Ένας τόπος για να επιστρέφεις: O Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν γράφει για τη ζωή του

Τέλειωσα την ανάγνωση του βιβλίου «Ένας τόπος για να επιστρέφεις» (630 σελίδες, εκδόσεις Πόλις) ένα βράδυ του καλοκαιριού, ενώ το βουητό του ανεμιστήρα –γιατί αποφεύγω τα κλιματιστικά– με συντρόφευε σε μια ακόμη μοναχική νύχτα. Άλλωστε κι ο Αμερικάνος συγγραφέας σ’ αυτό του το μυθιστόρημα μιλάει αρκετά για τη μοναξιά. Για την ακρίβεια, μιλάει για τα πάντα.

Όσοι έχουν διαβάσει το περίφημο «Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά», αλλά και τον «Αγριότοπο», θα πάρουν στα χέρια τους ευλαβικά αυτό το βιβλίο που μεταφράστηκε εξαιρετικά από την Αθηνά Δημητριάδου.

Διαβάζοντάς το μου θύμιζε έντονα το πλέον αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Ντίκενς, τον «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ». Παρόμοια με τον Ντίκενς, ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν γράφει για τη ζωή του, τον θάνατο του πατέρα του, τα φοιτητικά του χρόνια, τη γυναίκα που αγάπησε και πέθανε στα χέρια του, την ακαδημαϊκή του καριέρα, την επόμενη σύζυγό του, την εμμονή του με την αρχαία Ελλάδα και τους συγγραφείς της, το ξελόγιασμά του με μια παλιά του γνωριμία, τα ταξίδια του ανά τον κόσμο, ακόμη και τη συμμετοχή του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Είναι από τα βιβλία εκείνα που λαχταρούσα να συνεχίσω την ανάγνωση επιστρέφοντας κάθε βράδυ στο σπίτι. Τριγύρισα μαζί του στον Αμερικάνικο Νότο, στην Αλαμπάμα και τη Λουιζιάνα, τον ακολούθησα στο Σικάγο, και φτάσαμε παρέα στη Ρώμη και το Παρίσι.

Ιδού τι γράφει για τις ερωτικές σχέσεις:

«Υπάρχει μια φυσική ιστορία των ερωτικών σχέσεων, όπως υπάρχει και των δέντρων, των ανθρώπων και των επαναστάσεων, υπάρχουν δε και ευκρινώς καθορισμένα στάδια. Το μότο του Σταδίου Ι της οποιασδήποτε ιστορίας του έρωτα, είτε νόμιμης είτε παράνομης, είναι το carpe diem – ή το carpe noctem, ανάλογα με την περίπτωση. Άδραξε τη μέρα –ή τη νύχτα–, γιατί το παν είναι η στιγμή, ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον. Σ’ αυτό το στάδιο, οι εραστές μπορεί –κάτι που συχνά κάνουν– να αφηγηθούν ο ένας στον άλλον την προσωπική τους ιστορία, όμως αυτή η ενέργεια στην ουσία δεν είναι μια επιβεβαίωση, αλλά μια άρνηση του παρελθόντος: του παρελθόντος, με όλα του τα λάθη, τις τρέλες, τις απελπισίες και τους εφήμερους θριάμβους, είναι ακριβώς αυτό που ο έρωτας, με τη λυτρωτική του ενέργεια, θα απαλείψει εντελώς. Μπορεί οι εραστές να κάνουν σχέδια για το μέλλον, όμως ο σχεδιασμός αυτός χρησιμεύει κυρίως σαν μια δικαίωση της επόμενης στιγμής του τυφλού χουφτώματος, όπως –εάν το δούμε θεολογικά– και η δημιουργία μιας αθάνατης ψυχής για τη Δόξα του Κυρίου θεωρείται ότι απολυμαίνει τον ρύπο του ζωώδους ζευγαρώματος. Ακόμα δε και ο όρκος της πίστης, εφεξής και για πάντα, είναι μόνο ένας τρόπος για να ειπωθεί πως η πράξη του χουφτώματος –του χουφτώματος με το πολυαγαπημένο πρόσωπο– είναι το παν. Ο όρκος απλώς τυλίγει το μέλλον σε μια μπάλα – και το στριμώχνει στη ζεστή, υγρή, σκοτεινή οπή της αιωνιότητας…»

Σε αυτή ακριβώς τη συγκεκριμένη στιγμή, μια διακοπή ρεύματος με άφησε χωρίς ανεμιστήρα, στριμώχνοντάς με στη ζεστή, υγρή, σκοτεινή οπή του λεκανοπεδίου.