Βασίλης Μαγουλιώτης: Ο Χούλιο Τόγκα είναι ένα μείγμα αντάρτη πόλης και ροκ σταρ

Το νέο έργο του Βασίλη Μαγουλιώτη μάς μεταφέρει στην Αργεντινή, λίγο πριν ξεσπάσει στη χώρα η οικονομική κρίση. Πρωταγωνιστής ο Χούλιο Τόγκα, ένας ιδεαλιστής ασυμβίβαστος καλλιτέχνης, που βρίσκεται στο απόγειο της επιτυχίας του αλλά και ένα βήμα από την κρίση της μέσης ηλικίας. Μια πρόταση έρχεται να τον βάλει σε μεγάλα διλήμματα περί ελευθερίας κινήσεων. Αναλαμβάνει τη διεύθυνση ενός μεγάλου πολιτιστικού ιδρύματος της χώρας. Μια σπουδαία διάκριση για έναν καλλιτέχνη, που συνοδεύεται όμως με υποχρεώσεις και υποχωρήσεις που δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι θα χρειαζόταν να κάνει... Ο Βασίλης Μαγουλιώτης με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, με χιούμορ, έξυπνους και γρήγορους διαλόγους αλλά και μουσική, έρχεται να μας περάσει τα μηνύματά του για την Ελλάδα τού σήμερα. Μιλήσαμε μαζί του και μοιράστηκε τις σκέψεις του για το έργο, τους ήρωές του, τους συνεργάτες του αλλά και τον ορισμό της ελευθερίας για εκείνον. 

Συνέντευξη με τον Βασίλη Μαγουλιώτη για το έργο «Η συναρπαστική εξέγερση του Χούλιο Τόγκα»

Πώς εμπνεύστηκατε το νέο αυτό έργο; Γιατί επιλέγετε να διαδραματίζεται στην Αργεντινή και τι κοινά στοιχεία υπάρχουν με την Ελλάδα;
Το νέο αυτό έργο είναι παλιό στην πραγματικότητα. Η ιδέα μού ήρθε κάπου το 2018 κι είναι δύσκολο να θυμηθώ πώς ακριβώς. Το σίγουρο είναι ότι κάτι με απωθούσε (άρα και με ενέπνεε) στη θέα της αφομοίωσης καλλιτεχνών που θαύμαζα και θεωρούσα ριζοσπαστικούς κι επιδραστικούς από αυτά τα θηριώδη πολιτισμικά ιδρύματα των οποίων η «κορνίζα» είναι πάντα ισχυρότερη από το περιεχόμενο που φιλοξενούν. Είδα, λοιπόν, αυτά τα ιδρύματα ως «σφαίρες από ζάχαρη» (για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά του Μάο Τσετούνγκ), ως γλυκά δολώματα παροπλισμού και διάσπασης των καλλιτεχνών, σε καιρούς που μου φαινόταν εξαιρετικά αναγκαία και κρίσιμη η διατήρηση της επιδραστικότητας της τέχνης στην κοινωνία, αλλά και η ισχυροποίηση των συνεκτικών δεσμών της καλλιτεχνικής κοινότητας. Από την άλλη, η  Αργεντινή είναι ένας αγαπημένος ποιητικός τόπος για μένα. Αγαπημένοι λογοτέχνες όπως ο Μπόρχες, ο Κορτάσαρ, ο Σάμπατο, κατάγονται από εκεί. Η Λατινική Αμερική γενικότερα, αποτελεί για μένα έναν μακρινό, εξωτικό, μαγικό και ποιητικό τόπο. Ταυτόχρονα, αποτελεί έναν τόπο γεμάτο πληγές, καταπίεση και μια υποδειγματική ιστορία αντίστασης κι εξεγέρσεων κάθε μορφής. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, κάνανε την Αργεντινή ένα ιδιαίτερα ελκυστικό μαγνητικό πεδίο για να τοποθετήσω την πλοκή, αλλά και τη φύση της κουβέντας που ήθελα να κάνω. Ταυτόχρονα, η ιστορία της Αργεντινής έχει αρκετή συγγένεια με τη δική μας. Έτσι, απομακρύνθηκα για να μιλήσω καλύτερα για το «εδώ». 

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του πρωταγωνιστή, του Χούλιο Τόγκα; Τι εμπόδια βρίσκει στον δρόμο του μέσα στο πάθος του για αλλαγή;
Ο Χούλιο είναι κάτι ανάμεσα σε αντάρτη πόλης και ροκ σταρ. Ή μάλλον ξεκίνησε με το πρώτο και κατέληξε στο δεύτερο. Ανέκαθεν αντιδραστικός κι εθισμένος στην μπλόφα. Για κάποιους εριστικός νάρκισσος, boomer, και εφησυχασμένος. Για άλλους ένα γλιστερό ερπετό, που πάντα θα διαφεύγει από τα πλοκάμια του συστήματος και της showbiz. Ο ίδιος παλινδρομεί ανάμεσα στη νοσταλγία ενός μπαρουτοκαπνισμένου παρελθόντος και την πραγματικότητα ενός βολικού και κοιμισμένου παρόντος. Αλλά δεν αργεί η ώρα που το παρελθόν του θα δικάσει το παρόν του κι αυτός θα βρεθεί σφηνωμένος ανάμεσα.

Η ανθρωπότητα είναι ακόμα στην εφηβεία της. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Δρόμο στρωμένο με εγκλήματα, βραχυκυκλώματα, καταστροφή, αλλά κι εξεγέρσεις, αριστουργήματα και θαύματα.

Πόσο δύσκολο είναι να αλλάξουν τα πράγματα σε μια χώρα, ακόμα κι αν κάποιος το προσπαθεί και το θέλει πολύ;
Δεν ξέρω. Υπάρχουν πολλά κλισέ για να αναφέρουμε σε σχέση μ’ αυτή την κουβέντα: «Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη»,  «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή» κ.λπ. Ταυτόχρονα όμως, η Ιστορία είναι ένα συνονθύλευμα πεδίων φοβερά δυναμικό και χαοτικό, που επιτρέπει άπειρα ενδεχόμενα την κάθε στιγμή. Όλα δύσκολα είναι, φυσικά. Κι αυτή η χώρα μάς ταΐζει απελπισία κάθε τρίμηνο. Αλλά δεν ματαιώνομαι προσωπικά. Ούτε αισιοδοξώ, φυσικά. Απλά συνεχίζω να προσπαθώ να καταλάβω. Και να παρακολουθώ την πραγματικότητα σαν sniper. Πολλά μπορούν να γίνουν. Η ανθρωπότητα είναι ακόμα στην εφηβεία της. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Δρόμο στρωμένο με εγκλήματα, βραχυκυκλώματα, καταστροφή, αλλά κι εξεγέρσεις, αριστουργήματα και θαύματα.

Πώς ορίζετε την ελευθερία σήμερα; Τι τίμημα έχει; Μπορεί ένας ήρωας να μένει πιστός στις αρχές του και να είναι και ενταγμένος στο σύστημα και τους κανόνες του;
Θα απαντήσω με τα λόγια του Οκτάβιο Πας: «Η ελευθερία δεν είναι μια φιλοσοφία, ούτε καν μια ιδέα: είναι ένα κίνημα της συνείδησης, που μας οδηγεί, σε συγκεκριμένες στιγμές, να προφέρουμε δύο "μονοσύλλαβα": Ναι (Si) ή Όχι (No). Στη στιγμιαία βραχύτητά τους, όπως στο φως της αστραπής, σκιαγραφείται το αντιφατικό σημάδι της ανθρώπινης φύσης». Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, όλοι, κάπου «ενταγμένοι» είμαστε, δεν το γλιτώνουμε. Όλοι φακελωμένοι, περισσότερο ή λιγότερο, συνειδητά ή μη, όλοι κάπου λογοδοτούμε, όλοι κάπου υπαγόμαστε. Αυτό δεν αποκλείει τρόπους διαφυγής. Δεν αποκλείει παράλληλες πραγματικότητες, στις οποίες η ελευθερία (αν κρατήσουμε τον ορισμό του Πας) είναι εφικτή. Το «σύστημα» είναι παντού, είναι πανέξυπνο και κυρίαρχο. Αλλά, πάντα μπορούμε να γλιστράμε. Δημιουργικότητα και φαντασία θέλει. Και καλή παρέα. Τώρα, το αν μένουμε πιστοί στις «αρχές» μας είναι η αριθμητική του καθενός, χρειαζούμενη ή άχρηστη. Whatever gets you through the night.

Γιατί επιλέξατε στο εικαστικό-promo της παράστασης να τον αναπαραστήσετε ως γίγαντα;
Για να τονώσουμε την αυτοπεποίθηση του Δρόσου... Αστειεύομαι... Είναι μάλλον μια απεικόνιση του ινδάλματος. Η απεικόνιση του «ζωντανού θρύλου». Του celebrity ως Γαργαντούα. Αλλά, αν παρατηρήσετε προσεκτικά, στις περισσότερες φωτογραφίες αυτός ο γίγαντας φαίνεται να είναι ο πιο στριμωγμένος στο δωμάτιο. Κι ο πιο βαρύθυμος. Οι άλλοι, οι λιλιπούτειοι, περνάνε καλά. Ή τέλος πάντων, δεν δυσφορούν.

Είναι μια παράσταση που χρησιμοποιεί το γέλιο και τον σαρκασμό για να μιλήσει για πολύ σοβαρά ζητήματα. Το κωμικό στοιχείο είναι το «όπλο» σας για να εκφράσετε τους προβληματισμούς σας και να επικοινωνήσετε με τον κόσμο;
Όχι, δεν είναι μόνο το γέλιο σ’ αυτήν την παράσταση. Το γέλιο είναι σίγουρα ένα «πρώτο πιάτο», ένα amuse bouche, που λένε και στη γαστρονομία. Ένας τρόπος να μπούμε στο θέμα χωρίς να τα βάψουμε μαύρα. Επειδή τα πράγματα που πρέπει να κουβεντιάσουμε είναι πολύ σοβαρά, καλό είναι τουλάχιστον να μην παίρνουμε τους εαυτούς μας και πολύ στα σοβαρά.

Γιατί υπογράφετε ως Suyako και σκηνοθετείτε ως Βασίλης Μαγουλιώτης;
Δικαίωμα στην πολλαπλή προσωπικότητα. Είμαι όσοι θέλω να είμαι. Συμπαθάτε με.

Πώς επιλέξατε τους ηθοποιούς; Έχετε ξανασυνεργαστεί μαζί τους;
Με τον Άρη Μπαλή και τον Μικέ Γλύκα με συνδέει φιλία και συνεργασία χρόνων. Με τη Μαρία Αποστολακέα, τη Μελίνα Πολυζώνη και τον Δημήτρη Δρόσο είναι η πρώτη φορά που δουλεύω, ουσιαστικά. Ο Άρης κι ο Μικές, λοιπόν, ήταν επιλογή τεκμηριωμένη και γεμάτη πίστη. Οι άλλοι τρεις ήταν επιλογή πολύ ισχυρής διαίσθησης. Κάτι ανατριχιαστικά ταιριαστό υπήρχε και στους τρεις με τους ρόλους που τους ζήτησα να παίξουν. Χώρια που μου γεννούσαν μια ισχυρή συμπάθεια με το «καλημέρα» ως άνθρωποι. Πλέον, νιώθω μια κάποια αγάπη για όλους τους, τολμώ να πω. Εύχομαι να είναι αμοιβαίο.

Φέτος συνεχίζει και το «Merde!», με ανανεωμένο θίασο. Και έχει ξεκινήσει δυναμικά. Τι αλλαγές υπάρχουν στην παράσταση;
Ναι, το «Merde!» επέστρεψε ανανεωμένο, με τον Κώστα Φιλίππογλου στον ρόλο του μεγαλοπαραγωγού. Ο Κώστας είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης και συνάδελφος, γεμάτος μεράκι για την παράσταση και μας έδωσε μια καινούργια φόρα κι ένα φρέσκο μάτι στο έργο. Μεσολάβησε και το καλοκαίρι, ξεκουραστήκαμε κι η παράσταση κυλάει ελαφρύτερη και πιο «σφιχτή». 

Πώς είναι το κλίμα όταν δουλεύεις με άτομα που είστε παρέα και εκτός σκηνής; Είναι σημαντικό να δουλεύετε με έναν βασικό πυρήνα συνεργατών; Υπάρχει καλύτερη συνεννόηση και ίδιοι κώδικες επικοινωνίας;
Όλα έχουν τα καλά τους κι όλα μπορούν να γυρίσουν τούμπα. Με τους οικείους νιώθεις άνετα, αλλά «παραγνωρίζεσαι» κιόλας. Δεν φοβάσαι να συγκρουστείς μεν, αλλά ίσως έτσι «παρασυγκρούεσαι». Απ’ την άλλη, όταν γνωρίζεις καινούργιο κόσμο, παίρνει καιρό να χτίσεις την «κοινή γλώσσα», αλλά ταυτόχρονα είναι μια ευκαιρία να επανασυστήσεις τον εαυτό σου, ακόμα και σ’ εσένα τον ίδιο.