Μουσικη

Όζι Όσμπορν 1948-2025: Ο δρόμος προς τη metal αιωνιότητα

Οι Black Sabbath, η προσωπική καριέρα, η Σάρον και η αποδοχή όλου του μουσικού κόσμου
Μπάμπης Καλογιάννης
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Όζι Όσμπορν 1948-2025: Ο "Πρίγκιπας του Σκότους" πέθανε στα 77 του χρόνια, λίγες ημέρες μετά την τελευταία συναυλία των Black Sabbath

Σαν να το ήξερε. Σαν να γνώριζε την ημερομηνία του θανάτου του από πριν και έτσι να ήθελε να χαιρετήσει τους εκατομμύρια οπαδούς του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με μια τελευταία εμφάνιση πάνω στο σανίδι, στη γενέτειρα του το Μπέρμιγχαμ, εκεί όπου με τους Black Sabbath ξεκίνησαν τη διαδρομή προς τη μουσική αιωνιότητα και την καθολική καλλιτεχνική αποδοχή. Ο Όζι Όσμπορν, ο "Madman" των εκατομμυρίων fans, ο «Πρίγκιπας του Σκότους» όπως έμεινε γνωστός στα μουσικά δρώμενα, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 77 ετών. Όχι πλήρης ημερών αλλά σίγουρα κάτι παραπάνω από χορτάτος σε επιτυχία, αναγνώριση, λατρεία από οπαδούς και καλλιτέχνες. Αφήνει πίσω του μια μουσική κληρονομιά, μια παρακαταθήκη η οποία θα μνημονεύεται για πολλές, πάρα πολλές ακόμα δεκαετίες. 

Ένας working class hero του Μπέρμιγχαμ

Η βιομηχανική μεγαλούπολη του αγγλικού βορρά θεωρείται και δικαίως η πατρίδα του heavy metal, καθώς πέρα από τους Black Sabbath αποτελεί την αφετηρία και των Judas Priest. Κατά τη δεκαετία του 1960 και την εποχή της κυριαρχίας των Μπιτλς, ο νεαρός Τζον Μάικλ Όσμπορν θα γνωρίσει από νωρίς το άσχημο πρόσωπο της ζωής, ερχόμενος αντιμέτωπος συχνά με φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, καθώς και τον «βραχνά» της δυσλεξίας. Ένα από τα παιδιά που θα τον ενοχλεί συνεχώς στο προαύλιο του σχολείου (σύμφωνα με τον Γκίζερ Μπάτλερ) ονομάζεται Τόνι Αϊόμι και ασχολείται με την ηλεκτρική κιθάρα. Ο Όζι παρατάει το σχολείο και εργάζεται ως υδραυλικός, κατασκευαστής εργαλείων, εργάτης εργοταξίου καθώς και υπεύθυνος σφαγείου. Στο ενδιάμεσο ακούει το "She Loves You" των Σκαθαριών και αποφασίζει πως αργά ή γρήγορα θα κυνηγήσει τα μουσικά όνειρά του. 
Μερικά χρόνια αργότερα, ο Όζι Όσμπορν δοκιμάζει την τύχη του στο τραγούδι και παίζει μουσική μαζί με τον μπασίστα Γκίζερ Μπάτλερ. Ο παλιός συμμαθητής από το σχολείο Τόνι Αϊόμι ψάχνει τραγουδιστή για το καινούργιο του συγκρότημα και παθαίνει ένα σοκ όταν μαθαίνει πως ένας από αυτούς που θα δοκιμάσει είναι ο Όζι. Όλο το παρελθόν μοιάζει μακρινό όταν ο Όσμπορν αρχίζει να τραγουδά, με τη χημεία μεταξύ των Όσμπορν/Αϊόμι/Μπάτλερ και Γουόρντ να είναι εμφανής από την αρχή. Το μπλουζ που επιχειρούν να παίξουν δεν βγαίνει όπως ακριβώς το υπολόγιζαν. Είναι βαρύ, σκοτεινό, σε σημεία απόκοσμο. Ο ροκ ήχος είχε ήδη γνωρίσει «ακραίες» για την εποχή μορφές όπως οι πρώτες στιγμές των Λεντ Ζέπελιν, οι δίσκοι των Blue Cheer, οι σκληρές στιγμές του Χέντριξ και αντίστοιχα ακούσματα. Ο ήχος της μαγικής τετράδας είναι τόσο ξεχωριστός όμως που έμελλε να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό μουσικό ιδίωμα. Λάτρεις των ταινιών τρόμου, ψάχνοντας όνομα για το γκρουπ και μετά από το βραχύβιο "Earth" που υιοθετείται προσωρινά, θα θυμηθούν την ταινία "Black Sabbath" του 1963, με πρωταγωνιστή τον Μπόρις Καρλόφ. Ακούγεται ιδανικό. Είναι.

Ο δρόμος προς την rock/metal αιωνιότητα

Από το 1970 έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι Black Sabbath θα ορίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το heavy metal και η ξεχωριστή, «υπνωτική» φωνή του Όζι Όσμπορν θα είναι η απόλυτη πρωταγωνίστρια σε αυτή την απόλυτα θρυλική πορεία. Η δισκογραφία του γκρουπ δεν είναι απλά γνωστή τοις πάσι. Υπάρχουν τραγούδια σε εκείνους τους οκτώ πρώτους δίσκους των Black Sabbath που έχουν ξεπεράσει τα στενά εν προκειμένω όρια της ροκ μουσικής, έχοντας γίνει μέρος μιας ευρύτερης ποπ κουλτούρας που δεν αφορά μόνο τα μουσικά δρώμενα. Η φωνή του Όζι φυσικά «ντύνει» τις πολύ μεγάλες αυτές στιγμές. "Paranoid", "Black Sabbath", "War Pigs", "Sweet Leaf", "Sabbath Bloody Sabbath", "N.I.B." είναι μονάχα μερικοί από τους ύμνους με τους οποίους ο Όσμπορν καθιερώθηκε στο ευρύ κοινό ως ένας από τους σημαντικότερους frontmen, ως μια φιγούρα που ήταν έτοιμος να πάει την έννοια του "rock star" μερικά βήματα πιο πέρα, ύστερα από το άδοξο τέλος μουσικών όπως ο Χέντριξ και ο Τζιμ Μόρισον. Για να γίνει αυτό θα έπρεπε να ξεφύγει από τις ρίζες του, να έρθει σε σύγκρουση με τους ανθρώπους και το ενδιαίτημα με τα οποία έγραψε τις πρώτες χρυσές σελίδες στο μουσικό του βιβλίο.

Η επιτυχία των Black Sabbath είχε τον αντίκτυπό της. Οι καταχρήσεις, οι αδιάκοπες περιοδείες, οι συνεχείς καυγάδες για δημιουργικούς ή άλλους λόγους εντός του συγκροτήματος, θα οδηγήσουν τον Όζι Όσμπορν στην πρώτη μεγάλη και προσωρινή (όπως ευτυχώς αποδείχθηκε) αποχώρηση από το γκρουπ. Θα απολυθεί το 1979 καθώς η συνεργασία με τα υπόλοιπα των Sabbath μοιάζει αδύνατη εκείνη την εποχή. Φυσικά ο τραγουδιστής δεν είχε πει την τελευταία του λέξη και περιστοιχιζόμενος για μια ακόμα φορά από εξαιρετικούς συνεργάτες (προεξέχοντος του βιρτουόζου κιθαρίστα Ράντι Ρόουντς), θα ξεκινήσει μια λαμπρή σόλο καριέρα. Η ιδέα να ονομάσει το καινούργιο του συγκρότημα "Blizzard of Ozz" απορρίπτεται σχετικά εύκολα, καθώς ένα μεγάλο κόκκινο "Ozzy Osbourne" θα κλέψει την παράσταση στο εξώφυλλο του πρώτου δίσκου. Ο Όζι έχει ήδη 10 χρόνια σημαντικής καριέρας με τους Black Sabbath που τον έχουν καθιερώσει ως έναν από τους καλύτερους και σημαντικότερους metal τραγουδιστές. Μπορεί άνετα να στηρίξει ένα μουσικό brand που θα έχει το ίδιο όνομα με αυτόν. Αυτή τη στιγμή το γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά. Το στήριξε μέχρι και τη στιγμή που άφησε την τελευταία του πνοή. 

Ένας "bloke" στην Αμερική

Πίσω από την προσωπική καριέρα του Όζι βρίσκεται φυσικά η Σάρον Όσμπορν, με την οποία μοιράστηκε τη συντριπτική πλειοψηφία της προσωπικής και επαγγελματικής σταδιοδρομίας από το 1979 κι έπειτα. Η αμερικανική αγορά ανοίγει διάπλατα για τον τραγουδιστή. Κυκλοφορεί συνολικά 13 άλμπουμ, με τα έξι πρώτα να γίνονται ταυτόσημα με την εμπορική επιτυχία του metal κατά τη δεκαετία του 1980. Ταυτόχρονα, βιώνει κάθε ακραία εμπειρία και ακροβατεί ανάμεσα στην απόλυτη επιτυχία και την τραγωδία, γράφοντας το εγχειρίδιο του rock 'n' roll stardom. Το 1982 θα χάσει τον συνοδοιπόρο του Ράντι Ρόουντς σε ατύχημα με αεροπλάνο. Η βιομηχανία όμως είναι αδυσώπητη. Η πορεία του και η ίδια η μουσική, πρέπει να συνεχίσουν. Το άλμπουμ που κυκλοφορεί έπειτα από τον θάνατο του Ρόουντς με τίτλο "Bark at the Moon" θα πουλήσει 3 εκατομμύρια αντίτυπα, μόνο στις ΗΠΑ. Συγκροτήματα και καλλιτέχνες πάνε και έρχονται κατά την απόλυτη ροκ δεκαετία, ωστόσο ο Ozzy μένει ακλόνητος ως ένας metal θρύλος που γεμίζει τις μεγαλύτερες αρένες της χώρας. Την ίδια στιγμή, το rock 'n' roll lifestyle του γίνεται διαβόητο. Οι καταχρήσεις αποτελούν ένα μικρό μέρος του μύθου που έχει δημιουργήσει. Οι υπόλοιπες ιστορίες περιλαμβάνουν τις πιο ακραίες καταστάσεις που θα μπορούσε να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους. Το δάγκωμα του κεφαλιού της νυχτερίδας, το «σνιφάρισμα» των μυρμηγκιών, δεκάδες ιστορίες ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα, ιστορίες που πλέον θα θυμόμαστε με χαμόγελο κάθε φορά που θα φέρνουμε στο νου μας τον «Πρίγκιπα του Σκότους». Ο οποίος έφυγε εν τέλει λουσμένος από το φως. 
Το 1991 θα κυκλοφορήσει το άλμπουμ "No More Tears" που θα μας δώσει το ομώνυμο κλασικό τραγούδι, κυρίως δε το "Mama, I'm Coming Home" που θα τραγουδούσαν συγκινημένοι εκατομμύρια οπαδοί ανά τον κόσμο, μαζί φυσικά με τους παρευρισκόμενους στην τελευταία συναυλία των Black Sabbath, στο Villa Park του Μπέρμιγχαμ. Ο Όζι Όσμπορν έχει κλείσει «μόλις» 21 χρόνια στη δισκογραφία. Είναι ήδη κάτι παραπάνω από θρύλος.
 

Η διατήρηση του status quo 

Έχει ήδη εξασφαλίσει τη θέση του στο metal πάνθεον. Ταυτόχρονα, μέσα από τη ζωή και τα κατορθώματά του (μουσικά και μη) αποτελεί ένα ποπ φαινόμενο και ένα σύμβολο της ροκ κουλτούρας. Ο μουσικός και δη ο ροκ χάρτης έχουν αλλάξει κατά τη δεκαετία του 1990, ωστόσο το κοινό του δεν τον ξεχνάει. Ο Όζι Όσμπορν ηχογραφεί σποραδικά, κάποια τραγούδια του καταφέρνουν και γίνονται επιτυχίες, ωστόσο ο ακρογωνιαίος λίθος της προσωπικής και επαγγελματικής του σταθερότητας, η Σάρον, προφανώς και δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Θα ξεκινήσουν μαζί το ετήσιο φεστιβάλ "Ozzfest" το 1996. Κάποια από τα σημαντικότερα ονόματα του σκληρού ήχου εκείνη την εποχή, θα ξεκινήσουν την πορεία προς την καθολική αναγνώριση και δόξα από το εν λόγω φεστιβάλ. Την ίδια στιγμή, σαν άλλος «προφήτης» της εποχής, θα είναι από τους πρώτους που θα ξεκινήσει τις λεγόμενες «αποχαιρετιστήριες» περιοδείες που θα γίνουν μόδα αρκετά χρόνια αργότερα. Φυσικά το όνομα της "No More Tours" τουρνέ του 1992 ακούγεται σήμερα το λιγότερο αστείο. Μέχρι και πρόσφατα έγινε φανερό πως ο Όζι δεν μπορούσε να αποχωριστεί τη σκηνή. Το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να τον απολαύσει τρεις φορές, δύο ως solo καλλιτέχνη (με τη συμμετοχή και του «δικού μας» Gus G) στην κιθάρα και μία με τους Black Sabbath, στη συναυλία του 2005 που έμοιαζε σαν να βγήκε από τα πλέον ανείπωτα όνειρα του οπαδού του σκληρού ήχου εκείνη την εποχή.

Στο ενδιάμεσο έχει αναλάβει η Σάρον. Το 2002 θα ξεκινήσει το reality show "The Osbournes" που θα διχάσει τους οπαδούς του, αν και έγινε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του κραταιού μέχρι πριν κάποια χρόνια MTV. Ο Όζι συνεχίζει να περιοδεύει, παρά τα αυξανόμενα προβλήματα υγείας και τη διάγνωση με τη νόσο του Πάρκινσον. Έχει λάβει κάθε δυνατή διάκριση και αναγνώριση για την καριέρα του, ενώ έχει τιμηθεί με το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ. Δισκογραφικά, θα αποχαιρετήσει το κοινό του με ιδανικό τρόπο. Τα άλμπουμ "Ordinary Man" του 2020 και "Patient Number 9" του 2022 θα τύχουν καθολικής αποδοχής, ενώ «λάμπουν» και λόγω της συμμετοχής θρύλων όπως ο Έρικ Κλάπτον και ο Τζεφ Μπεκ. Ο Όζι ξέρει καλά πως χρειάζεται κάτι πολύ παραπάνω για να κλείσει με ιδανικό τρόπο αυτή τη σπουδαία πορεία και καριέρα. Η ανακοίνωση της συναυλίας που έλαβε χώρα πριν από τρεις εβδομάδες στο Μπέρμιγχαμ αιφνιδιάζει τους πάντες. Όταν ο θόρυβος κατακάθησε, οι οπαδοί του γνώριζαν πως ήταν ο πλέον ιδανικός τρόπος για να τους πει Αντίο. 

Η πτώση της αυλαίας στο Villa Park

Ήταν όλοι εκεί. Κάποια από τα σπουδαιότερα πνευματικά του παιδιά, οι χιλιάδες κόσμου που βρέθηκαν στο γήπεδο της αγαπημένης του ομάδας, της Άστον Βίλα, οι επί χρόνια συνοδοιπόροι του στους Black Sabbath, τα εκατομμύρια των οπαδών του που στήθηκαν από νωρίς στο live streaming της βραδιάς. Η τελευταία συναυλία των Sabbath θεωρούταν εξαρχής η μεγαλύτερη metal συναυλία όλων των εποχών, χαρακτηρισμός που μετά τον θάνατο του Όσμπορν στα 77 του χρόνια αποκτά πλήρη υπόσταση και βαρύτητα. Ο Όζι έζησε μια ζωή σαν παραμύθι, γύρισε σπίτι του, τραγούδησε για μια τελευταία φορά, έδωσε μαζί με τους υπόλοιπους τα έσοδα της συναυλίας σε ιδρύματα της περιοχής. Λίγες ημέρες μετά «έφυγε». Όχι πλήρης ημερών. Αλλά σίγουρα αναμνήσεων, αποδοχής και ζωής. 
Ήταν ο δικός μας Όζι. 

I'm just a rock 'n' roll rebel
I'll tell you no lies
They say I worship the devil
They must be stupid or blind

Δειτε περισσοτερα