Βιβλιο

Η νέα μεταρρύθμιση βλάπτει σοβαρά την Παιδεία

Η μεταρρύθμιση είναι τολμηρή και γι’ αυτό προκάλεσε τόσο έντονες αντιδράσεις.

Λένα Χουρμούζη
ΤΕΥΧΟΣ 367
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Βάσω Κιντή

Επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η μεταρρύθμιση εκκρεμεί εδώ και χρόνια. Το υπάρχον νομικό πλαίσιο κρατάει το πανεπιστήμιο καθηλωμένο σ’ ένα σύστημα που ευνοεί συσχετισμούς ισχύος. Είναι ένα σύστημα που δεν επιτρέπει στις δημιουργικές δυνάμεις του πανεπιστημίου να εργαστούν και να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Η μεταρρύθμιση είναι τολμηρή και γι’ αυτό προκάλεσε τόσο έντονες αντιδράσεις. Θίγει βαθιές παθογένειες και η εφαρμογή είναι μονόδρομος. Ο νόμος δίνει αυτονομία στο πανεπιστήμιο κι αυτό σημαίνει ότι οι πανεπιστημιακοί θα μπορούν πλέον να ασχοληθούν με τη δουλειά τους. Δηλαδή, το πανεπιστημιακό έργο, την παραγωγή ιδεών και τη μετάδοση της γνώσης. Δεν είναι δουλειά τους να απασχολούνται με τη διοίκηση. Η τριτοβάθμια παιδεία πάσχει. Αυτή τη στιγμή τα πανεπιστήμια λειτουργούν ως εξεταστικά κέντρα. Δεν υπάρχει πρόνοια για έρευνα, αλλά μόνο το φιλότιμο ορισμένων καθηγητών που ως επί το πλείστον ενδιαφέρονται για τη δική τους έρευνα. Οι φοιτητές δεν παρακολουθούν τα μαθήματα, δεν είναι προετοιμασμένοι, τα βιβλία τους είναι κατά κανόνα άθλια. Ο καθένας είναι μόνος, έρημος και αφημένος. Αυτό που πραγματικά βλάπτει την Παιδεία είναι όταν «κανείς δεν κάνει τη δουλειά του». Οι πανεπιστημιακοί, για παράδειγμα, μιλούν για την αντισυνταγματικότητα των ρυθμίσεων χωρίς να είναι αρμόδιοι να τις κρίνουν. Γι’ αυτό το σκοπό υπάρχει η δικαιοσύνη. Οι πανεπιστημιακές αρχές οφείλουν να εφαρμόζουν τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή και οι φοιτητές να ασχολούνται με τα μαθήματά τους.

Η έννοια της πανεπιστημιακής κοινότητας δεν υπάρχει. Να μελετάμε μαζί, να παράγουμε έρευνα, να ενημερωνόμαστε, να συνδιαλεγόμαστε με συμφοιτητές μας που κάνουν συναφή πράγματα. Ζηλεύουμε την αλληλεγγύη στη μόρφωση που συναντάμε στο εξωτερικό. 

Ελένη Καραμαλέγκου

Καθηγήτρια της Λατινικής Φιλολογίας και πρόεδρος τμήματος Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 

Δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση, είναι ένας προχειρογραμμένος νόμος που εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα. Αλλοιώνει πρώτα την ίδια την έννοια και την ουσία της παιδείας και μετά βλάπτει την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βλάπτει το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και όχι μόνο την πανεπιστημιακή κοινότητα. Ο νέος νόμος υπονομεύει την ακαδημαϊκή ελευθερία και ανατρέπει τη δημοκρατική τάξη στα πανεπιστήμια, εγκαθιστώντας ολιγομελή και συγκεντρωτικά όργανα διοίκησης. Υπονομεύει την ποιότητα σπουδών με τη μετατροπή των τμημάτων σε διακοσμητικές εκπαιδευτικές δομές και την κατάργηση των τομέων. Οδηγεί σε αποσπασματικές και επιφανειακές σπουδές με τα «ευέλικτα» διετή και τριετή προγράμματα σπουδών. Μετατρέπει τα πανεπιστήμια σε κέντρα μεταλυκειακής εκπαίδευσης και τα πτυχία τους σε πιστοποιητικά δεξιοτήτων. Δημιουργεί αποφοίτους χωρίς επιστημονική ταυτότητα και τα συνακόλουθα επαγγελματικά δικαιώματα, άρα απροστάτευτους μέσα στο σκληρό περιβάλλον της αγοράς εργασίας. Η κατάργηση της βαθμίδας του λέκτορα ψαλιδίζει τα φτερά και τις ελπίδες των νέων για ακαδημαϊκή σταδιοδρομία. Τι άλλο; Αποδυναμώνει την ελληνική γλώσσα καθώς θα την εγκαταλείπουν σταδιακά ως γλώσσα της επιστημονικής τους έκφρασης οι Έλληνες πανεπιστημιακοί, αφού επιβάλλει τη συμμετοχή αλλοδαπών κριτών στις αξιολογήσεις και εξελίξεις τους. Παραμερίζει την παιδεία και τα ιδεώδη των ανθρωπιστικών σπουδών, αφού η βασική φιλοσοφία του είναι χρηματοοικονομικού και τεχνοκρατικού τύπου, εναρμονισμένη πλήρως με την οικονομία της αγοράς. Εισάγει στη λειτουργία των πανεπιστημίων όρους ιδιωτικής εταιρείας, ανοίγοντας το δρόμο για τη σταδιακή κατάργηση της δωρεάν παιδείας. Τέλος, η σοβαρότερη συνέπεια για την ελληνική κοινωνία είναι ότι το κόστος των σπουδών μετακυλίεται στους φοιτητές, τις φοιτήτριες και τις οικογένειές τους. Η παροχή δανείων –άτοκων, υποτίθεται– στους φοιτητές υποθηκεύει το μέλλον τους, πριν καν βρουν δουλειά.

Η έννοια της πανεπιστημιακής κοινότητας υπάρχει. Στο πανεπιστήμιο συνυπάρχουν πολλές συνιστώσες, οι οποίες βρίσκονται σε διαρκή ζύμωση μεταξύ τους προκειμένου να επιτύχουν τη συνοχή και τη συνεννόηση για την πρόοδό του, τη διαρκή αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία και τη βελτίωση της προσφερόμενης Παιδείας, με άλλα λόγια, την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου.

Γιάννης Μποζιάρης

Φοιτητής, πέμπτο έτος, στο τμήμα Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία

Κινούμαι σε μια πιο γκρίζα περιοχή. Δηλαδή πιστεύω ότι η μεταρρύθμιση είναι ναι μεν καλή, αλλά κινείται με λάθος τρόπο. Θεωρώ ότι προσπαθεί να δώσει μια δυτική στροφή στον τομέα της Παιδείας. Να αποκτήσει η τριτοβάθμια εκπαίδευση αυστηρότερα στάνταρτ. Όπως να γίνει ποιοτικότερο το επίπεδο σπουδών, να μην υπάρχουν αιώνιοι φοιτητές και να βγαίνουν από τις σχολές άνθρωποι που να μπορούν να αποδώσουν στην αγορά εργασίας. Δυστυχώς ως χώρα δεν έχουμε το υπόβαθρο ώστε να στηριχτεί αυτή η αλλαγή. Επιπλέον σε περίοδο κρίσης μια τέτοια μεγάλη αλλαγή που έρχεται σε αντίθεση με τη νοοτροπία της χώρας είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτή από το φοιτητικό κόσμο. Δεν υπάρχει στρατηγική. Λαμβάνονται μέτρα χωρίς να ερωτηθεί κανείς. Το πανεπιστήμιο είναι ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί ανεξάρτητα τα τελευταία χρόνια. Οι πρυτάνεις καθορίζουν την πορεία του. Ξαφνικά τους ζητούν να εφαρμόσουν κάτι τελείως καινούργιο πολύ γρήγορα. Εν κατακλείδι πιστεύω ότι η μεταρρύθμιση δεν ασχολείται μ’ αυτά που έχουν ουσιαστική σημασία για την αναβάθμιση της παιδείας. Αντί να ασχολείται με το πρόγραμμα των σπουδών μας, προτείνει αλλαγές στα χρόνια φοίτησης, στον τρόπο εισαγωγής στα  πανεπιστήμια. Τα ίδια και τα ίδια. Όλα αυτά τα προσπάθησαν και παλιότερα. Είμαστε σε μια επανάληψη χωρίς να μαθαίνουμε από τα λάθη μας.

Η έννοια της πανεπιστημιακής κοινότητας δεν υπάρχει. Αντ’ αυτής υπάρχει ένα άσυλο – όχι με την ψυχιατρική έννοια του όρου. Είναι ένας χώρος που νέοι άνθρωποι απλώς κάθονται. Διότι δεν μαθαίνεις κάτι ουσιαστικό στο πανεπιστήμιο έτσι όπως κάνουν οι καθηγητές τις παραδόσεις. Ταυτόχρονα υπάρχει ένας ακαδημαϊκός κόσμος με μεγάλους πόρους για έρευνα, η οποία, όμως, δεν γίνεται ποτέ. Κι αν γίνεται, οι καθηγητές δεν την κάνουν στο πλαίσιο της πανεπιστημιακής κοινότητας.  

Info Το debate της αστικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Intelligence Squared Greece θα πραγματοποιηθεί τη  Δευτέρα 7/11 στo ΘΕΑΤΡΟΝ του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», στην αίθουσα  «Αντιγόνη» (Πειραιώς 254, Ταύρος). Η συζήτηση ξεκινάει στις 19.00 και θα ολοκληρωθεί στις 21.00.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ανακοίνωση της intelligence squared Greece

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου

Λόγω των έκτακτων συνθηκών που δημιουργούνται συνέπεια της ανακοίνωσης του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, η Intelligence Squared Greece ανακοινώνει την αναβολή της εκδήλωσης debate με θέμα ‘Η Νέα Μεταρρύθμιση Βλάπτει Σοβαρά την Παιδεία’ η οποία ήταν προγραμματισμένο να γίνει τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2011.

Ο ιδρυτής του οργανισμού, Ερρίκος Ι. Αρώνες, δήλωσε:

H Intelligence Squared Greece διεκδικεί το ρόλο ενός forum δημόσιου διαλόγου επάνω στα πλέον επίκαιρα θέματα που αφορούν την κοινωνία.

Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, οι συνθήκες μας επιβάλλονται. Μια τόσο σημαντική συζήτηση όπως αυτή που αφορά στη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ και τα συμπεράσματά της, θα ήταν άδικο προς τους συμμετέχοντες ομιλητές, το κοινό και τους stakeholders να μην αναδειχθούν λόγω των εξαιρετικά σημαντικών πολιτικών εξελίξεων που μας αφορούν άμεσα.

Η Intelligence Squared λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις, θα δραστηριοποιηθεί ώστε να συμβάλλει τα μέγιστα στη διεξαγωγή δημόσιου διαλόγου διοργανώνοντας debate επάνω στα καίρια ζητήματα που προκύπτουν. Εντός των επόμενων ημερών και αφού καταλήξουν οι θεσμικές διαδικασίες, θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.

Ευχαριστούμε θερμά τους ομιλητές, χορηγούς, υποστηρικτές, το κοινό και τους συμμετέχοντες της εκδήλωσης καθώς και όσους εργάστηκαν για τη διοργάνωση της.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 2103310213 και στο info@iq2.gr