Θεόδωρος Κουρεντζής - Utopia: Μια βαγκνερική μαγεία 70 λεπτών

Η μουσική της εισαγωγής μπαίνει με τρυφερότητα. Σαν φως που ζωντανεύει το περίγραμμα του δάσους πριν βγει ο ήλιος. Από την εισαγωγή γίνεται σαφές ότι αυτό δεν θα είναι κάτι που έχουμε ξανακούσει. Κι ας έχουμε ακούσει το Δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ αρκετές φορές και σε διάφορες εκτελέσεις.

Η μουσική του Θεόδωρου Κουρεντζή είναι τρισδιάστατη. Τη χτίζει έτσι ώστε να έχει βάθος και προοπτική. Μπορείς να περπατήσεις μέσα της. Επειδή εκείνος έχει διευρύνει τον ήχο, τον έχει πιάσει σαν να ήταν ύλη κι έχει υποτάξει το χώρο ώστε να καμπυλώνει και να αλλάζει σχήμα σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις προσταγές του μαέστρου. Στο τέλος βλέπεις ένα ολόκληρο οικοδόμημα να υψώνεται μπροστά σου και να καταλαμβάνει την αίθουσα Λαμπράκη, του Μεγάρου Μουσικής.

Το «Δαχτυλίδι» χωρίς λόγια πρωτοπαρουσιάστηκε από έναν άλλο δαιμόνιο μαέστρο τον Λορίν Μάαζελ και την Berlin Philharmonic, το 1987. Ο Μάαζελ συζητώντας με τον εγγονό του Βάγκνερ, τον σκηνοθέτη Όπερας, Wieland Wagner, συνέλαβε την ιδέα να προσπαθήσει να δημιουργήσει μια ορχηστρική σουίτα διάρκειας περίπου 70 λεπτών, από το κολοσσιαίο έργο των 15 ωρών της γνωστής όπερας του Βάγκνερ με τις τέσσερις πράξεις.

Ο Βάγκνερ ταιριάζει στον Θεόδωρο Κουρεντζή. Ο πρώτος έχει χαρακτηριστεί ως χαρισματικός, πρωτοπόρος, αμφιλεγόμενος, πεισματάρης και άστατος ως χαρακτήρας. Ο δεύτερος μπορεί εύκολα να ταυτιστεί με τους περισσότερους απ' αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Ίσως και με όλους. Επικοί και οι δυο.

Έτσι επικός υπήρξε χθες και στις κορυφώσεις του έργου - χρησιμοποίησε μέχρι και drum box που ήχησε σαν βροντή από τη Δευτέρα παρουσία μέσα στην αίθουσα. Αλλά και τρυφερός στις χαμηλές νότες που ακούγονται σαν ψίθυρος στ' αυτί σου. Μοιάζει παρανοϊκό αλλά το βλέπεις για πάνω από μια ώρα να συμβαίνει μπροστά σου. Ο Κουρεντζής και τα 130 μέλη της ορχήστρας Utopia κινούνται και αναπνέουν όλοι μαζί σαν ένα σώμα. Οι μουσικοί πάλλονται και δονούνται με την ίδια ένταση που διευθύνει ο μαέστρος. Η ενέργεια που εκπορεύεται από τα δάχτυλα του περνάει σαν ηλεκτρικό κύμα σε έγχορδα και πνευστά. Ο θεατής μένει καρφωμένος, ακίνητος στη θέση του, αποσβολωμένος να παρακολουθεί ευδαίμων.

Την καθαρότητα των πνευστών. Την ελεγχόμενη δύναμη των κοντραμπάσων. Την ανάδειξη της λεπτομέρειας των κυμβάλων σε μείζον ήχο. Την ακρίβεια των τυμπάνων - σαν ελέφαντες που εκτελούσαν με χάρη και ακρίβεια χιλιοστού πιρουέτες επάνω σε δοκό. Την καθαρότητα ήχου από τις έξι άρπες. Και φυσικά την προέκταση του μαέστρο: τα απαράμιλλα έγχορδα!

Ο Κουρεντζής κατάφερε χθες να κάνει το «Δαχτυλίδι» να ακούγεται σαν ένα ενιαίο κομμάτι, που ήταν και η πρόθεση του Μάαζελ. Κατάφερε επίσης να ζωντανέψει τους μεγαλειώδεις κόσμους του παραμυθά Ρίχαρντ Βάγκνερ. Τη Βαλχάλα, τον νάνο Άλμπεριχ, τις Βαλκυρίες, τον Ζήγκφρηντ, τη Μπρουνχίλντε, τη σύγκρουση του ανθρώπινου με το θεϊκό, το χρυσό του Ρήνου, που τα νερά του κυλούν και ποτίζουν με θρύλους των Βόρειων λαών ολόκληρο το έργο ενώνοντας την αρχή με το τέλος του. Η σύγκρουση εξουσίας και αγάπης. Η αγωνία της σύγκρουσης. Η τελική επιλογή.

Ο Κουρεντζής κατάφερε και κάτι επιπλέον. Πήρε το γνωστό μοτίβο του Δαχτυλιδιού, που το είχε οικειοποιηθεί στη συνείδηση του κοινού, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, όταν το χρησιμοποίησε στην ταινία του Αποκάλυψη Τώρα και το απέδωσε πίσω στον Ρίχαρντ Βάγκνερ, κάνοντας τις Βαλκυρίες να καλπάζουν πάλι μπροστά μας.

Στις τελευταίες νότες του έργου όλα τα φιλοσοφικά ερωτήματα και οι αγωνίες που θέτει το έργο έχουν απαντηθεί, ή τουλάχιστον έτσι δηλώνει η ευφυής ερμηνεία του μαέστρο.

Απόψε είναι η δεύτερη και τελευταία παράσταση. Τυχεροί όσοι έχετε εισιτήριο.