Naomi Watts: «Τολμώ να το πω. Όσα θα ήθελα να ξέρω για την εμμηνόπαυση»: Αποκλειστική προδημοσίευση

Το βιβλίο της Naomi Watts, «Τολμώ να το πω. Όσα θα ήθελα να ξέρω για την εμμηνόπαυση» (μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, 320 σελίδες), κυκλοφορεί τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου από την Ελληνοεκδοτική. Διαβάστε παρακάτω ένα απόσπασμα — μια αποκλειστική προδημοσίευση για την A.V.:

Εισαγωγή – Τι είναι η εμμηνόπαυση;

Ελπίζω ότι αυτό το βιβλίο θα φανεί χρήσιμο στις γυναίκες που προσπαθούν να κατανοήσουν αυτή τη φάση της ζωής τους, ώστε να μην είναι μόνο μια περίοδος δοκιμασίας αλλά μια περίοδος απελευθέρωσης.

Αν η γόνιμη περίοδος της ζωής μας είναι μια περιπέτεια που ξεκινάει στην εφηβεία και τελειώνει στην εμμηνόπαυση, γιατί τόσο λίγοι συζητούν για το τέλος αυτής της οδύσσειας και το τι ακολουθεί; Γιατί η εμμηνόπαυση δεν αποτελεί μέρος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ή της προγαμιαίας συμβουλευτικής; […] Ας γινόταν έστω μια αναφορά όταν μας έρχεται περίοδος για πρώτη φορά: «Συγχαρητήρια! Ξεκινάς ένα ταξίδι γονιμότητας, κατά το οποίο μπορεί να συλλάβεις, μπορεί και όχι. Η γονιμότητα κορυφώνεται στα είκοσι και στη συνέχεια αρχίζει να πέφτει, πιο γρήγορα μετά την ηλικία των τριάντα πέντε. Η περίοδός σου τελειώνει κατά μέσο όρο στα πενήντα ένα, ίσως και πολύ νωρίτερα. Να είσαι προετοιμασμένη».

Ζώνη δυσφορίας
Δεν μπορώ να πιστέψω πόσο συχνά αγνοείται η δυσφορία των γυναικών και πόσο την έχω υποτιμήσει κι εγώ στη ζωή μου. Μας αξίζει να νιώθουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Τέλος η υποτίμηση. Ώρα να νιώσουμε καλά για τις συσσωρευμένες εμπειρίες μας, χωρίς ενοχές.

Η δική μου ιστορία υπογονιμότητας
Ως γόνιμες γυναίκες, όπως μας υπενθυμίζει κάθε μήνα η περίοδός μας, είναι εύκολο να θεωρήσουμε τη γονιμότητα κομμάτι της ταυτότητάς μας. Όταν η περίοδός μας σταματάει ξαφνικά, αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε ποιες είμαστε και αν ξαφνικά έχουμε γίνει άλλοι άνθρωποι. Ίσως ο κόσμος αρχίζει να σε βλέπει διαφορετικά και ίσως κι εσύ η ίδια να βλέπεις διαφορετικά τον εαυτό σου. Ίσως κάνεις δύσκολες, αγχωτικές ερωτήσεις, όπως: Ποια είμαι τώρα; Θα ξαναβρώ ποτέ τον εαυτό μου; Ή ακόμα πιο σκοτεινές, του τύπου: Τώρα είμαι αόρατη; Αυτό είναι το τέλος;

Στο (π)αιδοίο της μάχης
[…] Όντως πιστεύω πως οι γυναίκες μερικές φορές γίνονται πιο σεξουαλικές όσο μεγαλώνουν, επειδή γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους και δεν έχουν πια την ανασφάλεια της νιότης. […] Όσο πιο άνετα νιώθουμε με τον εαυτό μας και όσο περισσότερο ξέρουμε τι θέλουμε, τόσο καλύτερα μπορούμε να το μοιραστούμε με τον σύντροφό μας και τόσο πιο απολαυστικό γίνεται το σεξ για όλους.

Ντροπή
Η εμμηνόπαυση δεν μου φαινόταν απλώς σαν το τέλος της περιόδου. Μου φαινόταν σαν το τέλος των πάντων: της γονιμότητας, της σεξουαλικότητας, της ζωντάνιας ‒ και της ικανότητάς μου να είμαι ειλικρινής με τους άλλους ως προς το τι μου συνέβαινε. Αν θέλουμε να μη βουλιάζουμε στην ντροπή, πρέπει να γίνουν μεγάλες αλλαγές. Οι ίδιες οι γυναίκες πρέπει να βοηθήσουμε να αλλάξει η κυρίαρχη αφήγηση. Μην κάθεσαι να υποφέρεις. Μη θεωρείς τον πόνο δεδομένο.

Άγχος, θυμός, πανικός, κατάθλιψη, πένθος
«Τα χρόνια της περιεμμηνόπαυσης και της μετεμμηνόπαυσης είναι η τέλεια καταιγίδα για την ψυχική υγεία. Βλέπω συγκλονιστικά ποσοστά άγχους ‒ και υπάρχει λόγος. Οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν άμεσα την ψυχική υγεία, αλλά δυσκολεύουν και τον ύπνο μας, πράγμα που με τη σειρά του συμβάλλει στην κατάθλιψη και το άγχος. Ας προσθέσουμε και όλες τις αλλαγές ρόλων σ’ αυτή την ηλικία ‒ πρώτα είμαστε στριμωγμένες ανάμεσα στην ανατροφή μικρών παιδιών και στη φροντίδα ηλικιωμένων γονέων, έπειτα μεγαλώνουμε εφήβους και στο τέλος μένουμε με μια άδεια φωλιά. Στο μεταξύ, η κοινωνία μας, που θεωρεί ύψιστο αγαθό τη νεότητα, μας αντιμετωπίζει διαφορετικά. Έτσι εξηγούνται τα αυξανόμενα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους».

Είναι ασφαλής η ορμονική θεραπεία;
Ενώ η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης δεν αντιστρέφει την εμμηνόπαυση, μπορεί να βοηθήσει μια γυναίκα να περάσει αυτό το διάστημα χωρίς να βιώνει τις χειρότερες συνέπειες της μείωσης των οιστρογόνων. Συνήθως οι εξάψεις υποχωρούν σε λιγότερο από δύο εβδομάδες και για τα υπόλοιπα οφέλη συνήθως χρειάζονται έξι με οκτώ εβδομάδες. Μέσα σε περίπου τρεις μήνες, εμφανίζονται τα πλήρη οφέλη, που περιλαμβάνουν δυνητικά (σε κάποιες γυναίκες) βελτιώσεις στην υγεία της καρδιάς, στη σεξουαλική λειτουργία, στη μνήμη και την υγεία του κόλπου.

Αν θέλω να πάρω ορμόνες, πώς πρέπει να το κάνω;
Οι συζητήσεις μας για την αντιμετώπιση της εμμηνόπαυσης μοιάζουν πλέον με τις συζητήσεις που κάναμε πριν από είκοσι χρόνια για τον ύπνο των παιδιών, τον θηλασμό και την εκπαίδευση τουαλέτας. Πάλι προσπαθούμε να βρούμε λύσεις και ανταλλάσσουμε ιδέες. Και, όπως και τότε, που είχα πίστη ότι ένας καλός παιδίατρος ή νηπιαγωγός μπορούσε να μου δείξει έναν πολλά υποσχόμενο δρόμο, έτσι και τώρα εμπιστεύτηκα τον γιατρό μου όταν είπε: «Μήπως να δοκιμάσεις θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης;» Ήμουν σαράντα δύο ετών όταν μου έδωσε ένα σπρέι οιστρογόνων εγκεκριμένο από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων.

Ξαναπές το
Η απώλεια μνήμης είναι ένας πραγματικός κίνδυνος στη μέση ηλικία. Και είτε έχει να κάνει με την εγκεφαλική ομίχλη που προκαλείται από νευρολογικές αλλαγές είτε οφείλεται στην έλλειψη ύπνου, η οποία είναι επίσης πολύ συχνή σε αυτή την ηλικία, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Χωρίς τη μνήμη σου, μπορεί να αρχίσεις να νιώθεις σαν σκιά του εαυτού σου. Αναρωτιέσαι ποια είσαι. Και, εκτός του ότι δεν ξέρεις πώς να λειτουργήσεις στο πλαίσιο του καινούργιου σου εαυτού, επιπλέον φοβάσαι ότι δεν θα ξαναγίνεις αυτή που ήσουν όλη σου τη ζωή.

«Ξηρασία»
Κι αν υπήρχε ένας χώρος όπου η αυτο-φροντίδα για τις γυναίκες στη μέση ηλικία δεν απαιτούσε όλο αυτό το Πρέπει να πάω στο τάδε κατάστημα για την περιποίηση των μαλλιών μου, πρέπει να πάω στο άλλο κατάστημα υγιεινής διατροφής για τις βιταμίνες μου, πρέπει να πάω εδώ για το τάδε κι εκεί για το δείνα; Κι αν υπήρχε ένα μέρος όπου θα βρίσκονταν τα πάντα συγκεντρωμένα χωρίς υπερβολικές υποσχέσεις, όπου θα λέγαμε: «Σε βλέπουμε. Είσαι γεμάτη ζωντάνια και εξακολουθείς “να μετράς”· θέλουμε να σου προσφέρουμε γνώση, μια κοινότητα υποστήριξης καθώς και προϊόντα προσαρμοσμένα στις ανάγκες σου».

Ξύπνια στις 3.00 π.μ.
«Κοιμήσου περισσότερο!» μας λένε όλοι, λες και αυτή είναι η λύση σε όλα μας τα προβλήματα. Ακόμα κι εγώ, σ’ αυτό το βιβλίο, συστήνω διαρκώς καλύτερο ύπνο. Πιθανότατα όλες το έχουμε δοκιμάσει, μαζί με ένα εκατομμύριο άλλα πράγματα. Ώρες-ώρες οι παραινέσεις «περισσότερος ύπνος, περισσότερο νερό, περισσότερη άσκηση» είναι εξοργιστικές. Μου ’ρχεται να φωνάξω: Το ξέρω ότι πρέπει! Αλλά πώς;

Τα μυστικά της ντουλάπας
«Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, νομίζω ότι η βιομηχανία της μόδας αρχίζει να ενδιαφέρεται για τις γυναίκες μέσης ηλικίας και πάνω. Όπως και με τη βιομηχανία plus-size, πρέπει να διώξουμε από μέσα μας τις προκαταλήψεις που πηγάζουν από την ηλικιακό ρατσισμό. […] Το να νιώθουμε όσο καλύτερα γίνεται ενώ μεγαλώνουμε και το σώμα μας αλλάζει δεν είναι προνόμιο, είναι δικαίωμα…»

Εμμηνό(παυση) εργασιών;
Περίπου το 75% των γυναικών ηλικίας σαράντα πέντε έως πενήντα πέντε ετών εργάζονται. Άρα μιλάμε για πολλές γυναίκες που, ενώ εργάζονται, είναι αντιμέτωπες με ένα σώμα που μεγαλώνει και με την πολυπλοκότητα της μέσης ηλικίας. Πώς μπορούμε να βοηθηθούμε, να παίρνουμε τα ρίσκα που πρέπει και να δείχνουμε στον κόσμο τι είμαστε ικανές να κάνουμε; Είναι προς όφελός μας και προς όφελος των εργοδοτών μας οι χώροι εργασίας να είναι φιλικοί προς την εμμηνόπαυση και, ευτυχώς, το ευέλικτο ωράριο, η τηλεργασία και η κοινή γονική άδεια κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος.

Επαναπροσδιορίζοντας τη διατροφή
Όσον αφορά τη διατροφή, διστάζω να πω σε άλλα άτομα: «Αυτό θα λειτουργήσει!», επειδή κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, οπότε δεν πρόκειται να σας πω τι να τρώτε ή πότε να το τρώτε, αλλά μπορώ να πω τι ταιριάζει σε μένα. Προσπαθώ να είμαι προσεκτική, χωρίς να είμαι πολύ αυστηρή. Σ’ αυτό το στάδιο της ζωής, το να τρώμε όπως όταν ήμασταν έφηβες δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο!

Γυμναστική – Πώς να το κάνω σωστά
Είμαι περήφανη για όσα έχει αντέξει το σώμα μου. Κι αν θέλω, θα το δείχνω. Σ’ αυτή την ηλικία, μπορούμε να γυμναζόμαστε όχι μόνο από ματαιοδοξία μα και για τη χαρά της άσκησης και για να είμαστε υγιείς, κι αυτό δημιουργεί πολύ μεγαλύτερη αίσθηση ικανοποίησης.

Ποια είναι η εικόνα της «οικογένειας» σήμερα;
Σε κάθε σταυροδρόμι της ζωής μας, αντιμετωπίζουμε προκλήσεις που μας αναγκάζουν να μαθαίνουμε και να εξελισσόμαστε. Αλλά το συγκεκριμένο… ‒Συγχαρητήρια! Τα παιδιά σου δεν σε χρειάζονται πια! Και ακριβώς τη στιγμή που δεν είσαι πλέον σε θέση να αποκτήσεις άλλα!‒ ήταν ένα χτύπημα που μου προκάλεσε μια νέα μορφή θλίψης. Φυσικά και θέλεις να χαράξουν τον δικό τους δρόμο. Αυτό δεν αναιρεί τη μελαγχολία που νιώθεις όταν οι φίλοι τους περνάνε να τα πάρουν κι εκείνα τρέχουν χωρίς να γυρίσουν να κοιτάξουν πίσω.

Λαμβάνοντας την απαραίτητη ιατρική φροντίδα
Θεωρώ πολύ χρήσιμο να σκεφτόμαστε τις αλλαγές της εμμηνόπαυσης ως μέρος του ευρύτερου ζητήματος του πώς να φροντίζουμε τον εαυτό μας μέσα από τις πολλές μεταμορφώσεις που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Η Δρ Μέρι Κλερ Χέιβερ με συμβούλεψε να βλέπω την υγεία «ως μια εργαλειοθήκη που περιλαμβάνει διατροφή, σωματική δραστηριότητα, διαχείριση του άγχους, βελτιστοποίηση του ύπνου, φαρμακευτικές επιλογές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Να απολαμβάνω το παρόν και τις σχέσεις μου. Να αναγνωρίζω τις αναπόφευκτες δυσκολίες της ζωής. […] Η εμμηνόπαυση είναι αναπόφευκτη· και η προετοιμασία απαραίτητη».

Όλο και καλύτερα
Κάθε γυναίκα πρέπει να ξεδιαλύνει τι σημαίνει αυτή η μετάβαση για εκείνη. Εγώ έχω αρχίσει να αναρωτιέμαι: Κι αν σκοπός της εμμηνόπαυσης είναι να αφήσουμε πίσω τον παλιό μας εαυτό; […] Κάποιες από μας ίσως δεν πραγματοποιήσαμε όσα θέλαμε και σχεδιάζαμε, αλλά ίσως έχουμε πλέον συμφιλιωθεί με όσα έχουμε. […] Θα αντάλλασσα ευχαρίστως το χάος που ζούσα στα είκοσι και τα τριάντα με τη ζωή που ζω στα πενήντα. Είμαι πιο ατρόμητη, περισσότερο παρούσα και πρόθυμη να ζήσω τη στιγμή.

Σας ευχαριστώ που ήρθατε μαζί μου σ’ αυτό το ταξίδι προς μια εποχή γεμάτη χαρά, απόλαυση και νόημα. Να φροντίζετε τον εαυτό σας ‒ και να θυμάστε, το έχετε κερδίσει με το σπαθί σας!

* * *

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: Η σταρ του Χόλιγουντ, Naomi Watts, μιλάει ανοιχτά για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε μπαίνοντας πρόωρα στην εμμηνόπαυση και παρουσιάζει έναν υποστηρικτικό, ολιστικό οδηγό, βασισμένο στα νεότερα δεδομένα ειδικών σε ορμονολογικά θέματα, γιατρών και διατροφολόγων. Ανατρεπτικό, τολμηρό και γεμάτο χιούμορ, το «Τολμώ να το πω» είναι ο απόλυτος σύμμαχος της γυναίκας, για να ζήσει την καλύτερη εκδοχή του εαυτού της! Ένα βιβλίο από γυναίκα προς γυναίκα.

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Η Ναόμι Γουότς είναι αναγνωρισμένη ηθοποιός και παραγωγός. Έχει προταθεί για Όσκαρ για τις ερμηνείες της στις ταινίες «21 Γραμμάρια» και «The Impossible», και είναι επίσης γνωστή για τη συμμετοχή της σε πολυβραβευμένα έργα όπως τα: «Mulholland Drive», «Κινγκ Κονγκ» και πιο πρόσφατα στη σειρά «Feud: Capote vs. The Swans», για την οποία προτάθηκε για βραβείο Emmy. Τον Οκτώβριο του 2025 απέκτησε το δικό της αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ. Είναι ιδρύτρια και επικεφαλής δημιουργικού της εταιρείας «Stripes Beauty», που έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση για την εμμηνόπαυση, προσφέροντας στις γυναίκες ενημέρωση, στήριξη και λύσεις για μια ολιστική προσέγγιση σε αυτήν την περίοδο της ζωής τους.