Η ιστορία της PMRC: Η οργάνωση της Tipper Gore που επιχείρησε να επιβάλει τη λογοκρισία στη δισκογραφία

Ο ακτιβισμός έχει εδώ και πολλά χρόνια προοδευτική χροιά σαν έννοια, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων θετική. Πριν από 40 περίπου χρόνια ωστόσο, η rock μουσική στάθηκε αφορμή ώστε ο ακτιβισμός να φορέσει το κουστούμι του συντηρητισμού, αφήνοντας πίσω του πολλές ιστορίες καθημερινής τρέλας και φοβίας για τον αποπροσανατολισμό της νεολαίας. Εδώ και πολλές δεκαετίες, ο μουσικός κόσμος έχει έρθει αντιμέτωπος με διάφορες προσπάθειες επιβολής λογοκρισίας στη δισκογραφία, προσπάθειες που ξεκίνησαν από τη μεταπολεμική Αμερική, βρίσκοντας ωστόσο πρόσφορο έδαφος και στην Ευρώπη της αντίστοιχης εποχής. Καμία περίπτωση ωστόσο δεν έχει γράψει τόσο ξεχωριστή ιστορία, όσο η οργάνωση PMRC (Parents Music Resource Center), το πνευματικό παιδί της Tipper Gore, τέως πλέον σύζυγο του Al Gore, πάλαι ποτέ ισχυρού πολιτικού άντρα των ΗΠΑ. Και αν αυτά τα ονόματα ακούγονται άγνωστα, σίγουρα οι περισσότεροι έχουμε δει κάποια στιγμή κάπου τα γνωστά αυτοκόλλητα “PARENTAL ADVISORY - EXPLICIT LYRICS” και “PARENTAL ADVISORY - EXPLICIT CONTENT”.

PMRC (Parents Music Resource Center): Η οργάνωση που ίδρυσε η Tipper Gore και λογόκρινε δίσκους και τραγούδια

Η Mary Elizabeth “Tipper” Gore γεννήθηκε στις 19 Αυγούστου του 1948 στην Ουάσιγκτον. Το παρατσούκλι “Tipper” προήλθε από το γνωστό νανούρισμα “Tippy Tippy Tin”, που τραγούδησε το παιδί θαύμα τότε του αμερικανικού σινεμά Janet Burston, το 1940 στη θεματική ενότητα Our Gang. Οι γονείς της χώρισαν σε μικρή ηλικία και έτσι μεγάλωσε με τη μητέρα και τη γιαγιά της στο, Arlington της Virginia. Σπούδασε στο Harvard ενώ πήρε το bachelor στον τομέα της Ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Στον ελεύθερο της χρόνο έπαιζε τύμπανα, συμμετείχε μάλιστα και στο all female συγκρότημα “The Wildcats. Το 1965 θα γνωρίσει τον Al Gore στον “prom” του τελευταίου και πολύ γρήγορα θα γίνουν ζευγάρι. Θα παντρευτούν το 1970 και η Tipper θα εργαστεί ως φωτογράφος σε εφημερίδες μέχρι το 1976, χρονιά που ο Al θα περάσει για πρώτη φορά τις πύλες του Κογκρέσου. Το ζευγάρι θα αποκτήσει τέσσερα παιδιά εκ των οποίων το μεγαλύτερο, η γεννημένη το 1973 Karenna, θα παίξει το σημαντικότερο ρόλο στην ιστορία της PMRC. Σε ηλικία 11 ετών θα περιέλθει στην κατοχή της το φρέσκο τότε Purple Rain του Prince και η μικρή θα ενθουσιαστεί με το τραγούδι “Darling Nikki”. Η μεγαλωμένη σε συντηρητικό περιβάλλον μητέρα της, Tipper, θα διαβάσει τους στίχους και θα αποφασίσει ότι η κόρη της, αλλά και όλα τα μικρά παιδιά που θα ακούσουν το τραγούδι, πρέπει να προστατευτούν.

Αναλαμβάνει δράση και με τη συμβολή της Susan Baker, συζύγου του Υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Reagan και σημαίνον στέλεχος της αντίστοιχης του Bush Junior, James Baker, καθώς και άλλων συζύγων βουλευτών της εποχής, εξαπολύει την πλέον οργανωμένη επίθεση που γνώρισε ποτέ η ροκ βιομηχανία. Το όνομα αυτής Parents Music Resource Center, γνωστή με τα αρχικά της P.M.R.C.

Από την καθαρά πολιτική σκοπιά του θέματος, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει την PMRC ως ένα βήμα προς τα αριστερά για τους Ρεπουμπλικάνους και ένα βήμα προς τα δεξιά για τους Δημοκρατικούς. Κι αυτό διότι η παρέμβαση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης στη μουσική, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε βιομηχανικό επίπεδο, κάτι τέτοιο συνιστούσε και συνιστά. Ο όρος «δημόσιο συμφέρον» πρωτοπαρουσιάστηκε το 1927 και στον Νόμο περί Ραδιοφώνου εκείνης της χρονιάς, όπως και οι Ομάδες Δημοσίου Συμφέροντος (Public Interest Groups με το ατυχές αρκτικόλεξο PIGs). Ωστόσο με την PMRC, ήταν η πρώτη φορά που ένα τέτοιο group είχε την υπόσταση ενός ισχυρού πολιτικού lobby. Τα μέλη της είχαν άμεση πρόσβαση σε ακροάσεις του Κογκρέσου και άμεση επαφή με νομοθέτες της εποχής. Και ήταν οι δύο αυτοκτονίες νεαρών, μετά από ακροάσεις τραγουδιών των Ozzy Osbourne και Judas Priest, οι οποίες ενέπνευσαν το βασικό concept της οργάνωσης.

Την αρχή έκανε ένα άλλο lobby, η Parents Teachers’ Association (PTA) με έδρα το Σινσινάτι. Με τον ισχυρισμό πως η ροκ μουσική είναι τόσο επικίνδυνη για τη νεολαία όσο τα τσιγάρα, η οργάνωση έθεσε το θέμα του «προστατευτικού» μηνύματος στα εξώφυλλα των δίσκων, αντίστοιχο με αυτά που βρισκόταν σε κάθε πακέτο τσιγάρα. Το αρχικό αίτημα απορρίφθηκε, ωστόσο με τη δημιουργία και την άνοδο της PMRC, η PTA θα έβρισκε έναν εξαιρετικά ισχυρό σύμμαχο. Η PMRC άρχισε να αναλαμβάνει δράση. Η πρώτη ενέργεια της οργάνωσης ήταν μια επιστολή προς το επίσημο όργανο της Αμερικανικής Μουσικής Βιομηχανίας, τη Recording Industry Association, ως προς την συγγραφή αυστηρών οδηγιών για την κατάταξη μουσικών κομματιών ανάλογα με την «επικινδυνότητα» τους και το είδος αυτής. Πιο συγκεκριμένα οι κατηγορίες ήταν βλασφημία, αποκρυφισμός, ναρκωτικά και αλκοόλ και τέλος η βία και η πρόκληση της. Σύμφωνα με το συγγραφέα και podcaster Eric Nuzum και το βιβλίο του “Parental Advisory / Music Censorship in America” του 2001, οι βασικές απαιτήσεις της PMRC συνοψίστηκαν τότε στα εξής:

• Να εκτυπώνονται οι στίχοι στα εσώφυλλα των δίσκων
• Να περιορίζονται από τις εταιρείες τα προκλητικά εξώφυλλα
• Να θεσπιστεί σύστημα αξιολόγησης και επικινδυνότητας για τους δίσκους όπως και για τις ταινίες
• Να θεσπιστεί σύστημα αξιολόγησης και επικινδυνότητας για τις συναυλίες
• Να επανεξεταστούν συμβόλαια καλλιτεχνών που εμπλέκονται σε περιπτώσεις βίας και ακραίας σεξουαλικής συμπεριφοράς την ώρα της συναυλίας και
• Να θεσπιστεί παρατηρητήριο των media που θα πιέζει τα τηλεοπτικά δίκτυα να μην φιλοξενούν αμφίβολες περιπτώσεις καλλιτεχνών

Στο πλαίσιο της υποστήριξης της υπόθεσης της, η οργάνωση έδωσε στη δημοσιότητα μία από τις πλέον διάσημες λίστες στην ιστορία της μουσικής, τα λεγόμενα “Filthy 15“. Μια σειρά 15 τραγουδιών που κατά τη γνώμη των μελών της PMRC προέτρεπαν την αμερικανική νεολαία στην άσκηση βίας, στον αποκρυφισμό, στη βλασφημία, στα ναρκωτικά και το αλκοόλ, σε ακραία σεξουαλική συμπεριφορά. Τραγούδια των οποίων τη δημοφιλία μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς :

1. Prince: Darling Nikki (1984)
2. Sheena Easton: Sugar Walls (1984)
3. Judas Priest: Eat Me Alive (1984)
4. Vanity: Strap On Robbie Baby (1984)
5. Mötley Crüe: Bastard (1983)
6. AC/DC: Let Me Put My Love Into You (1980)
7. Twisted Sister: We’re Not Gonna Take It (1984)
8. Madonna: Dress You Up (1984)
9. WASP: Animal (F__k Like A Beast) (1984)
10. Def Leppard: High’n’Dry (1981)
11. Mercyful Fate: Into The Coven (1983)
12. Black Sabbath: Trashed (1983)
13. Mary Jane Girls: In My House (1985)
14. Venom: Possessed (1985)
15. Cyndi Lauper: She Bop (1983)

Οι αντιδράσεις μουσικών στην PMRC – Από τον Frank Zappa στον Joye Ramone

Το όλο θέμα δε σταμάτησε εκεί. Βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος πάνω στη δίψα του φιλόδικου μέσου Αμερικανού, η PMRC θα ζητήσει ακρόαση από τη Γερουσία στις 19 Σεπτεμβρίου του 1985, καταμεσής της διακυβέρνησης Reagan. Από την άλλη μεριά της ιστορίας, σπουδαίοι μουσικοί όπως ο Frank Zappa, ο Dee Snider και ο John Denver, υπερασπίζονταν με πάθος την καλλιτεχνική ελευθερία. Με τα σημερινά δεδομένα, η πεντάωρη εκείνη ακρόαση μοιάζει με ένα κρεσέντο πουριτανισμού, με μπόλικες δόσεις αποπροσανατολισμένης παιδοψυχολογίας και απόψεων περί λογοκρισίας. Δύο χρόνια αργότερα, το 1987, η Tipper Gore θα εκδώσει το βιβλίο “Raising PG Kids in an X-Rated Society”, μέσα στο οποίο θα γράψει χαρακτηριστικα: «Όπως πολλοί γονείς, έτσι κι εγώ μεγάλωσα ακούγοντας και αγαπώντας τη ροκ μουσική... κάτι συνέβη όμως από τις μέρες του “Twist and Shout”».

Το οξύμωρο φυσικά είναι η ίδια η θεματολογία του “Twist and Shout”, με το ξεκάθαρα σεξουαλικό περιεχόμενο. O Dee Snider θα υπερασπιστεί την τέχνη του και συγκεκριμένα το κομμάτι “Under the Blade” από τον ομώνυμο δίσκο των Twisted Sister. Θα ισχυριστεί ότι το έγραψε για ένα πρόβλημα υγείας ενός μέλους της μπάντας και σε καμία περίπτωση για τις όποιες τάσεις σαδομαζοχισμού ισχυριζόταν η Tipper Gore. Θα κάνει σαφές ότι πρόκειται για υπόθεση της πρώτης τροποποίησης του Αμερικανικού Συντάγματος (First Amendment) περί ελευθερίας του λόγου, κι ότι κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιο είναι το νόημα ενός τραγουδιού ή ενός πίνακα. Η πανκ κοινότητα δεν μένει άπραγη και προσωπικότητες όπως ο Joey Ramone και ο πολυπράγμων ακτιβιστής Jello Biafra των Dead Kennedys, ήρθαν σε ευθεία κόντρα με την οργάνωση και τις προσπάθειες επιβολής λογοκρισίας. Ο δε Frank Zappa δεν θα «μασήσει» τα λόγια του:

«Είναι ατυχές το γεγονός ότι η PMRC προτιμά να διαχύσει metal μουσική μετά από “ομοσπονδιακή απολύμανση” παρά κάποιο άλλο είδος πιο ανεβαστικό. Ίσως είναι ένδειξη του γούστου των μελών της οργάνωσης, ή μπορεί να είναι μια διακήρυξη της αδιαφορίας αυτής της κυβέρνησης για τις τέχνες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Φυσικά δεν είναι τίποτα από τα δύο. Δεν μπορείς να αποσπάσεις την προσοχή του κόσμου από έναν άδικο φόρο, προσποιούμενος τον εκτιμητή μουσικής. Για το τελευταίο θα χρειαστείς σεξ, και πολύ μάλιστα. Η εφαρμογή ενός rating system, εθελοντικού ή μη, ανοίγει την πόρτα σε μια ατέλειωτη παρέλαση Προγραμμάτων Ελέγχου της Ηθικής, βασισμένη σε “Αυτά που δεν συμπαθούν ορισμένοι Χριστιανοί”. Τι θα γίνει αν οι επόμενες "σύζυγοι της Ουάσινγκτον" απαιτήσουν ένα μεγάλο κίτρινο “J” για κάθε έργο που προέρχεται ή αποδίδεται από Εβραίους, ώστε να προστατέψει τα παιδιά από ένα κεκαλυμμένο Σιωνιστικό δόγμα;».

O Frank Zappa όπως και ο περισσότερος κόσμος δεν μπορούσε τότε να αντιληφθεί το ότι όλη αυτή η εκστρατεία θα είχε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά για την PMRC, κοινώς θα γυρνούσε μπούμερανγκ. To λογότυπο “Parental Advisory – Explicit Content” θα γίνει ένα ξεχωριστό brand από μόνο του. Η προσθήκη του σε εξώφυλλα δίσκων θα παρακινήσει κάθε νέο, με έμφυτη περιέργεια και αντιδραστικότητα, στην αγορά τους. Το λογότυπο θα εμφανιστεί σε μπλούζες, καπέλα και κάθε μορφής merchandise. Θα μπορούσε κανείς να πει πως απλά είχαμε μια εφαρμογή του παλαιού ρητού «Λέγε ό,τι θες για μένα αρκεί να λες σωστά το όνομά μου», όμως η αλήθεια είναι πιο σύνθετη. Ο χαρακτηρισμός συγκεκριμένων έργων μουσικής ως επικίνδυνα και προκλητικά, ειδικά σε μια περίοδο όπως τα 80s όταν κι ο κόσμος αγόραζε μαζικά βινύλια και σχετικό merchandise, «γαργάλισε» την περιέργεια της νεολαίας με αποτέλεσμα οι πωλήσεις ορισμένων καλλιτεχνών να εκτοξευτούν, ενώ άλλοι απέκτησαν δημοσιότητα από το πουθενά. Δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο φυσικά. Ήταν το ίδιο το κούνημα των γοφών του Elvis Presley που εξόργιζε τους γονείς και γοήτευε τους νέους της εποχής. Αντίστοιχα και το anti-establishment αίσθημα του πανκ ροκ που μετονομάστηκε σε new-wave, ώστε να μην πάει χαμένο ως πηγή πλούτου για τις δισκογραφικές εταιρείες και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Σε κάθε περίπτωση, η PMRC αποτέλεσε και αποτελεί την πλέον οργανωμένη απόπειρα επιβολής λογοκρισίας και περιορισμών.

Η δράση της οργάνωσης μειώθηκε κατά πολύ τα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω του ιδιαίτερα φορτωμένου προγράμματος της Tipper Gore. Συνεισέφερε με διάφορους τρόπους σε κάθε προεκλογική εκστρατεία του τέως συζύγου της, ενώ το 1990 ίδρυσε την οργάνωση “Tennessee, Voices for Children” ώστε να προειδοποιήσει τους νέους για κινδύνους σχετιζόμενους με την ψυχική υγεία και την χρήση ουσιών. Οι καλλιτέχνες στους οποίους είχε επιτεθεί, δεν είδαν ποτέ ουσιαστικά τις πωλήσεις δίσκων τους να πέφτουν. Σήμερα που οι διεργασίες της μουσικής βιομηχανίας έχουν αλλάξει κατά πολύ και διάφορα είδη της ραπ κυριαρχούν εδώ και πολλά χρόνια, στίχοι όπως του “Darling Nikki” σίγουρα δε φαντάζουν προκλητικοί όπως τότε.

Η Tipper Gore αποχώρησε από την PMRC το 1993, λίγο αφότου ο Al Gore έγινε Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη διακυβέρνηση του Μπιλ Κλίντον. Ως Δεύτερη Κυρία της χώρας, ασχολήθηκε με ζητήματα της ψυχικής υγείας, καθώς και με το θέμα των εκατομμύρια αστέγων. Ο Al και η Tipper Gore χώρισαν το 2010. Η σχέση τους παραμένει φιλική, ενώ συχνά συναντώνται στο πλαίσιο οικογενειακών διακοπών, τα καλοκαίρια και τα Χριστούγεννα.