Vasistas. Μία από τις πιο δυναμικές θεατρικές ομάδες. «Domino». Μία ιδιοσυγκρασιακή παράσταση που όταν παίχτηκε στην ταράτσα του Γαλλικού Ινστιτούτου έγινε σε μια νύχτα η-παράσταση-που-δεν-πρέπει-να-χάσεις και ευτυχώς επαναλαμβάνεται στο θέατρο Ροές. Η σκηνοθέτρια Αργυρώ Χιώτη μάς οδηγεί στα βήματά τους.
Τι κρύβει ο τίτλος της ομάδας, Vasistas;
Κρύβει μια μεταμόρφωση, μια μετάλλαξη, μια ιδιοποίηση... Η λέξη σημαίνει «φεγγίτης» στα γαλλικά, αλλά προέρχεται από το γερμανικό Was ist das που σημαίνει «τι είναι αυτό». Όταν οι Γερμανοί ήταν στη Γαλλία κατά τον πόλεμο ρωτούσαν τι είναι το παραθυράκι αυτό ψηλά στην πόρτα. Οι Γάλλοι κράτησαν τη λέξη και τη μετέτρεψαν σε «vasistas». Στις πρώτες μας δουλειές με την Ariane, τη Naima και τον Ευθύμη (Ελλάδα, Γαλλία, Μεξικό) παίζαμε πολύ με τη γλώσσα και τη σημασία των λέξεων, την ανάγκη και τους κώδικες επικοινωνίας και τις μεταμορφώσεις που αυτή επιφέρει.
«Όταν είσαι σκατά ως το λαιμό δεν μένει παρά να τραγουδάς» διατείνεται ο Μπέκετ κι εσείς το κάνετε «μότο» στην παράστασή σας. Μέσα από ποιες συνθήκες η φράση δεν είναι παρεξηγήσιμη;
Για μένα είναι άκρως πολιτική αυτή η φράση. Δηλαδή, λέει, ακόμα κι όταν φαινομενικά δεν υπάρχει κανένα περιθώριο δράσης, ακόμα και τότε, δεν εγκαταλείπεις αλλά δρας με το μόνο μέσο που σου έχει απομείνει, τη φωνή σου, και μάλιστα με τρόπο υπερβατικό, μετατρέποντας τη φρίκη σε τραγούδι. Απαντάς στην πραγματικότητα με υπέρβαση, με μια άλλη πραγματικότητα που πάντα έχεις τη δύναμη να δημιουργείς. Αν έμενες παθητικός, απλώς θα βούλιαζες. Έτσι διαβάζω εγώ αυτή τη φράση.
Ποιοι είναι οι αφηγηματικοί κώδικες και ποια η σκηνική σας γλώσσα στη συγκεκριμένη παράσταση;
Αναίρεση, αμφισβήτηση, αποκωδικοποίηση, μιλάμε πιο πολύ. Αφαιρούμε, αδειάζουμε και μετά βλέπουμε τι μένει. Οι αφηγηματικοί αυτοί κώδικες έχουν να κάνουν με τη μη γραμμικότητα μιας ιστορίας, ενός κειμένου, μιας σχέσης, του χρόνου... δεν γνωρίζουμε κάθε φορά εκ των προτέρων τη σκηνική γλώσσα που θα διαμορφωθεί, εξελίσσεται στην πορεία των προβών σε έναν κόσμο που ναι μεν υπάρχει στο παρόν, στο τώρα, αλλά που δεν είναι πραγματικός με την έννοια της ρεαλιστικής απεικόνισης. Απομακρυνόμαστε από την κανονικότητα μιας καθημερινότητας και ερευνούμε εσωτερικές συγκρούσεις, ποιότητες, κινήσεις του σώματος και του πνεύματος, που εκδηλώνονται με τρόπο απρόβλεπτο. Παλιότερα, νομίζω, είχα περισσότερη ανάγκη να εξηγώ τα πράγματα που συμβαίνουν επί σκηνής, τώρα έχω μεγαλύτερη εμπιστοσύνη σε αυτό που προκύπτει και προσπαθώ απλώς να το αφήνω να συμβαίνει. Με αυτή την έννοια υπάρχει εξέλιξη στη σκηνική γλώσσα.
Παίζετε Domino με τον παραδοσιακό τρόπο ή ο τίτλος της παράστασης έχει να κάνει με τα ντόμινο που το ένα σπρώχνει το άλλο; Σε κάθε περίπτωση, ποιο είναι το πρώτο πούλι;
Στο Domino δεν έχει σημασία ποιος είναι το πρώτο πούλι. Σημασία έχει η παραδοχή/συνειδητοποίηση του ότι όλοι είναι πούλια του ίδιου παιχνιδιού και ότι είναι αλληλοεξαρτώμενοι. Με αυτούς τους όρους καλούνται να παίξουν, να δράσουν και να αντιδράσουν. Έχοντας απόλυτη συναίσθηση πως αν το διπλανό τους πούλι πέσει, θα παρασύρει και τα υπόλοιπα.
Νέα ομάδα, μόνη, ψάχνει... στο ελληνικό θεατρικό τοπίο ή έχει βρει συνοδοιπόρους πια; Εκλεκτικές συγγένειες με...;
Το «νέα ομάδα» δεν ξέρω πόσο ισχύει πια, κλείνουμε δέκα χρόνια δουλειάς στο θεατρικό τοπίο, με συνοδοιπόρους συνεργάτες όπως η Εύα Μανιδάκη (σκηνικά), ο Τάσος Παλαιορούτας (φώτα) ή ο Παύλος Θανόπουλος (κοστούμια) με τους οποίους μας συνδέει πολύχρονη και σταθερή σχέση. Σε επίπεδο δομών, χώρων ή δικτύων είναι το Bios, το MIRfestival, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το KOMM’N’ACT στη Γαλλία και πρόσφατα το Res Ratio Network με τους οποίους έχουμε σίγουρα συγγένεια καλλιτεχνική και επαγγελματική.
Το βραβείο Ελευθερία Σαπουντζή, το οποίο κερδίσατε, αναφέρεται μεταξύ άλλων στο «καλλιτεχνικό ήθος που τη διακρίνει». Τι σημαίνει καλλιτεχνικό ήθος, κατά τη γνώμη σας;
Σημαίνει σεβασμός στη δουλειά σου, στους συνεργάτες σου και στη δουλειά των άλλων ανθρώπων στο χώρο γύρω σου.
22°
