Βιβλιο

Όψεις του φιλελευθερισμού

Οι γοητευτικές και αξιανάγνωστες «Αλήθειες» του Δημήτρη Σκάλκου

Δημήτρης Φύσσας
ΤΕΥΧΟΣ 229
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το (νεο)φιλελευθερισμό, τον πιο κατασυκοφαντημένο από τους «–ισμούς» της εποχής μας, ειδικά στην Ελλάδα, έρχεται να υπερασπιστεί το θαρραλέο βιβλίο. Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, όπου ο κομμουνισμός, ο χριστιανισμός, ο ισλαμισμός, ο εθνικισμός, ο φασισμός βρίσκουν εύκολα απολογητές, ο φιλελευθερισμός παραμένει εξωστέος στο πυρ το εξώτερον.

Σημαντικές –και μερικές φορές απρόσμενες– πτυχές της φιλελεύθερης οπτικής περιλαμβάνονται στο εν λόγω έργω. Ενδεικτικά: η καταρχήν ασυμβατότητα φιλελευθερισμού - ουτοπίας, ο στοχασμός για την αξία του αστείου, η αδιαπραγμάτευτη σχέση μεταξύ ελευθερίας και επιλογής, η κρίση της σοσιαλδημοκρατίας καθώς και του ίδιου του φιλελευθερισμού (που οδηγεί, δυνητικά, στη σύνθεσή τους), η υποκατάσταση της κοινωνίας των πολιτών από την οικογένεια στην Ελλάδα, η γελοιοποίηση του λεγόμενου «κοινωνικού κέντρου» που πρεσβεύει (;) η Νέα Δημοκρατία, η σύμπηξη του εγχώριου «φαιοκόκκινου μετώπου» μετά τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία. Ο συγγραφέας, κάτοχος και χρήστης εκτεταμένης βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, όπου προεξάρχουν οι πνευματικοί ογκόλιθοι Fr. Hayek και Κ. Popper, καταφέρνει –παρά το πλήθος των παραπομπών σε φιλοσοφικά, κοινωνιολογικά, οκονομικά και λογοτεχνικά έργα– να διατηρήσει το βιβλίο του απλό, εκλαϊκευμένο και ευσύνοπτο, ενώ δεν του απολείπει το χιούμορ, ούτε η ειρωνεία.

Στην προσπάθεια των ζωντανών, σκεπτόμενων, σύγχρονων ανθρώπων ν’ αντιπαλέψουν τον καταπιεστικό Λεβιάθαν των κάθε είδους κρατιστών μπαμπάδων και προστατών, οι γοητευτικές και αξιανάγνωστες «Αλήθειες» του Δημήτρη Σκάλκου αποτελούν ένα αξιόλογο εργαλείο που πλουτίζει τη φτωχή ελληνική μας φιλελεύθερη βιβλιογραφία.

Ας μου επιτραπεί να προσθέσω ότι το εν λόγω βιβλίο αποκτά και έντονη επικαιρότητα, καθώς με την τωρινή κρίση οι εδώ εχθροί της ανοιχτής κοινωνίας επιχαίρουν. Και ο συλλογισμός τους είναι ο εξής: «Αφού τώρα το κράτος παρεμβαίνει ακόμα και στις ΗΠΑ, απαιτείται περισσότερο κράτος στην Ελλάδα». Ο συλλογισμός είναι παράλογος, διότι στην Ελλάδα το φιλελεύθερο μοντέλο κοινωνίας και οικονομίας δεν εμφανίστηκε ποτέ. Είναι σα να λέμε ότι επειδή οι άλλοι κάνουν θεραπείες κατά του τύφου, θα κάνουμε και μεις. Μόνο που εμείς έχουμε φυματίωση, όχι τύφο. Γιατί η κοινωνία και η οικονομία μας είναι κατεξοχήν κρατικιστικές. Αυτό που έχει χρεοκοπήσει, ειδικά στην Ελλάδα, είναι ο κρατισμός, όχι ο (νέο)φιλελευθερισμός. Παρ’ όλα αυτά, ένα ετερόκλητο, ανελεύθερο, κρατικιστικό, πλειοψηφικό ρεύμα, από την άκρα δεξιά μέχρι την άκρα αριστερά, έχει πετύχει να δαιμονοποιήσει καθετί το (νεο)φιλελεύθερο, ενώ ο κρατισμός, υπεύθυνος για τα τρέχοντα δεινά της κοινωνίας και οικονομίας μας, πάει να βγει κι από πάνω.


* Το καινούργιο βιβλίο του Δημήτρη Φύσσα «Στρατιώτης του Χριστού - Η δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γνώσεις.