Εντυπώσεις από την παράσταση «Το ερωτευμένο σύννεφο» της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη στην Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ
Ο Covid-19 τού επέβαλε δύο σχεδόν χρόνια αναγκαστικής παύσης και αναμονής, όμως το «Ερωτευμένο σύννεφο» έφτασε επιτέλους στον ουρανό της Εναλλακτικής Σκηνής, σκορπίζοντας τις «μαγικές» νότες του νέυ.
Το παραμύθι. Στη φανταστική Χώρα της Φλογέρας χώρα, κατοικεί η καλή και γενναιόψυχη Αϊσέ. Έχει για συντροφιά της ένα λαγό, ένα περιστέρι και τα λουλούδια του κήπου της. Αυτό το μικρό κομμάτι γης όμως εποφθαλμιά ο κακός και άπληστος φεουδάρχης Καρά Σεϊφί και επιχειρεί να της το αρπάξει με κάθε τρόπο. Μια ηλιόλουστη μέρα, ένα λευκό σύννεφο εμφανίζεται στον ουρανό, βλέπει την Αϊσέ και την ερωτεύεται. Το ίδιο κι εκείνη. Κι όταν γίνεται μάρτυρας των ύπουλων νυχτερινών επιθέσεων του Καρά Σεϊφί και των συμμάχων του, του άνεμου και του φιδιού, ενάντια στην αγαπημένη του, ρίχνεται κι αυτό στη μάχη. Η Αϊσέ νικά, όμως τα λουλούδια της έχουν πυρποληθεί. Και τότε, το «ερωτευμένο σύννεφο» αποφασίζει να θυσιαστεί. Τα δάκρυά του πέφτουν σαν βροχή, η καμένη γη ποτίζεται, ξαναζωντανεύει, αλλά εκείνο χάνεται. Η θλίψη της Αϊσέ και των συντρόφων της είναι μεγάλη, ωστόσο απαλύνεται στη σκέψη πως το σύννεφο αγάπησε πολύ τη ζωή και γι’ αυτήν έδωσε και τη δική του, ζώντας μέσα τους για πάντα.
H νέα όπερα της Σοφίας Καμαγιάννη σε λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου, βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του σπουδαίου Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ και σκηνοθετημένη από την Ελένη Ευθυμίου, που έκανε πρεμιέρα το περασμένο Σάββατο, είναι μια πραγματικά πρωτότυπη δουλειά. Πέρα από τη σύγχρονη αλλά απόλυτα βατή μουσική γραφή της, με τη διαρκή εναλλαγή μελωδίας και ρυθμού, αυτό που κάνει την έκπληξη είναι η δραματουργική καινοτομία που εισήγαγε η Ελένη Ζαφειρίου για να αφηγηθεί τη μεστή από υψηλούς συμβολισμούς, μηνύματα και ισχυρά συναισθήματα ιστορία της. Ανέθεσε τον κεντρικό ρόλο του αφηγητή στη χορωδία. Έναν χορό-πρωταγωνιστή, που οδηγεί τη ροή, εμπλέκεται στα δρώμενα, σχολιάζει και συμπάσχει. Στον κομβικό αυτόν ρόλο, η παιδική και νεανική χορωδία Rosarte της maestra Ρόζης Μαστροσάββα, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά αντάξια της φήμης της. Μικρά και λίγο μεγαλύτερα αγόρια και κορίτσια, κυριάρχησαν για περισσότερο από μια ώρα στη σκηνή, εντυπωσιάζοντας με τις μελωδικές φωνές τους, την ακρίβεια στις χορογραφημένες από την Έλενα Γεροδήμου κινήσεις αλλά και με την εκφραστικότητά τους, στην εκφορά του ποιητικού λόγου. Το μεγαλύτερο μπράβο ανήκει δίχως άλλο, σε αυτά τα παιδιά, όπως και στους τέσσερις νεαρούς ερμηνευτές και ερμηνεύτριες –επίσης μέλη της Rosarte– των ρόλων του Περιστεριού, του Λαγού, του Άνεμου και του Φιδιού.
Ο τενόρος Γιάννης Φίλιας, που κλήθηκε να ενσαρκώσει το Ερωτευμένο σύννεφο, δημιούργησε έναν αέρινο, τρυφερό, αξιαγάπητο χαρακτήρα, όπως ακριβώς θα φανταζόταν κανείς ένα… σύννεφο. Στον αντίποδα, ο βαθύφωνος Βασίλης Δημακόπουλος στον ρόλο του μοχθηρού Καρά Σεϊφί έπλασε τόσο με τη φωνή όσο και με την τρομακτική εμφάνισή του τον ιδανικό «κακό» του παραμυθιού. Μια μικρή ένσταση έχω μόνο για την ερμηνεία της σκηνοθέτριας της παράστασης, Ελένης Ευθυμίου η οποία στην πρεμιέρα ανέλαβε τον ρόλο της Αϊσέ, αντικαθιστώντας τη Μιράντα Μακρυνιώτη. Η αναμφίβολα καλή φωνή της –έχει σπουδάσει άλλωστε κλασικό τραγούδι– αισθάνθηκα ότι είχε λίγο περισσότερο οπερατικό στόμφο από όσο χρειαζόταν.
Κάτω από την μπαγκέτα της Σοφίας Καμαγιάννη, επτά ταλαντούχοι μουσικοί, κρυμμένοι στο βάθος της σκηνής, παρεμβάλλονταν στα δρώμενα άλλοτε για να δώσουν μυστηριακή υπόσταση στο λόγο και να εκφράσουν συναισθήματα με τα έγχορδα και το πιάνο , άλλοτε για να μεταφέρουν ήχους της φύσης με τα πνευστά τους κι άλλοτε για να δώσουν ένταση και όγκο στις συγκρούσεις με τα κρουστά τους.
Το λιτό σκηνικό της Ευαγγελίας Κιρκινέ, με τη συνδρομή των φωτισμών που σχεδίασε η Κατερίνα Μαραγκουδάκη λειτουργεί σαν ένα φαντασιακό τοπίο γεμάτο συμβολισμούς. Ένας ελικοειδής διάδρομος –σαν άλλο stairway to heaven– χωρίζει τη σκηνή σε δύο επίπεδα, αλλά και την ενώνει. Εδώ κάτω, η γη, οι άνθρωποι, τα ζώα, τα λουλούδια. Εκεί ψηλά, ο ουρανός, ζωτικός χώρος του Σύννεφου αλλά και πεδίο δράσης, στις μάχες του με τα στοιχεία της φύσης. Δικά της και τα ευφάνταστα κοστούμια της παράστασης. Μπεζ και χρυσό για την καλή και γενναία Αϊσέ, μαύρο για τον κακό Καρά Σεϊφί , εκτυφλωτικό λευκό-ασημί για το κοστούμι του Ερωτευμένου σύννεφου και την καλύπτρα με τα λεπτά κρόσσια- στο τέλος γίνονται οι σταγόνες βροχής που θα δώσουν ζωή στην καμένη γη. Εντυπωσιακές και οι μάσκες των τριών ζώων. Όσο για τα παιδιά -λουλούδια, αρκεί το πλισέ κολάρο που φορούν στο λαιμό τους. Με ένα «θρόισμά» του, νιώθεις τη χαρά, το φόβο, τη θλίψη, την ελπίδα τους…
Η Ελένη Ευθυμίου, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δημιουργούς της νέας γενιάς, που υπογράφει τη σκηνοθεσία, με την ατμόσφαιρα που δημιουργεί, κατορθώνει, χωρίς να καταφεύγει σε ευκολίες, να παρασύρει τον θεατή, ανεξαρτήτως ηλικίας, στη μαγεία του παραμυθιού, και το πιο σημαντικό, να συμπυκνώσει μέσα σε 75 λεπτά, πανανθρώπινες αξίες και ιδανικά όπως είναι η αγάπη για τη ζωή, η φιλία, η αλληλεγγύη, η αυτοθυσία, ο αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη αλλά και η καταδίκη της βίας, της εκμετάλλευσης και της απληστίας, αναδεικνύοντας τον ιδεαλισμό και τον συναισθηματικό πλούτο που χαρακτηρίζει το ποιητικό έργο του Χικμέτ.
Με μια κουβέντα. Το Ερωτευμένο σύννεφο είναι μια παράσταση υψηλής αισθητικής που τα προσφέρει όλα. Δράση, εκπλήξεις, συγκίνηση, τρυφερότητα και πολλά μηνύματα. Ακόμα κι αν ο «λυρικός διδακτισμός» του Χικμέτ φανεί κάπως ξεπερασμένος στους μεγαλύτερους, τα παιδιά είναι σίγουρο ότι θα ενθουσιαστούν. Μην τη χάσετε.
14°
© Ιωάννης Καμπάνης
