Βάνα Πεφάνη: 7+1 ερωτήσεις για την Τρίνι

Η Βάνα Πεφάνη υποδύεται την Τρίνι, μια γυναίκα που θέλει να κόψει κάθε δεσμό με το παρελθόν και το πατρικό της σπίτι, το οποίο βρίσκεται πάνω στην πολύβουη Εθνική Οδό. Ένα Σαββατοκύριακο συναντά εκεί την αδερφή της, που την υποδύεται η Ντέπυ Πάγκα -η οποία σκηνοθετεί και την παράσταση- και προσπαθεί να την πείσει, με δόλιους αλλά και αστείους τρόπους να πουλήσουν το σπίτι τους. Εμπόδιο στον δρόμο της όμως θα φέρουν δυο άλλα αδέρφια που έρχονται από το... παρελθόν. Με αφορμή το έργο «Το σπίτι στην Εθνική- ένα ήσυχο μέρος», η Βάνα Πεφάνη μάς μίλησε για τον ρόλο της, για τις θεματικές που θίγει ο Αλφρέντο Σανθόλ, για τη συνεργασία της με την Ντέπυ Πάγκα αλλά και για τις σκηνοθεσίες που έχει αναλάβει αυτή τη χρονιά.

Η Βάνα Πεφάνη μιλά για την ηρωίδα της

1. Γράμμα στον ήρωά μου: Αν μπορούσες να μιλήσεις απευθείας στον χαρακτήρα του έργου -με τρυφερότητα, απορία, ή ακόμα και κριτική- τι θα του έλεγες;
Ξέρω πως καμιά φορά κρύβεσαι πίσω από το χιούμορ σου και τη σκληράδα σου αλλά μη φοβάσαι να είσαι πιο αληθινή. Δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν, ούτε να είσαι η δυνατή συνέχεια. Μπορείς να λυγίσεις, μπορείς να ρωτήσεις, μπορείς να ζητήσεις. Και δεν θα χάσεις τίποτα από την αξιοπρέπειά σου.

2. Ο ήρωάς μου κι εγώ: Αν συγκρίνεις τον εαυτό σου με τον ρόλο, τι κοινό θα έβρισκες και πού είσαι τελείως αντίθετος
Κοινή διάθεση να πάω μπροστά και να μην μένω κολλημένη στο παρελθόν. Εκεί που διαφέρουμε είναι στην έκφραση των συναισθημάτων. Η Τρίνι κρύβει πολλά, παίζει με το χιούμορ και την ειρωνεία για να προστατευτεί, ενώ εγώ είμαι πιο άμεση και ίσως πιο ειλικρινής στις αντιδράσεις μου. Εκεί που εκείνη θα έκανε ένα αστείο για να καλύψει την αμηχανία ή τον φόβο, εγώ θα προσπαθούσα να το αντιμετωπίσω ευθέως.

3. Αν ήμουν εγώ στη θέση σου… Πώς θα αντιδρούσες εσύ στις καταστάσεις που βιώνει ο ήρωας που υποδύεσαι;
Σίγουρα θα είχα στιγμές εκνευρισμού, φόβου ή αμηχανίας - όπως εκείνη -αλλά ίσως να μην κατάφερνα να τα κρύψω τόσο καλά. Μάλλον θα ήμουν πιο γρήγορη και αποτελεσματική.

4. Τι μου έμαθες: Τι σου δίδαξε ο συγκεκριμένος ρόλος ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη;
Μου θύμησε και με ανάγκασε να κοιτάξω πιο προσεκτικά τις άμυνες που όλοι κουβαλάμε. Η Τρίνι συχνά χρησιμοποιεί το χιούμορ ή την πρακτικότητα σαν ασπίδα κι εγώ αναγνώρισα μέσα της μικρά κομμάτια δικά μου.Με προκάλεσε να ισορροπήσω ανάμεσα στο χιούμορ και τη φόρτιση, στο εξωτερικό νεύρο και την εσωτερική σύγκρουση.

5. Αν μπορούσα να σε αλλάξω: Αν σου δινόταν η ευκαιρία να γράψεις εσύ τον ρόλο, τι θα άλλαζες;
Θα ήθελα να δώσω λίγο περισσότερο χώρο στις αμφισημίες της, στις συγκρούσεις ανάμεσα στην ανάγκη της για έλεγχο και στην αδυναμία της να τον κρατήσει πάντα. Έτσι ο θεατής θα είχε ακόμη πιο ολοκληρωμένη πρόσβαση στον εσωτερικό της κόσμο, ενώ θα συνέχιζε να γελάει με τις αστείες και αντιφατικές στιγμές της.

6. Αυτό ήταν δύσκολο: Υπήρξε κάποιο στοιχείο του ρόλου που σε δυσκόλεψε ιδιαίτερα και γιατί;
Ναι, υπήρξε ένα στοιχείο της Τρίνι που με δυσκόλεψε ιδιαίτερα ίσως γιατί το έχω κι εγώ και είναι δύσκολο να παραδεχτούμε αυτό που είμαστε: η συνεχής της πάλη ανάμεσα στην ανάγκη για έλεγχο και την κρυμμένη της ευαλωτότητα. Η Τρίνι έχει έναν τρόπο να κρατά αποστάσεις, να μην αφήνει κανέναν να δει πραγματικά τι της συμβαίνει μέσα της, ακόμα κι όταν καταρρέει. Το δύσκολο για μένα ήταν να βρω τη λεπτή γραμμή όπου αυτή η άμυνα δεν γίνεται ούτε υπερβολική ούτε ψυχρή, αλλά αποκαλύπτει μικρές χαραμάδες αλήθειας.

7. Έλα στη θέση μου: Αν μπορούσες να συναντήσεις τον χαρακτήρα στην πραγματική ζωή, τι θα του έλεγες;
«Χρειάζεσαι κι εσύ μια αγκαλιά, έναν άνθρωπο, μια αλήθεια. Πάρε μια ανάσα. Είσαι πιο γενναία απ’ όσο νομίζεις.»

8. Το soundtrack του ήρωά μου: Αν ο ήρωας είχε playlist, ποια τραγούδια θα είχε και γιατί;
Σίγουρα το «Human» του Rag 'n' Bone Man, το «Stronger» της Kelly Clarkson, το «Angel» των Massive Attack και το «Creep» από τους Radiohead.  Γιατί η Τρίνι είναι πολύπλευρη και ακούει διάφορα είδη ανάλογα με τη διάθεσή της.

H Βάνα Πεφάνη απαντά για τα θέματα που θίγει το έργο αλλά και για τις παραστάσεις που σκηνοθετεί 

Πώς σας φάνηκε το συγκεκριμένο κείμενο του Σανθόλ, ένα έργο που θίγει σοβαρά ζητήματα όπως αυτό της διαχείρισης της κληρονομιάς των γονέων αλλά και τις σχέσεις των αδερφών αλλά με κωμικό τρόπο. Είναι ανάλαφρο ή έτσι μας βάζει να σκεφτούμε πιο ανώδυνα, μέσω του γέλιου;
Δεν θα έλεγα ότι το έργο είναι “ανάλαφρο”. Αντίθετα, νομίζω ότι είναι βαθύ με έναν πολύ προσιτό τρόπο. Σου δίνει την άδεια να γελάσεις και, στο ίδιο λεπτό, να αναγνωρίσεις τον εαυτό σου πάνω στη σκηνή-σε εκείνες τις αμήχανες, αστείες, αλλά και αποκαλυπτικές στιγμές που μόνο οι οικογενειακές σχέσεις μπορούν να γεννήσουν.Οπότε για μένα, το χιούμορ εδώ είναι εργαλείο ειλικρίνειας.

Σχέσεις μεταξύ αδερφών και κληρονομικά: ένα ζήτημα που στην αληθινή ζωή προκαλεί έριδες, μέχρι και εγκλήματα στις οικογένειες: Πώς το προσεγγίζει ο Σανθόλ και το μεταφέρετε εσείς στη συνέχεια επί σκηνής;
Αυτό που κάνει ο Σανθόλ είναι να μας δείξει πως πίσω από τα «ποιος θα πάρει τι» κρύβονται πάντα πληγές, φόβοι, ανισότητες, παρεξηγήσεις δεκαετιών. Χρησιμοποιεί το γέλιο σαν καθρέφτη: μας αφήνει να γελάσουμε με τις υπερβολές των ηρώων για να συνειδητοποιήσουμε τελικά πόσο κοντά είμαστε όλοι σε τέτοιες εκρήξεις. Ο στόχος μας επί σκηνής είναι να μείνουμε πιστοί σε αυτή την ισορροπία: να κάνουμε τον κόσμο να γελάσει, αλλά και να τον κάνουμε,έστω για μια στιγμή, να δει τη δική του οικογένεια μέσα από το έργο.

Πώς θα ορίζατε την αδερφική αγάπη εσείς και πόσο σημαντικά είναι τα αδέρφια στη ζωή μας;
Τα αδέρφια μας, είτε είμαστε κοντά είτε όχι, έχουν τον τρόπο να μας καθρεφτίζουν: να μας θυμίζουν ποιοι ήμασταν και ποιοι μπορούμε να γίνουμε. Μας θυμίζουν τη συνέχεια. Μερικές φορές είναι το πρώτο μας στήριγμα, άλλες το πρώτο μας τραύμα, αλλά σχεδόν πάντα είναι μια παρουσία που μας διαμόρφωσε.

Πώς ήταν η συνεργασία σας με την Ντέπυ Πάγκα που είναι άλλωστε βοηθός σκηνοθέτη στη «Φθινοπωρινή ιστορία»;
Το ταξίδι με τη Ντεπυ είναι πάντα ενδιαφέρον, άσχετα από το ποια κρατάει το τιμόνι. Μας αρέσει να ταξιδεύουμε μαζί γιατί σκεφτόμαστε και δρούμε συμπληρωματικά.

Η «Φθινοπωρινή Ιστορία» συνεχίζεται φέτος για δεύτερη χρονιά. Εδώ έχουμε μια άλλη αγάπη που θίγεται: ένα πλησίασμα δυο ψυχών που έχουν υποφέρει και μάλιστα με ένα κείμενο πολύ βαθύ και ουσιαστικό. Μιλήστε μας λίγο για τη συγκεκριμένη παράσταση και το τόσο επιτυχημένο δίδυμο Ζούνη-Ζαλμάς
Η «Φθινοπωρινή Ιστορία» με συγκινεί πραγματικά, γιατί βλέπουμε δύο ψυχές που έχουν πληγωθεί να μαθαίνουν ξανά να εμπιστεύονται και να πλησιάζουν η μία την άλλη. Το κείμενο είναι τόσο ουσιαστικό και τρυφερό που σε κάθε σκηνή νιώθεις τη ζωή τους να ξεδιπλώνεται μπροστά σου. Και το δίδυμο Ζούνη-Ζαλμάς… είναι μαγικό! Η χημεία τους πάνω στη σκηνή είναι αληθινή, χωρίς υπερβολές, και σε κάνει να νιώθεις ότι παρακολουθείς δύο ανθρώπους που ζουν την αγάπη τους εδώ και τώρα. Είναι αυτό που σε κρατάει κολλημένο στην παράσταση και σε κάνει να γελάς, να συγκινείσαι, να ανασαίνεις μαζί τους

Έχετε αναλάβει και άλλες σκηνοθεσίες φέτος. Το «Μένγκελε» που ολοκληρώθηκε στην Ελλάδα αλλά ταξιδεύει για αλλού και το «Η ΛένιΡιφενσταλ κοιμάται τα βράδια;», που συνεχίζεται και αυτό δεύτερη χρονιά. Γενικώς προτιμάτε τη σκηνοθεσία από την ηθοποιία; Με ποιο κριτήριο επιλέγετε τα έργα που σκηνοθετείτε;
Η σκηνοθεσία και η ηθοποιία για μένα δεν είναι αντίπαλα είδη είναι δύο διαφορετικά μονοπάτια για να αφηγηθείς ιστορίες και να μεταφέρεις συναισθήματα. Ως ηθοποιός νιώθεις την κάθε στιγμή από μέσα, ενώ ως σκηνοθέτης προσπαθείς να δεις το σύνολο και να καθοδηγήσεις κάθε στοιχείο προς την αλήθεια της παράστασης. Και τα δύο είναι δημιουργικά και απαιτητικά, αλλά η σκηνοθεσία σου δίνει μια άλλη ελευθερία και δυνατότητα πειραματισμού -να συνδυάσεις κείμενο, εικόνα, ήχο και σώμα σε έναν ζωντανό οργανισμό.Όσον αφορά στα έργα που επιλέγω να σκηνοθετήσω, το βασικό μου κριτήριο είναι η ανάγκη μιας ιστορίας να ειπωθεί. Με ενδιαφέρουν κείμενα που έχουν βάθος, που προκαλούν σκέψη ή συγκίνηση, και που μου δίνουν τη δυνατότητα να πειραματιστώ με την ατμόσφαιρα, τη μορφή και την ερμηνεία. Δεν με απασχολεί τόσο αν είναι γνωστό έργο ή όχι. Με ενδιαφέρει η αλήθεια που κουβαλά και η πρόκληση να τη φέρω στη σκηνή με τρόπο που να συγκινεί το κοινό.Έτσι, έργα όπως το «Μένγκελε» ή η «ΛένιΡίφενσταλ» με προσκαλούν γιατί θίγουν έντονα και σημαντικά ζητήματα, αλλά ταυτόχρονα μου δίνουν χώρο να πειραματιστώ αισθητικά και να συνεργαστώ με τους ηθοποιούς σε βάθος.

Θεωρείτε ότι η κωμωδία είναι ένα δύσκολο είδος για να εκφραστείτε καλλιτεχνικά; Προτιμάτε πιο δραματικά έργα; Ή υπάρχει έλλειψη κειμένων;
Η κωμωδία είναι συχνά πολύ πιο δύσκολη απ’ όσο φαίνεται. Γιατί χρειάζεται απόλυτη ακρίβεια: ρυθμό, χημεία, σωστό timing, σωματικότητα, και κυρίως, αλήθεια. Δεν μπορείς να «παίξεις αστεία». Πρέπει να παίξεις την κατάσταση, την αμηχανία, το παράδοξο κι από εκεί να γεννηθεί το γέλιο.Προσωπικά, δεν βλέπω κωμωδία και δράμα σαν αντίθετα είναι οι δυο όψεις του νομίσματος και τα δύο θέλουν προσοχή και τεχνική, απλώς τα συναισθήματα που ξυπνάνε είναι διαφορετικά.Υπάρχει ανάγκη για κωμωδίες που να μην είναι επιφανειακές, που να μιλούν για κάτι ουσιαστικό χωρίς να θυσιάζουν το χιούμορ. Έργα σαν του Σανθόλ αποδεικνύουν ότι μπορείς να έχεις έξυπνη, σύγχρονη κωμωδία με βάθος.