Βιβλιο

Συγγραφικό γαϊτανάκι στην «Κυρία Όσμοντ»

Ο Τζων Μπάνβιλ αποφάσισε να υιοθετήσει την ηρωίδα του Χένρι Τζέιμς και να συνεχίσει «Το πορτρέτο μιας κυρίας»

Άρης Σφακιανάκης
ΤΕΥΧΟΣ 718
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Άρης Σφακιανάκης διαβάζει το νέο βιβλίο του Τζων Μπάνβιλ, «Η κυρία Όσμοντ» (εκδ. Καστανιώτη).

Σε πρόσφατο ταξίδι μου σε νησί του Αργοσαρωνικού είχα πάρει μαζί μου να ξαναδιαβάσω το «Αρχαίο φως» του Τζων Μπάνβιλ. Ήθελα, τρόπον τινά, να εκτεθώ εσωτερικά στην ευεργετική επίδραση του λογοτεχνικού φωτός, την ίδια στιγμή που οι ηλιακές ακτίνες θα φρόντιζαν να ρυθμίσουν ευσύνοπτα τη βιταμίνη D του οργανισμού μου.

Ξαπλωμένος στη σεζλόνγκ μου πλάι στο κύμα, ενώ στ’ αυτιά μου ασχημονούσε ο ήχος από τις ρακέτες δύο τσολιάδων με μαγιό, διάβαζα τη σαγηνευτική γραφή του ιρλανδού συγγραφέα κι απολάμβανα μαζί με τον φρέντο καπουτσίνο μου και την πεζογραφική δεινότητα του Μπάνβιλ. Επιστρέφοντας τρεις μέρες αργότερα στην Αθήνα, έσπευσα να προμηθευτώ το νέο μυθιστόρημά του που είδα ότι είχε μόλις κυκλοφορήσει. Επρόκειτο για την κυρία Όσμοντ.

Πολλοί άνδρες συγγραφείς έχουν κατά καιρούς αναδείξει σημαντικές ηρωίδες με την ακάματη πένα τους. Απλώς για να γεμίσω κάπως την παράγραφο θα αναφέρω εδώ τη Μαντάμ Μποβαρί, την Άννα Καρένινα, την Αδελφή Κάρι (του Θίοντορ Ντράιζερ), τις Αδελφές Μακιόκα (του Τανιζάκι), αλλά και την κυρία Κούλα, του δικού μας Μένη Κουμανταρέα. Ένας αμερικάνος συγγραφέας που έζησε τα ώριμα χρόνια του στην Αγγλία, ο Χένρι Τζέιμς, έγραψε κάποτε «Το πορτρέτο μιας κυρίας» κι ένας Ιρλανδός που ζει στο Δουβλίνο αποφάσισε να υιοθετήσει την ηρωίδα του Χένρι Τζέιμς και να συνεχίσει «Το πορτρέτο μιας κυρίας» υπό τον τίτλο «Η κυρία Όσμοντ».

Αυτή την «Κυρία Όσμοντ» έσπευσα ν’ αγοράσω και ρίχτηκα αμέσως στην ανάγνωση. Στην αρχή, ξαφνιάστηκα. Πού είχε πάει η παιγνιώδης, ελαφρώς σαρκαστική κι ενίοτε έμπλεη βρετανικού χιούμορ γραφή του Τζων Μπάνβιλ που είχα απολαύσει στο «Αρχαίο φως»; Γρήγορα ωστόσο εννόησα ότι ο συγγραφέας δεν είχε μόνο εγκολπωθεί την ηρωίδα του Χένρι Τζέιμς αλλά είχε υιοθετήσει και το στιλ γραψίματός του. Επρόκειτο πλέον για ένα στιβαρό, σχεδόν επίπεδο ύφος γραφής που απεικόνιζε με τρόπο βικτοριανό την πουριτανική πλευρά του Νέου Κόσμου.

Διότι η κυρία Όσμοντ μάς είχε έρθει από την Αμερική κι είχε παντρευτεί έναν Δον Ζουάν της εποχής που γρήγορα αποδείχτηκε οχληρό παράσιτο φέρνοντας στον γάμο εκείνο τη δυστυχία και τον όλεθρο που συνήθως αποτελούν τα διόλου ευπρόσδεκτα παρακολουθήματα των παρασίτων.
Η πάλη αυτής της νεαρής κοπέλας –που είχε τριανταρίσει πια– να αποδεσμευτεί από τους όρκους του γάμου, ο αγώνας της να απεγκλωβιστεί από τις κοινωνικές συμβάσεις και η διελκυστίνδα με τον ίδιο της τον εαυτό θα βρουν σύμμαχο στην ακατάλυτη δύναμη του χρήματος – η οσμή του οποίου έφερε κατ’ αρχάς κοντά της τον δυνάστη της.
Ο συγγραφέας φοράει την ακριβή του καταδυτική στολή και βυθίζεται επιτυχώς στον ψυχικό κόσμο της ηρωίδας του. Μα δεν θα πω άλλα, ένα κοντινό βιβλιοπωλείο σάς περιμένει.