στην αρχή, και, όσο προχωράς, όλο και πιο έντονες, τόσο που έχεις την αίσθηση ότι το έδαφος υποχωρεί κάτω από τα πόδια σου. Κάθε λεπτομέρεια που είχες προσπεράσει, κάθε ματιά, κάθε σιωπή αποκτά νόημα. Η αφήγηση είναι τόσο κοφτερή, που νιώθεις ότι, αν ανοιγοκλείσεις τα μάτια για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, θα χάσεις το πιο σημαντικό στοιχείο.

Εδώ οι ανατροπές δεν λειτουργούν ως τεχνάσματα. Είναι χτισμένες με προσοχή στη λεπτομέρεια και ο Riley Sager τις διαχειρίζεται με ακρίβεια χειρουργού. Μοιάζουν περισσότερο με σεισμικά κύματα: μικρές δονήσεις στην αρχή, και, όσο προχωράς, όλο και πιο έντονες, τόσο που έχεις την αίσθηση ότι το έδαφος υποχωρεί κάτω από τα πόδια σου

Κι όταν η ιστορία φτάνει στην τελική της κλιμάκωση, η μεγάλη εικόνα αποκαλύπτει την αλήθεια και σε αφήνει εμβρόντητο. Μια φαινομενικά απλή υπόθεση μετατρέπεται σε ένα αίνιγμα που κόβει την ανάσα και εσύ πρέπει οπωσδήποτε να επιβιβαστείς σε αυτό το τρενάκι καταιγιστικών ανατροπών — γιατί «Η μόνη που απέμεινε» δεν είναι απλώς ένα βιβλίο· είναι μια εμπειρία που θέλεις να τη ζήσεις και να παγιδευτείς στην ανατριχίλα που προκαλεί στο πέρασμά της.

• Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

Το δείπνο γενεθλίων μου ήταν ανυπόφορο. Μια τόσο αποτυχημένη δεξίωση, παρά την προσπάθεια που κατέβαλα. Υπήρχε αρνάκι, σούπα με πράσα και πατάτες ψητές με δεντρολίβανο.

Στο δείπνο παρευρεθήκαμε μόνο εγώ, η δεσποινίς Μπέικερ, ο πατέρας μου, η αδερφή μου και ένας εκλεκτός καλεσμένος κατόπιν αιτήματός της, ο Πίτερ. Παρόλο που υπήρχε σερβίτσιο για τη μητέρα μου, έστειλε την υπηρέτριά της να μας ενημερώσει ότι αισθανόταν πολύ αδύναμη για να κατέβει.

Για επιδόρπιο, το προσωπικό της κουζίνας έφερε μια τεράστια τριώροφη τούρτα με ροζ γλάσο και γεμάτη κεράκια γενεθλίων. Προσπάθησα να δείξω ενθουσιασμό καθώς τα έσβηνα. Πραγματικά το προσπάθησα. Αλλά, καθώς ένιωθα χάλια για όσα συνέβαιναν, δεν μπορούσα να τα καταφέρω.

Όχι ότι το πρόσεξε κανείς. Η αδερφή μου φλέρταρε με τον Πίτερ, και ο πατέρας μου ήταν πολύ απασχολημένος με το να χαζεύει τη νεότερη υπηρέτρια, τη Σάλι. Θα μπορούσα ν’ αρπάξω μια χούφτα τούρτα και να τη χώσω στο στόμα μου, και μόνο η αυστηρή δεσποινίς Μπέικερ θα το αντιλαμβανόταν.
Μετά το δείπνο, ανέβηκα επάνω για να δω τη μητέρα μου. Ήταν στο κρεβάτι, φυσικά, με το πάπλωμα τραβηγμένο στο στήθος της. Φαινόταν τόσο μικροσκοπική και αξιολύπητη, που ήταν δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κάποτε ήταν μια ξακουστή καλλονή.

«Το πιο όμορφο κορίτσι στη Βοστόνη» άρεσε στον πατέρα μου να καυχιέται όταν η αδερφή μου κι εγώ ήμασταν μικρότερες και οι γονείς μου προσποιούνταν τουλάχιστον ότι αγαπιόντουσαν.

Ξέρω ότι έλεγε την αλήθεια. Στα νιάτα της, η μητέρα μου ήταν εκπληκτικά όμορφη. Βοηθούσε επίσης ότι καταγόταν από μια από τις πλουσιότερες οικογένειες της Νέας Αγγλίας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ομορφιά της, την έκανε ακαταμάχητη στα μάτια του πατέρα μου, ο οποίος ήταν νεόπλουτος με όλη τη σημασία της λέξης. Όντας ένας εργατικός άνθρωπος με ανεξέλεγκτες φιλοδοξίες, έβαλε στο στόχαστρό του την Εβανζελίν Στάντον.

Δεν είχε σημασία που όλη η Βοστόνη ψιθύριζε πως τα είχε φτιάξει με έναν από τους υπηρέτες της έπαυλης, σκανδαλίζοντας την οικογένειά της και φτάνοντας στα πρόθυρα της αποκήρυξης. Ο πατέρας μου εξακολουθούσε να την κυνηγάει με σθένος.

Η μητέρα μου, φυσικά, απολάμβανε την προσοχή του. Περισσότερο από μία φορές, την είχα ακούσει να περιγράφει τον εαυτό της σαν ένα τριαντάφυλλο που άνθιζε στο φως του ήλιου. Ο ήλιος του πατέρα μου πρέπει να έλαμπε έντονα, γιατί μέσα σε λίγες εβδομάδες παντρεύτηκαν. Η μητέρα μου έμεινε έγκυος αμέσως μετά και ο πατέρας μου έχτισε το Χόουπς Εντ.

Χρόνια αργότερα, όταν η προσοχή του άρχισε να φθίνει, η μητέρα μου —όπως κάθε λουλούδι που απομακρύνεται από το φως— μαράθηκε. Δεν είχε τίποτα πάνω της που να θυμίζει τριαντάφυλλο τη νύχτα των γενεθλίων μου. Χλωμή, ζαρωμένη και αδύνατη σε σημείο αδυναμίας, ήταν γεμάτη αγκάθια.

«Γεια σου, λατρεμένη μου» είπε, χρησιμοποιώντας το χαϊδευτικό που προοριζόταν μόνο για μένα. Η αδερφή μου κι εγώ είχαμε από ένα, το οποίο είχαν επιλέξει οι γονείς μας την ημέρα που γεννηθήκαμε. Η αδερφή μου ήταν η αγαπημένη. Εγώ ήμουν η λατρεμένη.

Αν και, εκείνο το βράδυ, η μητέρα μου το ψιθύρισε με έναν τρόπο που με έκανε να μην είμαι σίγουρη αν απευθυνόταν σ’ εμένα ή στο καφέ μπουκάλι με το υγρό που βρισκόταν στο μαξιλάρι δίπλα της. To λάβδανο.

• Νά και το οπισθόφυλλο:

Μπορεί τώρα οι φόνοι της οικογένειας Χόουπ να είναι ένα τραγούδι που ακούγεται στα σχολικά προαύλια — όταν όμως συνέβησαν, μια αιματοβαμμένη νύχτα του 1929, συγκλόνισαν την ακτή του Μέιν. Αν και οι περισσότεροι υποθέτουν ότι πίσω από τους φόνους κρυβόταν η δεκαεφτάχρονη Λενόρα, η αστυνομία δεν κατάφερε ποτέ να το αποδείξει. Η Λενόρα αρνήθηκε την ενοχή. Τώρα βρισκόμαστε στο 1983, και η Κιτ ΜακΝτίρι καταφτάνει στο μαραζωμένο Χόουπς Εντ για να αναλάβει τη φροντίδα της Λενόρας, που καθηλωμένη σε αμαξίδιο δεν μπορεί πια να μιλήσει και ο μόνος τρόπος επικοινωνίας της με την Κιτ είναι μια παλιά γραφομηχανή. Μια νύχτα, η Λενόρα χρησιμοποιεί τη γραφομηχανή για να κάνει μια δελεαστική πρόταση: να πει στην Κιτ τα πάντα. Καθώς η Κιτ βοηθάει τη Λενόρα να γράψει τα γεγονότα που οδήγησαν στο μακελειό, αποκαλύπτεται ότι πολλά πράγματα έχουν μείνει κρυφά. Σιγά-σιγά η Κιτ αρχίζει να υποψιάζεται ότι η Λενόρα μπορεί να μη λέει όλη την αλήθεια — και ότι η φαινομενικά άκακη γυναίκα την οποία φροντίζει ίσως να είναι πολύ πιο επικίνδυνη απ’ όσο νόμιζε στην αρχή.

• Και ένα μικρό βιογραφικό του συγγραφέα:

Ο Riley Sager (Ράιλι Σάγκερ, ψευδώνυμο του Todd Ritter) μεγάλωσε στην Πενσιλβάνια. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Final Girls» κυκλοφορεί σε παραπάνω από 35 χώρες και έχει τιμηθεί με το ITW Thriller Award for Best Hardcover Novel. Ζει στο Πρίνστον του Νιου Τζέρσι. Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο ετοιμάζεται και το μπεστ σέλερ του «With a Vengeance».

Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.

* * *

Το Ημερολόγιο κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα: κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Τις Κυριακές, η στήλη μεταμορφώνεται στο Βιβλίο της Εβδομάδας. Στείλτε μας μέιλ αν θέλετε να μας πείτε ή να μας ρωτήσετε κάτι — οτιδήποτε. Σας ευχαριστούμε πολύ.