Διαβάζεις Λένα Μαντά;

Έχει δεχθεί άγρια κριτική για τα βιβλία της αλλά το κοινό της αδιαφορεί. Στην περίπτωσή της μιλούν οι αριθμοί: σύμφωνα με το Amazon Crossing, το μυθιστόρημα «The house by the river» («Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι») ξεπέρασε τους 100.000 αναγνώστες ενώ συνολικά έσπασε το φράγμα των 2 εκατομμυρίων αντιτύπων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πρόσφατα επίσης κυκλοφόρησε στα αγγλικά το «The gold letter» («Γράμμα από χρυσό»), πολλά από τα βιβλία της άλλωστε κάνουν διεθνή καριέρα. Με αφορμή το νέο της βιβλίο με τίτλο «Ταξίδι στη Βενετία» (εκδ. Ψυχογιός) ψάξαμε τη συγγραφέα για να μάθουμε λεπτομέρειες για τη ζωή της, τις αναγνωστικές της επιλογές, τις κριτικές που έχει δεχθεί, αν την πειράζουν τα απαξιωτικά σχόλια για τα βιβλία της, τη σχέση της με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και για όσα έχει μετανιώσει.

Η ζωή σας μέχρι σήμερα ακολούθησε μια ήρεμη πορεία ή ήταν των άκρων – άσπρο ή μαύρο;
Δεν ξέρω πώς το εννοείτε, αλλά για να το τοποθετήσω απλά, ας πούμε ότι η ζωή μου μέχρι τώρα δεν με άφησε να… πλήξω! Υπήρχαν διαστήματα που όλα κυλούσαν ομαλά, με μια γλυκιά και αγαπησιάρικη ρουτίνα και, πριν προλάβω να βαρεθώ, κάτι γινόταν που ανέτρεπε το σύμπαν, για να το πω κάπως κομψά! Παράπονο δεν έχω από τις ανατροπές!

Είστε αυτό που λέμε control freak; Θέλετε να τα έχετε όλα υπό έλεγχο, και στα προσωπικά και στα επαγγελματικά σας;
Πιθανότατα, στο λεξικό, εκεί που υπάρχει η λέξη control freak, έχει και τη φωτογραφία μου! Με αντιπροσωπεύει απόλυτα αυτό που λέει μια καλή μου φίλη: Και μύγα να πετάξει, θέλω σχέδιο πτήσης! Για άλλους κάτι τέτοιο είναι ίσως ψυχοφθόρο, για μένα ο απόλυτος έλεγχος των πάντων είναι απαραίτητο συστατικό για την ψυχική μου ηρεμία!

Τι είναι λογοτεχνία για εσάς;
Παραφράζοντας το γνωστό ποίημα του Ι. Πολέμη, θα πω: Τι είναι η λογοτεχνία; Μην είναι τα βιβλία που μιλούν για ζωή; Μην είναι μυθιστορήματα που μιλούν στην καρδιά; Μην είναι τα ταξίδια που κάνει το μυαλό αρμενίζοντας με καράβι την ψυχή; Μην είναι τάχα η γνώση που παραμονεύει σε κάθε σελίδα ενός βιβλίου; Όλα λογοτεχνία! «Κι αυτά κι εκείνα, και κάτι που ’χουμε μες στην καρδιά και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα…»

Έχετε σκεφτεί κάποια στιγμή να γράψετε ένα άλλο είδος, όπως για π.χ. ένα ψυχολογικό θρίλερ; Σας αρέσει να πειραματίζεστε;
Δεδομένου ότι έχω μάθει στη ζωή μου ν’ αποφεύγω τη λέξη «ποτέ» γιατί την έχω πληρώσει ακριβά, θα πω ότι μάλλον όχι, δεν έχω σκεφτεί να γράψω κάτι τέτοιο. Και ο πειραματισμός έχει ένα όριο επίσης για μένα. Μέσα από πειράματα, έχουν δημιουργηθεί τέρατα!

Αισθάνεστε πως πρέπει κάθε χρόνο να προσφέρετε κι ένα νέο βιβλίο στους αναγνώστες σας; Δεν υπάρχουν στιγμές που θέλετε να αφήσετε τη συγγραφή και να ασχοληθείτε με κάτι άλλο;
Εγώ δεν αισθάνομαι τίποτα τέτοιο! Ούτε ο εκδότης μου, ο κύριος Ψυχογιός, με έχει πιέσει ποτέ. Το απαιτητικό «αφεντικό» είναι το μυαλό μου! Όταν δημιουργεί μια ιστορία, που μέχρι στιγμής το κάνει τακτικά, αυτή η ιστορία πρέπει να βγει για να ηρεμίσω! Και με τι άλλο θα μπορούσα ν’ ασχοληθώ, που μ’ εμποδίζει η συγγραφή να το κάνω; Να υπογραμμίσω εδώ ότι αυτή η ενασχόληση, ήταν, είναι και θα είναι για μένα το χόμπι μου! Η ζωή μου κυλάει κανονικά πέραν αυτής!

Οι κριτικές ήταν, είναι και ως φαίνεται θα εξακολουθούν να είναι πολλές φορές πολύ σκληρές μαζί σας. Σας ενοχλούν περισσότερο οι ετικέτες που σας προσάπτουν και τα απαξιωτικά σχόλια για το πρόσωπό σας ή οι άγριες κριτικές για τα βιβλία σας;
Η κριτική μπορεί και πρέπει να είναι σκληρή, τεκμηριωμένη και ο κριτής πρέπει επίσης να είναι καλά διαβασμένος! Τότε επιτελεί έργο! Όταν η «κριτική» είναι άγρια και απαξιωτική, δεν είναι κριτική, είναι εμπαθές ξεκατίνιασμα κι εγώ σ’ αυτά τα παιχνίδια δεν συμμετέχω…. Επιπλέον θεωρώ ότι οι ετικέτες σε οποιαδήποτε έκφανση της δουλειάς κάποιου, δείχνουν στενό μυαλό και επιπόλαιη διάθεση. 

Υπήρξαν στιγμές που, κάτω από το βάρος των επικρίσεων, μπήκατε στη διαδικασία να γράψετε ένα πιο «σοβαρό» –αν μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει αυτό τον όρο– μυθιστόρημα για να αποδείξετε πόσο δυνατή πένα έχετε;
Δεν μπήκα ποτέ στον πειρασμό να παρεκκλίνω της πορείας μου γιατί αποφεύγω κάθε τι που δεν είμαι εγώ… Είναι ίσως κλισέ πλέον, αλλά θα το επαναλάβω: Γράφω ό,τι μου αρέσει εμένα να διαβάζω τα βράδια πριν κοιμηθώ.

Μετανιώσατε για την τηλεοπτική μεταφορά των βιβλίων σας; Θεωρείτε πως τα μυθιστορήματά σας θα ταίριαζαν περισσότερο στον κινηματογράφο;
Ναι, σαφώς και μετάνιωσα! Και δεν έχει να κάνει ούτε με τις σεναριογράφους, γιατί γράφτηκαν ανακρίβειες, για να μην πω αηδίες, ούτε με την παραγωγή, ούτε με τίποτα άλλο…. Μετάνιωσα γιατί συνειδητοποίησα ότι ένα βιβλίο για να γίνει καθημερινή σειρά πρέπει να «ξεχειλώσει» απίστευτα και αυτό το αναγκαίο κακό εμένα δεν μου άρεσε! Για κινηματογράφο δεν ξέρω, δεν έτυχε να μεταφερθεί κάποια δουλειά μου στη μεγάλη οθόνη για να σας πω την άποψή μου. Ούτε ξέρω τι γνώμη θα είχα, αν τα βιβλία μου είχαν γίνει εβδομαδιαία σειρά και όχι καθημερινή. Δεν λέω όχι σε μελλοντική πρόταση, απλώς θα είμαι πιο αυστηρή!

Υπάρχει κάποιο βιβλίο που διαβάσατε πρόσφατα και το «ζηλέψατε»;
Δεν ζηλεύω ούτε εντός, ούτε εκτός εισαγωγικών επειδή θεωρώ ότι ένα βιβλίο που μου άρεσε πολύ, αν το είχα γράψει εγώ θα ήταν κάτι άλλο, όπως και αν το έγραφε διαφορετικός συγγραφέας απ’ αυτόν που τελικά το έγραψε! Επιπλέον δε, και δεν ξέρω πώς συμβαίνει αυτό, όταν διαβάζω ένα βιβλίο αποποιούμαι της συγγραφικής μου ιδιότητας και γίνομαι ενθουσιώδης αναγνώστρια!

Πρόσφατα, σύμφωνα με το Amazon Crossing, το μυθιστόρημα «The house by the river» («Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι») ξεπέρασε τους 100.000 αναγνώστες και σπάσατε το φράγμα των 2 εκατομμυρίων αντιτύπων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Κυκλοφόρησε στα αγγλικά το «The gold letter» («Γράμμα από χρυσό»), ενώ και πολλά από τα βιβλία σας κάνουν διεθνή καριέρα. Πώς αισθάνεστε για αυτές τις επιτυχίες;
Νομίζετε πως επηρεάζουν την καθημερινότητά μου; Ούτε στο ελάχιστο. Δεν το σκέφτομαι, αν δεν μου το θυμίσει κάποιος! Σαφώς και χαίρομαι που τα βιβλία μου κάνουν τα δικά τους ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά μέχρι εκεί.

Έχετε σκεφτεί να γράψετε ένα βιβλίο μαζί με κάποια συγγραφέα που θαυμάζετε;
Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό και δύσκολα θα το έκανα. Είμαι, ας πούμε, μοναχικός λύκος….

Πολύ συχνά ανεβάζετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βιβλία άλλων συγγραφέων. Διαβάζετε μόνο ελληνική λογοτεχνία ή και ξένη; Ποιους συγγραφείς ακολουθείτε πιστά; Ποιους νέους συγγραφείς ξεχωρίζετε;
Εννιά στα δέκα βιβλία που θα διαβάσω είναι Ελλήνων συγγραφέων. Συστηματικά θα διαβάσω κάθε νέα δουλειά της Σοφίας Βόικου, της Σόφης Θεοδωρίδου, της Δήμητρας Ιωάννου και φυσικά του Μένιου Σακελλαρόπουλου και της Κλαίρης Θεοδώρου. Προσπαθώ να γνωρίζω συγγραφικά, νέα ταλέντα και εκτός των εκδόσεων Ψυχογιός. Είμαι αναγνώστρια των: Σπύρου Πετρουλάκη, Κώστα Κρομμύδα, Πασχάλη Πράντζιου και φέτος ανακάλυψα την Ειρήνη Βαρδάκη και τη Μαρία Παναγοπούλου. Γενικά θεωρώ ότι έχουμε πολύ καλό υλικό στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.

Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ποιο αγαπάτε περισσότερο: Facebook, Instagram, Twitter και γιατί;
Δεν ξέρω αν τα αγαπώ ή αν απλώς αναγνωρίζω την αναγκαιότητα της ύπαρξής τους… Ας πούμε λοιπόν ότι προτιμώ το Instagram, γιατί είναι πιο άμεσο, πιο γρήγορο και πιο διασκεδαστικό!

Τόσες παρουσιάσεις, τόσες συνεντεύξεις, τόσες ομιλίες. Δεν κουράζεστε; Δεν έρχεται κάποια στιγμή που αναρωτιέστε: «Γιατί να ξεβολευτώ για άλλη μία παρουσίαση, αφού τα βιβλία μου πουλάνε;»
Κανονικά, μετά από 12 χρόνια που κάθε καλοκαίρι είμαι με μια βαλίτσα στο χέρι, θα έπρεπε να το είχα πει. Αλλά δεν είναι το θέμα της πώλησης που με κινητοποιεί και μου δίνει κουράγιο να συνεχίζω ένα πρόγραμμα που κάποιες φορές είναι εξαντλητικό. Είναι η επικοινωνία με το αναγνωστικό κοινό. Είναι αυτή η ενέργεια που παίρνεις μαζί σου, αυτά τα βλέμματα αγάπης, τα φιλιά και οι αγκαλιές. Αξία ανεκτίμητη….

Πόσα αδημοσίευτα έργα έχετε στο συρτάρι σας;
Αρκετά! Και εκεί θα μείνουν! Γράφτηκαν πριν χρόνια, δεν με εκφράζουν πια, δεν τηρούν τις προδιαγραφές μου στην παρούσα στιγμή. Μαζί τους είναι δεκάδες σίριαλ που έγραψα κάποτε και ένα θεατρικό. 

Τι σας τρομάζει περισσότερο: η φθορά, η απώλεια ή ο πόνος;
Η φθορά δεν με τρομάζει, τη ζω ούτως ή άλλως, όπως κάθε γυναίκα που βλέπει τα σημάδια του χρόνου και των όσων έχει ζήσει να αποτυπώνονται πάνω της. Η απώλεια και ο πόνος δεν με τρομάζουν απλώς, με τρομοκρατούν! Αποφεύγω να τα σκέφτομαι και όταν έρχονται, κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να τα βγάλω πέρα!

Οι ανθρώπινες σχέσεις ζουν πια στον ρυθμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σας φοβίζει αυτό ή θεωρείτε πως είναι μια εξέλιξη που πρέπει να την αποδεχτούμε και να την ακολουθήσουμε;
Κατανοώ ότι είναι μέρος της εξέλιξης, όμως δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι είναι για… καλό μας όλο αυτό! Αναγκαστικά ακολουθώ τον ρυθμό, γνωρίζοντας εκ προοιμίου πόσο επίπλαστη πραγματικότητα παρουσιάζουν όλα αυτά τα μέσα… Το παιχνίδι όμως έτσι παίζεται στις μέρες μας. Η ζωή, οι σχέσεις, ο έρωτας, όλα, ένας μικρός espresso… Δεν τον απόλαυσες, μόνο τον ήπιες βιαστικά… με μια γουλιά. Και κρέμασες στα μανταλάκια των social media τη στιγμή, που είναι πολύ διαφορετική από την ίδια τη ζωή.

---

Το νέο βιβλίο της Λένας Μαντά «Ταξίδι στη Βενετία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός