Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη: Στην παράσταση η μουσική γίνεται ψυχική χειρονομία

Η Αναστασία- Ραφαέλα Κονίδη πρωταγωνιστεί στον μονόλογο «Είσαι μουσική» στο Nous- Creative Space. Ένα κείμενο, με αρκετά βιογραφικά στοιχεία που υπογράφει ο Δημήτρης Καράς, ενώ η Σοφία Φυτιάνου επιμελείται τη σκηνοθεσία. Μια παράσταση που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο, ενώ μας βάζει να συλλογιστούμε το πώς βιώνουμε ή πώς διαχειριζόμαστε δύσκολες καταστάσεις μέσα στην οικογένεια και πώς μπορούμε ή όχι τελικά να κρυφτούμε από τα παιδιά... Η κεντρική ηρωίδα του έργου είναι ένα 8χρονο κορίτσι που παλεύει να κερδίσει την εύνοια της μητέρας της μέσω της μουσικής. Ένα παιδί που αντιλαμβάνεται πολλά περισσότερα από αυτά που του λένε ή που του επιτρέπουν οι «μεγάλοι» να γνωρίζει και να ρωτά. Η Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη υποδύεται όλους τους χαρακτήρες της παράστασης και μας μεταφέρει την ιστορία με ζωντάνια, στιγμές έντασης αλλά και πολύ χιούμορ και νοσταλγία, ακροβατώντας ανάμεσα στη χαρά και τη συγκίνηση, δυο στοιχεία που ενυπάρχουν σε όλες σχεδόν τις στιγμές της ζωής μας ταυτόχρονα.

Τη συνάντησα λίγες μέρες αφότου είδα την παράσταση και μιλήσαμε για τον ρόλο της, για τη συνεργασία της με τον Δημήτρη Καρά και τη Σοφία Φυτιάνου, για τα μυστικά και τα ψέματα που υπάρχουν σε όλες τις οικογένειες αλλά και  για τη δική της σχέση με τη μουσική και για την υποψηφιότητά της για το βραβείο Μελίνα Μερκούρη 2025. Ένα ταλαντούχο και φωτεινό πλάσμα που αγαπά πολύ αυτό που κάνει και δίνεται με την ψυχή του σε αυτό, όπως αποδεικνύει και η μέχρι τώρα πορεία της στον χώρο. Παρ' όλ' αυτά, ο λόγος της είναι μετρημένος, όπως και τα βήματά της στον χώρο του θεάτρου, όπου κινείται σχεδόν αποκλειστικά. 

Συνέντευξη με την Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη για την παράσταση «Είσαι μουσική» στο Nous - Creative Space

Ο Δημήτρης Καράς έχει γράψει ένα έργο που κινείται τόσο όμορφα και θερμά ανάμεσα στη συγκίνηση, τη θλίψη, τη μελαγχολία αλλά και τη χαρά, το παιχνίδι και τις στιγμές ανεμελιάς και τρυφερότητας. Ποια ήταν η πρώτη της αντίδραση όταν διάβασε το κείμενο; «Πήρα το κείμενο όταν μου έγινε η πρόταση την περσινή άνοιξη. Και από την πρώτη φορά που το διάβασα, συγκινήθηκα πάρα πολύ. Σε δύο επίπεδα. Συγκινήθηκα με το θέμα της ιστορίας, ως απλή αναγνώστης αλλά και καλλιτεχνικά, γιατί το βρήκα πάρα πολύ πλούσιο σε εικόνες. Είδα ότι έχει ένα υλικό που μπορεί να σου επιτρέψει να παρουσιάσεις όλη την οικογένεια αυτή, δεν είναι μονοδιάστατο. Και ότι έχει πάρα πολλά κινηματογραφικά στοιχεία, χιούμορ, ισορροπία ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Μπορούσα να το δω, μπορούσα να το φανταστώ, και μπορούσα να φανταστώ και τον εαυτό μου μέσα σε αυτό. Για μένα αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, να μπορέσω σε μια πρώτη ανάγνωση να με φανταστώ να το κάνω, πόσω μάλλον σε έναν μονόλογο».

» Είναι πολύ σημαντικό που δύο νέοι άνθρωποι έχουν μπει τόσο βαθιά και τόσο επαγγελματικά σε κάτι. Τους θαυμάζω και τους εκτιμώ πολύ». Η Αναστασία-Ραφαέλα δούλεψε το κείμενο και μόνη της το καλοκαίρι, ενώ οι πρόβες ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο, αν και μες στο καλοκαίρι έκαναν και το διαφημιστικό πρόμο και είχαν προλάβει να κάνουν και δυο αναγνώσεις. «Δουλέψαμε με αυτοσχεδιασμούς πάρα πολύ. Συζητήσαμε πάρα πολύ με τη Σοφία πάνω στο κείμενο, ψάχναμε να βρούμε τι μας λειτουργούσε και τι όχι επί σκηνής. Ήταν μια πάρα πολύ ωραία συνεργασία για μένα. Και παράλληλα υπήρξε ένα κλίμα τόσο εμπιστοσύνης όσο και καθοδήγησης σε ίσες δόσεις. Ταυτόχρονα είχαμε και τη Δέσποινα Καραγιάννη, τη βοηθό σκηνοθέτη που συνέβαλε πολύ στα προγράμματα της πρόβας και στα τεχνικά θέματα, ενώ στην πορεία ήρθε και ο Νικόλας Χατζηβασιλειάδης που είναι και ηθοποιός και έχει επιμεληθεί και την κίνηση. Με τον Νικόλα είχα συνεργαστεί παλιότερα στον "Ιππόλυτο", ενώ εκείνος πρωταγωνιστούσε στην προηγούμενη παράσταση που είχε ανεβάσει η Σοφία. Ήρθε επομένως ένας άνθρωπος που μας γνώριζε όλους -και είναι πολύ αξιόλογος συνεργάτης». 

Η μουσική είναι το πρώτο ερέθισμα της ζωής μου

Καθώς ξεκινά η παράσταση, η Αναστασία - Ραφαέλα υποδέχεται τους θεατές, ακούγοντας πιάνο, ενώ φαντάζεται ότι παίζει. Κάπως έτσι μας εισάγει στον χώρο της μουσικής, που κυριαρχεί στο έργο αλλά τυχαίνει να κυριαρχεί και στη δική της ζωή: «Η μαμά μου δεν έγινε πιανίστρια αλλά φλέρταρε με την ιδέα και θα χαρεί κι εκείνη που το αναφέρω. Είχε κάνει σπουδές πάνω σε αυτό, μελοποιούσε κιόλας και ποιήματα... Το δίλημμα ήταν αν θα ασχοληθεί με τη μουσική ή την ιατρική, την οποία ακολούθησε εντέλει. Οπότε στο σπίτι υπήρχε ένα πιάνο χωρίς να το χρησιμοποιεί κάποιος πια. Εγώ σαν παιδάκι έπαιζα στο πιάνο, αλλά είμαι αυτοδίδακτη. Στο τρέιλερ μάλιστα παίζω εγώ έναν αυτοσχεδιασμό στο πιάνο. Στα 5 μου χρόνια αποφάσισα να μάθω βιολί. Με πήγαν σε ένα ωδείο, με πέρασαν από όλα τα έγχορδα και κατέληξα στο βιολί με μια φοβερή δασκάλα, τη Λίντα Νίνα, που είναι επαγγελματίας βιολονίστα -παίζει βιόλα σε μεγάλες ορχήστρες. Έφτασα μέχρι το επίπεδο της Μέσης, γιατί η μουσική θέλει χρόνο και έπειτα με κέρδισε το θέατρο. Γενικώς όμως έχω ευχέρεια με τη μουσική. Είναι το πρώτο ερέθισμα της ζωής μου. Είμαι πολύ συνδεδεμένη με αυτό το στοιχείο. Η μουσική ήταν έμπνευση για μένα από πάντα. Με ηρεμούσε πάρα πολύ. Στην παράσταση αυτή -και με την καθοδήγηση της Σοφίας Φυτιανού- χρησιμοποίησα τη μουσική ως ψυχική χειρονομία, ως έναν κώδικα της ψυχής, ως γλώσσα άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχή». 

Οι ρόλοι της παράστασης «Είσαι μουσική»

Ο βασικός ρόλος της Αναστασίας-Ραφαέλας είναι ένα μικρό παιδί.  «Ήταν πάρα πολύ δύσκολο να γίνει ο διαχωρισμός μεταξύ παιδιού και αφηγήτριας.  Ενώ βλέπουμε την ιστορία μέσα από τα μάτια του παιδιού, η αφηγήτρια είναι συνεχώς ζωντανή. Δηλαδή αποτελεί ο ρόλος του παιδιού έναν ρόλο για την αφηγήτρια. Παρ' όλα αυτά, μετά από πάρα πολλή προσπάθεια και δοκιμές και συζητήσεις με τη Σοφία για το τι ήθελε ας πούμε εκείνη να βοηθήσει στην παράσταση, νομίζω ότι βρήκαμε τη χρυσή ισορροπία. Οπότε η αφηγήτρια δεν είναι απούσα, αλλά αποδέχεται ότι η ιστορία αυτή είναι ιδωμένη μέσα από αυτή την ηλικία. Ταυτόχρονα λοιπόν δημιουργούνται δύο παρτιτούρες, δύο βασικούς ρόλους. Ο ρόλος της αφήγησης με τα συναισθήματα που η τωρινή γυναίκα φέρει, όσο της επιτρέπεται, προλαβαίνει να τα βιώσει τώρα, εδώ και τώρα. Και το παιδί που θυμάται η ίδια ότι υπήρξε. Γιατί ξέρεις, η μνήμη έχει μεγάλες παγίδες. Άρα το παιδί είναι ήδη εμποτισμένο και από την τωρινή αφηγήτρια. Κάπου εκεί συναντιούνται οι δύο τους . Δηλαδή γίνεται ολότητα αυτός ο χαρακτήρας. Αλλά ήταν ίσως το δυσκολότερο στοίχημα αυτής της παράστασης ήταν στη διαδρομή». 

Όσο για τα υπόλοιπα πρόσωπα της ιστορίας, που τα υποδύεται η ίδια αλλάζοντας φωνή και κίνηση, «Στήθηκαν καρέ-καρέ το καθένα δηλαδή με το δικό του ψυχισμό, όσο πιο ανάγλυφα γινόταν σε σχέση με την ιστορία αυτό που έχω καταλάβει εγώ είναι ότι τα πρόσωπα αυτά είναι ιδωμένα μέσα από την αφηγήτρια. Δηλαδή και μέσα, όχι μόνο από την αφηγήτρια, μέσα από το βλέμμα της αφηγήτριας στη συγκεκριμένη χρονικότητα που εμποτίστηκε από την πάλη αυτή της μητέρας με την νευρική ανορεξία. Οπότε όλα τα πρόσωπα επηρεάζονται από αυτό το συμπάν. Και δεν τα βλέπουμε σε μια περίοδο της ζωής τους πριν ας πούμε αρρωστήσει η μητέρα. Τα βλέπουμε ακριβώς στα κόκκινα. Ο καθένας εδώ κάνει το καλύτερο που μπορεί μέσα στην παρούσα φάση σύμφωνα με τη δική του κοσμοθεωρία και τις άμυνές του»

Ένα μικρό σχόλιο για το πρόσωπο της μητέρας στην ιστορία μας

«Χωρίς να κάνω σπόιλ της ιστορίας, αυτό που μπορώ να σου πω για τη μητέρα, όπως την έχω φανταστεί και την έχουμε χτίσει και με τη Σοφία είναι ότι αποτελεί περισσότερο για μένα ένα σύμβολο. Έχει όλο το χάρισμα, όλη τη λύπη και όλη την ψυχική γενναιοδωρία μαζί. Δηλαδή ενώ είναι τρωτή, είναι παράλληλα ένας άγγελος. Και τις απαντήσεις τις δίνει η παράσταση». 

Πιστεύεις ότι οι μανάδες κάνουν λάθη; 
Όλοι οι άνθρωποι κάνουμε λάθη. Επίσης, κανένας δεν είναι έτοιμος για κάποιο ρόλο σε αυτή τη ζωή του. Και αυτό είναι μια ωραία παραδοχή γιατί επιτρέπεις τον εαυτό σου να εξελίσσεται. Δηλαδή λες ποτέ δεν είμαι έτοιμος για να κάνω κάτι, όμως με ενδιαφέρει αυτό. Με ενδιαφέρει να είμαι πιο κοντά στο παιδί μου. Όχι για να λένε ότι είμαι καλή μάνα, για να είμαι πιο κοντά στο παιδί μου. Για μένα δηλαδή και για το παιδί μου. Κάθε οικογένεια και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Το θέμα λοιπόν είναι όσα λάθη καν κάνουμε το πώς τα διαχειριζόμαστε.

«Πώς να κρυφτείς απ' τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα»... Πιστεύεις ότι αυτό το τραγούδι είναι ενδεικτικό της ψυχολογίας της πρωταγωνίστριας; Δηλαδή είναι ένα παιδί που καταλαβαίνει πολύ περισσότερα από όλα όσα του επιτρέπονται να μάθει και που μπορούν να του αποκαλύψουν οι μεγάλοι;
Συγκινήθηκα πολύ με το τραγούδι που ανέφερες, γιατί εγώ είχα μια δασκάλα στο σχολείο, η οποία δεν ζει πια: Παναγιώτα Μαζαράκη. Μια σπουδαία πιανίστα, την οποία έχω πάντα μέσα στην καρδιά μου. Όταν ξεκινούσα με τις πρόβες γι' αυτό το έργο, μέσα μου της αφιερώνω την παράσταση. Ήμουν σε χορωδία στο σχολείο και την είχαμε και μας μάθαινε αυτό το τραγούδι. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά πράγματα αλλά με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι ενήλικες, με την καρδιά. Πιστεύω ότι δεν μπορεί κανένας να κρυφτεί από τα παιδιά. Και πιστεύω ότι καλό είναι να θυμόμαστε κι εμείς πώς μπορούμε να καταλάβουμε τα πράγματα με την καρδιά. Είναι καλό που προστατευόμαστε και πρέπει να προστατευόμαστε. Αλλά μην κλείσουμε αυτή την πόρτα της γνώσης. Γιατί ξέρουμε. Μας λέει το ένστικτό μας, μας καθοδηγεί.

Η μητέρα έχει μια όμορφη οικογένεια, μια λαμπρή καριέρα, είναι και καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο. Κι όμως δεν είναι ευτυχισμένη. Τι είναι για σένα ευτυχία;
Δύσκολο να την ορίσω. Νομίζω πάντα την επαναπροσδιορίζω στη ζωή μου. Προσπαθώ πάρα πολύ να το επαναφέρω αυτό το αίτημα στον εαυτό μου. Για μένα το να είσαι ευτυχισμένος έχει να κάνει με τη σκοπιά απέναντι στη ζωή. Δηλαδή ο μόνος τρόπος να παρατείνεις την ευτυχία σου είναι να αναγνωρίσεις ότι υπάρχει καθημερινά σε μικρά πράγματα. Κάποιος θα μπορούσε να τα χαρακτηρίσει ως δεδομένα αλλά δεν είναι καθόλου. Θέλει πάρα πολλή δουλειά βέβαια όλο αυτό.  Εγώ αυτό που θα ήθελα για τον εαυτό μου είναι να το αναγνωρίζω χωρίς να το προσπαθώ. Να εκτιμώ τα μικρά πράγματα, να νιώθω ευγνωμοσύνη... Άλλωστε ζούμε σε μια εποχή με πολύ γρήγορους ρυθμούς που μας παρουσιάζει πολλές εικόνες επιτυχίας. Αλλά από πίσω δεν ξέρεις αν είναι ευτυχισμένοι άνθρωποι... Δηλαδή για μένα είναι και η επιτυχία κάπου εκεί μέσα. Να είμαι καλά και μέσα σε αυτά που κάνω και να είμαι και όσο γίνεται ο εαυτός μου. 

Η «Αντιγόνη» στην Επίδαυρο και οι υποψηφιότητες για το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη

Η Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη παρακολουθούσε παραστάσεις στην Επίδαυρο από την εφηβεία της. Εκείνη προέτρεψε τους γονείς της στα 14 της να πάνε και έκτοτε πήγαινε κάθε χρόνο. Η πρώτη της όμως εμπειρία πάνω στη σκηνή ήταν το 2013, όταν ήταν ακόμη στη Σχολή του Εθνικού. Ο Νίκος Καραθάνος είχε καλέσει όλα τα παιδιά του έτους να παρακολουθήσουν την «Γκόλφω» αλλά και να εμφανιστούν κάποια στιγμή με τον Χορό όλοι μαζί. «Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου». Στη συνέχεια, το 2016 της έγινε η πρόταση για την «Αντιγόνη». Τη ρωτάω για το πώς το βίωσε όλο αυτό και τη βλέπω ότι είναι έτοιμη να συγκινηθεί... «Είχα ήδη ολοκληρώσει την έβδομη συνεργασία μου με το Εθνικό όταν μου έγινε η πρόταση. Δεν θα σου μιλήσω για το πώς το βίωσα τότε αλλά για το τώρα. Τότε το είδα και λίγο ως ευθύνη, είχα πολλή αγωνία αλλά και μεγάλη χαρά. Τώρα που έχουν περάσει και σχεδόν 10 χρόνια, που έχω διαγράψει μια πορεία, έχω αναλάβει σημαντικούς ρόλους, που μου έδωσαν πράγματα. Ωστόσο κοιτάζοντας προς τα πίσω είναι ένας ρόλος που δεν διαχωρίζω από τους υπόλοιπους. Σαφώς η συνθήκη της Επιδαύρου, ο χώρος, οι παραστάσεις των δυο μόνο ημερών, είναι ιδιαίτερη. Επίσης νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη για τον Στάθη Λιβαθινό που με εμπιστεύτηκε. Και μάλιστα είχε επιλέξει έναν θίασο με πολλούς νέους ανθρώπους. Μακάρι να ξαναπαίξω στην Επίδαυρο. Δεν έχει ξανατύχει έκτοτε. Και θεωρώ ότι το αρχαίο δράμα δεν το γνωρίζουμε. Και κάθε φορά το ανακαλύπτουμε». 

Η ερμηνεία της στην παράσταση αυτή την έκανε να κερδίσει την υποψηφιότητα για τα βραβεία Μελίνα Μερκούρη το 2017. Φέτος είχε τη δεύτερή της υποψηφιότητα στον θεσμό. Πώς το σχολιάζει η ίδια;  «Δεν με πειράζει που δεν το πήρα και φέτος. Μου αρκεί που ήμουν δεύτερη φορά υποψήφια, ακόμη και αν δεν το πάρω ποτέ. Εμένα με ενδιαφέρει να κάνω σοβαρά αυτή τη δουλειά και ας μην πάρω ποτέ κάποιο βραβείο. Με ενδιαφέρει να είμαι ο εαυτός μου στις συνεργασίες μου. Και αυτό το έχω καταφέρει μέχρι τώρα σε πολύ μεγάλο βαθμό». 

Στη μέχρι τώρα πορεία σου υπήρχαν άνθρωποι και δάσκαλοι που ξεχώρισες, που σε πήγαν ένα βήμα παραπέρα και θέλεις να αναφέρεις;
Είχα την τύχη να έχω φοβερούς δασκάλους. Τόσο στα μαθήματα υποκριτικής, όσο και στα τεχνικά μαθήματα, όπως ο χορός ή η ξιφασκία. Και έχω πάρει πολλά στοιχεία από όλους. Φυσικά υπήρχαν άνθρωποι που επικοινώνησα και πιο συνολικά. Αυτό το κατάλαβα πολύ μετά, καθώς έρχονται τα λόγια τους στα αυτιά μου πολύ συχνά. Τώρα, στην πορεία μου στο θέατρο, επίσης έχω συναντήσει ανθρώπους που με επηρέασαν πολύ. Όλες μου οι συνεργασίες με έχουν διαμορφώσει. Μπορεί να έχω βρει κάποια ήδη, κάποια πατήματα, πολύ προσωπικά πια. Αλλά δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχω συναντήσει -και να έχω παραμείνει στη συνεργασία μαζί του- που να μην εκτιμώ.

Αναστασία - Ραφαέλα Κονίδη: Τα παράλληλα και τα επόμενα σχέδιά της

Η ηθοποιός πρωταγωνιστεί για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στο παιδικό έργο «Πουπουλ-app» στο θέατρο Αργώ. «Εδώ συνεργάζομαι με την ομάδα Κοπέρνικος, που γράφουν το κείμενο, τη μουσική της παράστασης. Είναι ένα έργο για παιδιά 5 έως 12 ετών και είμαι πολύ χαρούμενη γι' αυτήν τη συνεργασία. Είναι το πρώτο παιδικό θέατρο στο οποίο συμμετέχω. Έμεινα σε αυτή την ομάδα γιατί μου ανέτρεψε πολλά πράγματα. Δουλέψαμε την παράσταση πάρα πολύ με λεπτομέρεια, με πάρα πολλή δουλειά, με πολύ ψάξιμο, με σωματικούς κώδικες». Η παιδική παράσταση θα παίζεται μέχρι και το Πάσχα ενώ το «Είσαι μουσική» έχει προγραμματιστεί μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου, αν δεν πάρει παράταση, που πολύ το εύχομαι. Από εκεί και πέρα, η Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη έχει ήδη κλείσει ένα μεγάλο πρότζεκτ που θα αρχίσει να δουλεύει από τον Φεβρουάριο 2026 αλλά δεν έχει κάτι ανακοινώσιμο για αυτό.