Βιβλιο

Τα παιδιά είναι πάντα σοβαρά όταν διαβάζουν παραμύθια

Η Άννα Δαμιανίδη μιλάει στην A.V. για το βιβλίο της «Το ωραιότερο πράγμα του κόσμου»

Δήμητρα Τριανταφύλλου
ΤΕΥΧΟΣ 401
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ένας προβοκατόρικος τίτλος που φουντώνει αμέσως την περιέργεια των παιδιών (βλ. «Το ωραιότερο πράγμα του κόσμου») και μια ονειρική και λεπτοδουλεμένη ασπρόμαυρη εικονογράφηση, «υφασμένη» σε διάφανο σκληρό χαρτί (με σποραδικές κόκκινες πινελίτσες), με την υπογραφή της έμπειρης εικονογράφου Ντανιέλας Σταματιάδη. Η καταξιωμένη δημοσιογράφος Άννα Δαμιανίδη βρήκε την ιδανική συνοδεία για το νέο της παιδικό βιβλίο – μια συλλογή έξι σύγχρονων παραμυθιών που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ποταμός. Πώς όμως αποφάσισε μια «σκληρά ορθολογιστική μαμά» να γράψει μια μοντέρνα συλλογή παραμυθιών; Τις απαντήσεις μάς έδωσε η ίδια.

imageΣτην αρχή του βιβλίου αναφέρετε ότι αφιερώνετε αυτό το βιβλίο στα παιδιά σας, που σας το ζητούσαν. Τι ακριβώς σας ζητούσαν; Παραμύθια, όπως όλα τα παιδιά. To βράδυ που έπεφταν για ύπνο, αλλά και σε κάθε στιγμή που χρειάζονταν λίγη ηρεμία, λίγο καταλάγιασμα, σε ταξίδια, σε διαδρομές, σε περιπάτους, παντού. Διάβαζα βέβαια τα κλασικά παραμύθια, αλλά κάποια στιγμή μου άρεσε η ιδέα να φτιάξω μερικά δικά μου, σαν ασκήσεις ελευθερίας. Έφτιαξα κάποια πολύ περιπετειώδη, με πειρατές, με ιππότες, με δράκους και περιπλανώμενους θιάσους, κι άλλα πιο απλά. Αυτά που μου άρεσαν περισσότερο είναι του βιβλίου αυτού, αλλά και αυτά ενός προηγούμενου που είχε εκδοθεί πριν μερικά χρόνια (σ.σ.: «Παραμύθια για τα παιδιά της Αθήνας», εκδ. Πατάκη).

Πόσο έτοιμο ήταν το υλικό όταν ξεκινήσατε τη συγγραφή και πόσο... σας βγήκε στην πορεία; Ακολούθησα τη συνταγή του Τζάνι Ροντάρι που έχει γράψει, εκτός από πολλά παραμύθια, κι ένα βιβλίο για το πώς να φτιάχνει κανείς παραμύθια. Το διάβασα προσεκτικά κι ύστερα ξεκίνησα την πρακτική. Υπήρχε πελατεία. Όταν τα παιδιά είναι μικρά, είναι πάντα πρόθυμα για ένα παραμυθάκι. Το υλικό δεν ήταν έτοιμο. Ήμουν πολύ μακριά από την παιδική αντίληψη του κόσμου. Δεν μαθαίνουμε πια πώς να μεγαλώνουμε παιδιά, ούτε τις σχετικές τέχνες γύρω από αυτό. Χρειάστηκε να βρω τρόπους να τα μάθω. Ήταν συναρπαστική μαθητεία, πάντως.

Ποιος είναι ο κοινός άξονας που ενώνει τα έξι παραμύθια; Πραγματικά, δεν ξέρω. Ελπίζω πως είναι μια παιγνιώδης διάθεση. Αλλά, ξέρετε, η παιγνιώδης διάθεση απευθύνεται στους μεγάλους. Τα παιδιά είναι πάντα σοβαρά όταν ακούνε ή διαβάζουν παραμύθια. Οπότε, ίσως το μήνυμα να είναι μια ενθάρρυνση για τη γνωριμία με τον εαυτό τους. Ελπίζω, δηλαδή.

Χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας «μια σκληρά ορθολογιστική μαμά». Ο ορθολογισμός ακούγεται ως ένα όπλο στη σημερινή διαπαιδαγώγηση, όπου ο χρόνος της παιδικής ξενοιασιάς και της αφέλειας συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο. Τι πιστεύετε; Αυτή η μαμά είναι μία από τις ηρωίδες του βιβλίου, είναι και κάθε σημερινή μαμά που προσπαθεί να συνδυάσει τη δουλειά και τα παιδιά. Παριστάνει τη σκληρά ορθολογιστική, με το ρολόι στο χέρι, και η ψυχούλα της θέλει να παίξει με τα παιδιά. Γιατί τα έκανε, αν όχι με την κρυφή ελπίδα ότι θα ξαναβρεί λίγη παιδικότητα μαζί τους; Νομίζω ότι κάθε μαμά παλεύει κάθε στιγμή ανάμεσα στις δύο αυτές ανάγκες και σε κάμποσες ακόμα. Μερικές φορές νικάνε οι σωστές προδιαγραφές και μερικές φορές οι πειρασμοί. Πιστεύω ότι οι μαμάδες πρέπει να ενδίδουν και να αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην ξενοιασιά, στο χαζολόγημα και το παιχνίδι. Και κυρίως να υποδέχονται με σεβασμό την αφέλεια.

Η ιδανική συνθήκη για να διαβάσει ένα παιδί το βιβλίο σας αυτό καλοκαίρι; Έχω κάτι φωτογραφίες των παιδιών μου από καλοκαίρια, καθισμένα σε πολυθρόνες με ένα βιβλίο στα γόνατα, μεσημέρι στη σκιά, ή στραβοχυμένα σε ντιβάνια, με ύφος αφοσιωμένο. Αυτό το ύφος να δω σε ένα παιδί με το βιβλίο μου, και τι άλλο θέλω… Κι αν καταφέρει κλείνοντας τη συλλογή παραμυθιών να νιώσει συμπάθεια για κάποιο από τα κοριτσάκια ή τα αγοράκια του, να δει και τον εαυτό του σε μια παρόμοια ιστορία, θα ήταν θαυμάσιο.