Είδαμε (δις) τη Μανόν του Ζυλ Μασνέ σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου από την ΕΛΣ

Από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε το καστ της νέας παραγωγής της Λυρικής, με τη Μυρτώ Παπαθανασίου και τη Χριστίνα Πουλίτση στον ομώνυμο ρόλο, τέθηκε το δίλημμα. Ποια από τις δύο Μανόν θα ήθελα να δω; Σε ποιαν ταιριάζει καλύτερα ο ρόλος;  Την απάντηση έδωσε ο Θωμάς Μοσχόπουλος στην κουβέντα μας λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα: «Και στις δύο ακολουθείται μια βασική σκηνοθετική γραμμή, ποτέ όμως δεν είναι η ίδια παράσταση. Δεν είναι ίδιες η Μανόν της Μυρτώς και η Μανόν της Χριστίνας. Άλλα πράγματα θα φωτίσει η μία και άλλα η άλλη. Κάθε μία έχει διαφορετικές αποχρώσεις και απολήξεις». Κάπως έτσι αποφάσισα να δω και τις δύο διανομές.

Η όπερα, μια από τις διασημότερες του γαλλικού ρεπερτορίου, είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα του αβά Πρεβό με θέμα τον άτυχο έρωτα του ιππότη Ντε Γκριέ για την Μανόν, τη νεαρή επαρχιωτοπούλα που θαμπώνεται από τα πλούτη, τη μεγάλη ζωή και τις απολαύσεις στο Παρίσι, τα γεύεται όλα αλλά για λίγο, για να κατηγορηθεί στο τέλος για πορνεία και να σβήσει από εξάντληση λίγο πριν οδηγηθεί στην εξορία.

Η σκηνοθετική προσέγγιση του Θωμά Μοσχόπουλου -η δράση του έργου έχει μεταφερθεί στο σήμερα- είναι μια αιχμηρή ματιά στον κόσμο της εφήμερης λάμψης και επιβεβαίωσης. Αποτυπώνει τον αμοραλισμό και την κυνικότητα μιας κοινωνίας που παρακμάζει, βουλιάζοντας μέσα στην επίπλαστη αφθονία και την κατανάλωση ηδονών. Όλα μοιάζουν ρευστά, προσωρινά και σίγουρα ψεύτικα. Τα απαστράπτοντα καταστήματα duty free -έξοχο το αφαιρετικό σκηνικό της Ευαγγελίας Θεριανού όπως και οι ψυχροί φωτισμοί της Σοφίας Αλεξιάδου - της πρώτης πράξης είναι απλά βιτρίνες εκμαυλισμού. Η ερωτική φωλιά της Μανόν και του Ντε Γκριέ θυμίζει στημένη έκθεση επίπλων και το front row του ντεφιλέ - ευφυής απόδοση του «περίπατου της βασίλισσας»  της τρίτης πράξης με τα κοστούμια της Κλερ Μπρέισγουελ να κλεβουν την παράσταση - καταλαμβάνουν  ρέπλικες της βασίλισσας της μόδας Άννα Γουίντουρ… Τέλος, λίγο πριν τη δραματική έξοδο,  στο «πανδοχείο της Τρανσυλβανίας»- ένα πριβέ κλαμπ για «ιδιωτικά βίτσια»- τα πάντα είναι προϊόν μιας κυνικής συναλλαγής, όλα κινούνται σε επίπεδο αγοραστικής αξίας. Το χρήμα ανακυκλώνει τις ηδονές, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα …

Μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο η Μανόν είναι εκείνο το κορίτσι που για τα περίφημα 15 λεπτά διασημότητας είναι έτοιμο να κάνει τα πάντα. Να παρασυρθεί και να παρασύρει, να εγκαταλείψει, να ξεπουληθεί. Στη σκιαγράφηση ακριβώς του χαρακτήρα της ηρωίδας, οι προσεγγίσεις των δύο πρωταγωνιστριών ήταν εντυπωσιακά διαφορετικές. Η Μανόν της Μυρτώς Παπαθανασίου είναι περισσότερο θύμα των καταστάσεων. Είναι η άβγαλτη, αφελής ίσως, εύθραυστη κοπέλα που θαμπώνεται από τα πλούτη και τις απολαύσεις και αφήνεται στη δίνη τους, όχι όμως χωρίς δισταγμό. Διακρίνεις την αμφιθυμία της όχι μόνο όταν εγκαταλείπει τον Ντε Γκριέ αλλά ακόμα και στις στιγμές του θριάμβου της. Γι’ αυτό και η πτώση της γίνεται ακόμα πιο δραματική.

Αντίθετα, η Μανόν της Χριστίνας Πουλίτση είναι περισσότερο θύτης. Άβγαλτη μεν αλλά διψασμένη για καλή ζωή, πατά «σαν έτοιμη από καιρό», πάνω στην ερωτική της περιπέτεια με τον Ντε Γκριέ για να αναρριχηθεί στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας και να κατακτήσει το όνειρό της. Τη διασημότητα. Η δική της πτώση είναι νομοτελειακή.

Πέρα όμως από το υποκριτικό τους ταλέντο οι δύο διεθνείς μας σοπράνο υπηρέτησαν τον απαιτητικό αυτόν ρόλο με το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής τους. Βαθιά, ευαίσθητη και με άριστη τεχνική η φωνή της Μυρτώς Παπαθανασίου, κρυστάλλινη, ανάλαφρη και με τη χαρακτηριστική της άνεση στις υψηλές νότες η φωνή της Χριστίνας Πουλίτση. Παρακολουθώντας και τις δύο Μανόν είδα τελικά δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, εξίσου αληθινές, εξίσου συναρπαστικές.

Οι Μανόν και των δύο διανομών, ευτύχησαν να έχουν δίπλα τους έναν θαυμάσιο ιππότη Ντε Γκριέ. Ο Ρουμάνος τενόρος Γιόαν Χοτέα που συνόδεψε στην πρώτη διανομή τη Μυρτώ Παπαθανασίου ΜΕ εντυπωσίασε με την έκταση της φωνής του και  την εκφραστικότητα της ερμηνείας του. Για μένα όμως, η πιο ευχάριστη έκπληξη ήταν ο Κωνσταντίνος Κληρονόμος, ο Ντε Γκριέ της δεύτερης διανομής. Η φωνή του νεανική, υγιής, με λαμπερό ηχόχρωμα και καλή τεχνική μας πρόσφερε μια ερμηνεία γεμάτη φρεσκάδα, πάθος και συγκίνηση.

Από τους υπόλοιπους συντελεστές, ξεχώρισα τον Διονύση Σούρμπη ως Λεσκώ, εξάδελφο της Μανόν στην πρώτη διανομή και στον ίδιο ρόλο, τον Βαγγέλη Μανιάτη, όχι τόσο για τη φωνή του-είχε κάποιες αστάθειες- όσο για το υποκριτικό του ταλέντο. Απολαυστικός ήταν και  ο Τάσος Αποστόλου στο ρόλο του Κόμη ντε Γκριέ, πατέρα του ιππότη (β’ διανομή).

Η ορχήστρα της ΕΛΣ με τον Λουκά Καρυτινό στο πόντιουμ (και στις δύο παραγωγές που παρακολούθησα) απέδωσε άριστα, άλλοτε με λεπτότητα και άλλοτε με γλαφυρότητα το ρομαντικό μουσικοδραματικό ύφος και πνεύμα του Μασνέ.

Με μια κουβέντα. Μια ακόμα σπουδαία παραγωγή για τη Λυρική που συνεχίζει να εμπλουτίζει -προς μεγάλη μας ικανοποίηση- το δραματολόγιό της, να ανανεώνεται και να τολμά. Προλαβαίνετε ακόμα να δείτε μια από τις δύο τελευταίες παραστάσεις (26, 30 Δεκεμβρίου).

---