Βιβλιο

«Μυστικά του συρταριού», τι πάει να πει εξομολόγηση

Η Κατερίνα Σχινά συγκεντρώνει 130 δεινούς ημερολογιογράφους από άλλες εποχές

Στέφανος Τσιτσόπουλος
ΤΕΥΧΟΣ 646
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Πριν ανεβάσετε ποστάκι στο ίνσταγκραμ ή μια ακόμα εκδοχή της καθημερινής σας ιστορίας με λέξεις στο fb, μάθετε πως η «συνήθειά» σας έρχεται από τα βάθη του χρόνου. Ή και το αειθαλές του ημερολογιακού βίου. Γιατί οι μάστορες της γραφής, οι τεχνίτες των λέξεων, λίγο καλύτεροι ενδεχομένως (!) από εσάς, πόσο ωραία ανθολογούνται κι αυτοί σε ένα βιβλίο όπου η Κατερίνα Σχινά «περισυνέλεξε» ιδιωτικές εξομολογήσεις τους. 

Πόνημα χειμαρρώδες: Απόκρυφες κάποτε, μυστικές, επτασφράγιστες, σήμερα όμως ιστορίες και στιγμές που ανήκουν στο δημόσιο κτήμα, πόσα δείχνουν και γι’ αυτούς μα και το έργο τους. Ο Λόρδος Βύρωνας και ο Σεφέρης. Ο Τσέζαρε Παβέζε και η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Σκοτ Φιτζέραλντ, η Σύλβια Πλαθ και η Σούζαν Σόντανγκ. Από το ημερολόγιο της τελευταίας, μερικές λέξεις που ορίζουν τι πάει να πει και γιατί εξομολόγηση: «[...]Στο ημερολόγιο δεν εκφράζω απλώς τον εαυτό μου πιο ανοιχτά από όσο θα μπορούσα να το κάνω με οποιοδήποτε πρόσωπο – δημιουργώ τον εαυτό μου». Η Γεωργία Σανδή και ο Στάινμπεκ, ο Κίργκενγκορ, ο Τολστόι κι ο Καβάφης: «Μ’ επέρασεν από τον νου απόψε να γράψω για τον έρωτα. Και όμως δεν θα το κάνω. Τι δύναμη που έχει η πρόληψις. Εγώ ελευθερώθηκα από αυτήν· αλλά σκέπτομαι τους σκλαβωμένους υπό τα μάτια των οποίων μπορεί να πέσει αυτό το χαρτί και σταματώ». 

Γλαφυρά, συναρπαστικά, θερμοκρασιακά και ιδιοσυγκρασιακά, ο Κάφκα, ο Βίλχεμ Ράιχ κι όλοι οι «ήρωες» της Σχινά ανθολογούνται σε μια ενθουσιαστική έκδοση. Τη λες και σεμινάριο γραφής, για τον έρωτα, τα όνειρα, την απώλεια, τον θάνατο, τα ταξίδια, τους τόπους και το ρίγος της ιστορίας. Για τον Θεό, τη θρησκεία, την τέχνη, τα «Μυστικά του συρταριού» είναι ένα παζλ με πρόζες που αυθιστορούν ιδέες και ζωές πρωταγωνιστών - γιγάντων του λόγου και των λέξεων. Μήπως όμως και η «οικοδέσποινα» Σχινά, στην εισαγωγή του βιβλίου, παραδίδει και η ίδια ένα κείμενο, που στον καιρό των σόσιαλ μίντια και της διαφάνειας, με όλους μας να κοινοποιούμε τα «όλα» μας, αξίζει να διαβαστεί ως ένα από τα αρτιότερα σκάνινγκ περί του τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην ημερολογιακή παράθεση βίων και εικόνων στο web; Ναι. Το κάνει. Γιατί οι εξομολογήσεις στο fb δεν είναι παρά άλλη μια εκδοχή αυτού που ξεκίνησε τον 16o αιώνα, τότε που «άρχισαν να γράφουν ημερολόγιο, χωρίς απέχθεια το ονόμασαν diarreehe και glaire (διάρροια και βλέννα. Διάρροια των λέξεων, απόκριση εαυτού, απαλλαγή από το βάρος της ύπαρξης μέσω της αποδελτίωσης της προσωπικής μας περιπέτειας». Ναι, ο χρήστης homo Ζουκεμπέργκιος, παρατηρεί η Σχινά, «σπεύδει να μετακενώσει στον τοίχο του facebook το αίσθημα της στιγμής. Νομίζει μεν ότι μιλάει στους άλλους, στην πραγματικότητα όμως μιλάει για τον εαυτό του. [...]εκτίθεται, επαναεπινοείται, κατασκευάζεται, επιβεβαιώνεται, μέσα από την άγρα όσο το δυνατόν περισσότερων like». Απολαυστική! 

«Μυστικά του συρταριού / Η τέχνη και οι τεχνίτες της ημερολογιακής γραφής», Κατερίνα Σχινά (Πατάκης)