Βιβλιο

Περισσότερο φλεγματικό, πεθαίνεις

Ένα βιβλίο γεμάτο διαολεμένα ευφυολογήματα

Δημήτρης Μαστρογιαννίτης
ΤΕΥΧΟΣ 432
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

O Χάουαρντ Τζέικομπσον έγραψε ένα βιβλίο («Αστική ζωολογία», εκδ. Ψυχογιός) για την κρίση (δημιουργική, ερωτική, ηλικιακή), γεμάτο διαολεμένα ευφυολογήματα από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα.

Ο ήρωάς του Γκάι Έιμπλαν είναι ένας συγγραφέας σε κρίση: «Ό,τι κι αν φαινόταν, δε μιλούσα, έγραφα. “Στοματικό Γράψιμο” θα πρέπει να το πούμε, φαντάζομαι – το να δοκιμάζω τον ήχο των φράσεων όταν βρισκόμουν οπουδήποτε και δεν μπορούσα να τις γράψω. Αυτό λέγεται “Έχω ένα βιβλίο στα σκαριά”, αλλά το ανησυχητικό μέρος ήταν ότι το βιβλίο που είχα στα σκαριά ήταν σχετικά με ένα βιβλίο που είχα στα σκαριά σχετικά με κάποιο συγγραφέα που έγραφε στοματικά σχετικά με το πόσο ανησυχούσε για το στοματικό γράψιμο».

Ο εκδότης του έχει αυτοκτονήσει μετά από μια συνάντησή τους, όπου στο διάλογό τους αποτυπώνεται η νέα πραγματικότητα για τους λογοτέχνες:

«“Ξέρεις τι περιμένουν να σου ζητήσω;” ρώτησε ξαφνικά, κοιτάζοντάς με στα μάτια.

“Να τουιτάρεις”.

“Τι πράγμα; ”

“Να τουιτάρεις, να τιτιβίσεις, ξέρω κι εγώ…”

“Και γιατί περιμένουν να μου το ζητήσεις;”

“Για να μπορείς εσύ να κάνεις τη δουλειά μας. Για να μπορείς να είσαι σε επαφή με τους αναγνώστες σου, να τους λες τι γράφεις, να τους λες πού θα πας να μιλήσεις, να τους λες τι διαβάζεις, να τους λες τι σκατά τρως”.

“Γιατί ειδικά εγώ;” ρώτησα.

“Όχι ειδικά εσύ. Οι πάντες”.

“Φαντάζεσαι να ζητούν από τον Σάλιντζερ να τουιτάρει;”

“Ο Σάλιντζερ πέθανε”.

“Δεν μου κάνει εντύπωση”».

n

Ο γάμος του περνάει κρίση κι αυτός, ερωτευμένος με την πεθερά του, αποφασίζει να κάνει τον απαγορευμένο έρωτά του θέμα για ένα νέο καινούργιο βιβλίο, στη λογική «εξερευνώ τα όρια». Όταν το ανακοινώνει στον ατζέντη του, η απάντηση του τελευταίου δικαιολογεί γιατί σήμερα με το ζόρι βρίσκουμε ένα σύγχρονο βιβλίο της προκοπής: «Η εξερεύνηση είναι φίνα αν εξερευνάς την Ανταρκτική, αλλιώς είναι αυτοκτονία. Κάν’ το καταδίωξη. Κάνε τον ήρωα επιστήμονα, κλιματολόγο, όχι κωμικό. Αστείο, μα δεν πουλάει. Όσο για το σεξ – μακάρι να μην καταπιανόσουν με αυτό, πάντως το πρωκτικό σεξ πουλάει ακόμα πολύ. Δεν έχει τεκνοποιία. Βάλε να γίνει σε ταξίδι στο Αφγανιστάν για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η σύζυγος υποψιάζεται κάτι, προσλαμβάνει ντεντέκτιβ σε κατάθλιψη, πρώην κομάντο του SAS, ντεντέκτιβ σε κατάθλιψη επιβεβαιώνει και επιχειρεί να τη γαμήσει, εκείνη μουρλαίνεται, έχει ιστορικό και μαχαιρώνει τη μητέρα. Η μητέρα την είχε κακοποιήσει. Μαχαιρώνει και τους δύο. Μαχαιρώνει και τους τρεις, αν θες. Αλλά θα χρειαστεί λύτρωση. Μετά θάνατον ζωή, πουλάει…».

Και δεν φτάνει η δυστοκία έμπνευσης, η πλήρης αποδιοργάνωση έρχεται όταν η σύζυγός του αρχίζει να γράφει ένα μυθιστόρημα. Όμως δεν θα σταχυολογήσουμε κι εδώ άλλη παράγραφο (η μετάφραση είναι του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη).

Ο συγγραφέας πυροβολεί χωρίς οίκτο με τις βουτηγμένες στο βιτριoλικό χιούμορ σφαίρες του τη σημερινή εποχή της αντικατάστασης, όπου τη θέση της λογοτεχνίας παίρνει μια ευπώλητη κατασκευή· τη θέση του Ντ. Χ. Λόρενς, η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ· τη θέση της ενημέρωσης, ο πολτός της ιντερνετικής πληροφορίας· τη θέση της σιωπής, η φλυαρία· τη θέση του έρωτα, το σεξ...

Όχι, ο «Άγγλος Φίλπ Ροθ», τιμημένος το 2010 με βραβείο Booker («Η περίπτωση Φίνκλερ»), δεν ηθικολογεί, ούτε ολοφύρεται πάνω από τον τάφο ενός πνευματικού παρελθόντος. Δεν είναι ένας αντιδραστικός. Κρύβει πίσω από τις αστείες ατάκες του τον τρόμο της επιβίωσης, καθώς αφήνεται να μπερδευτεί με τα πίτουρα προκειμένου να τον φάνε οι κότες.