Βιβλιο

Πόλα Φοξ, Πρόσωπα σε απόγνωση: Ιστορίες γάμου από μια γυναίκα

Δύσκολα θυμάμαι γυναίκες συγγραφείς να έχουν γράψει με τέτοια ειλικρίνεια για τον υμέναιο όπως η Αμερικανίδα Πόλα Φοξ

Άρης Σφακιανάκης
ΤΕΥΧΟΣ 805
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Αναγνώστης με αιτία: Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για το βιβλίο «Πρόσωπα σε απόγνωση», της Πόλα Φοξ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.

Είναι γνωστό ότι εμείς τα αγόρια –που ενίοτε μας λένε και άνδρες– αντιμετωπίζουμε με φρίκη κάθε λογής αρρώστια που τυχαίνει στο αδύναμο σαρκίον μας. Μια επιπόλαια αμυχή μπορεί να φαντάζει στα μάτια μας σαν καταβόθρα του Άδη, ενώ ένα απλό κρυολόγημα μπορεί να μας ρίξει στο κρεβάτι για μέρες. Αντίθετα, εσείς οι γυναίκες –που ενίοτε σας λένε και «κορίτσια»– δείχνετε μια αξιοθαύμαστη αδιαφορία απέναντι στις πλέον κοινότοπες των νόσων. Είστε γερά σκαριά, και οπωσδήποτε όχι το αδύναμο φύλο.

Οπότε,  εύκολα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης του μυθιστορήματος «Πρόσωπα σε απόγνωση», της Αμερικανίδας Πόλα Φοξ, γιατί η ηρωίδα του βιβλίου δείχνει να μη δίνει ιδιαίτερη σημασία στο δάγκωμα που της επιφέρει στο χέρι μια αδέσποτη γάτα. Ωστόσο, το δάγκωμα αυτό είναι ο σπινθήρας εκείνος που βάζει σε κίνηση την ιστορία και οδηγεί τη Σόφη (διόλου σοφή, κατά τα άλλα) και τον άντρα της, ένα ζευγάρι καλοβαλμένων αστών χωρίς παιδιά, να αναρωτηθούν για τη σχέση τους, τις καριέρες τους, τους φίλους τους και τελικά την ίδια τη ζωή (οπότε και τον θάνατο, από λύσσα ή άλλο).

Είναι ένα από  τα μυθιστορήματα που δυσκολεύεσαι να αφήσεις από το χέρι. Η μεταφράστρια Ρένα Χάτχουτ βοηθάει σε αυτό τον Έλληνα αναγνώστη. Η συγγραφέας δημιουργεί έναν κόσμο που τραβάει αμέσως την προσοχή. Δεν υπάρχουν περιττά στολίδια στο κείμενο, κάθε λέξη είναι σωστά τοποθετημένη, οι παράγραφοι ισοζυγιασμένες, οι ανάσες κοφτές.

Τι θα συμβεί άραγε στο ζευγάρι; Γιατί δημιουργείται αυτός ο εκνευρισμός μεταξύ τους; Τι τους λείπει; (Ενώ θεωρητικά δεν τους λείπει τίποτα.) Πολλοί άνδρες συγγραφείς έχουν γράψει ιστορίες γάμου. Μου έρχονται αμέσως στον νου ο Τολστόι με την «Άννα Καρένινα», ο Ντοστογιέφσκι με τον «Αιώνιο σύζυγο», ο Φλομπέρ με τη «Μαντάμ Μποβαρύ», ο Τζόυς στον «Οδυσσέα» του, ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ με το «Ιδού εγώ». Ακόμη κι εγώ έγραψα την ιστορία του γάμου μου στο «Δεν ήξερες… δεν ρώταγες»! Όμως δύσκολα θυμάμαι γυναίκες συγγραφείς που να έχουν γράψει με τέτοια ειλικρίνεια για τον υμέναιο. Ίσως η Βιρτζίνια Γουλφ – αλλά δεν ήταν ο γάμος της (ελπίζω) που την οδήγησε στην αυτοκτονία.

Ε, λοιπόν, η Πόλα Φοξ μας καλεί  να κοιτάξουμε μέσα από την κλειδαρότρυπα τον γάμο αυτού του ζευγαριού που περιγράφει τόσο αριστουργηματικά. Αδύνατο να μην αναγνωρίσει κάποιος στις σελίδες του βιβλίου τον δικό του προβληματικό γάμο. Ετούτος ο μαζοχιστικός καθρεφτισμός φέρνει τον αναγνώστη να αναστοχάζεται τις προσωπικές  του αστοχίες στη ζωή, να αναζητά τα λάθη που τον έφεραν στα δύσβατα μονοπάτια του έγγαμου βίου και να ονειροπολεί μια άλλη πραγματικότητα όπου ο έρωτας δεν θα σβήνει αναπότρεπτα – αλλά κι αν σβήνει, θα μένει τέλος πάντων η αγάπη.

Κοντολογίς, πρόκειται περί ενός εξαιρετικού μυθιστορήματος. Θα συμβούλευα πάντως τον αναγνώστη να μη διαβάσει παρά στο τέλος τον πρόλογο του Τζόναθαν Φράνζεν – όπως και κάθε πρόλογο άλλωστε. Ο Φράνζεν –και μαζί του κι εγώ– ομολογεί πόσο του άρεσε το βιβλίο και ότι μάλιστα το εκμεταλλεύτηκε σε κάποια σεμινάρια δημιουργικής γραφής που έκανε. Σκοπεύω να τον μιμηθώ στα δικά μου σεμινάρια που ξεκινούν στην Ανοιχτή Τέχνη.