Συνέντευξη: O κιθαρίστας των Mdou Moctar, Mahamadou Souleymane, για το άλμπουμ «Afrique Victime», τις συνθήκες στον Νίγηρα και την Αφρική.
Χρειάστηκε να προηγηθούν πέντε εξαιρετικά ενδιαφέροντες δίσκοι για να υπογράψει η -πάντα πρωτοπόρα- ανεξάρτητη δισκογραφική Matador, το φυσικό ταλέντο του συνθέτη- κιθαρίστα Mahamadou Souleymane από την Αγκαντέζ του Νίγηρα στο ρόστερ της. Το έκτο άλμπουμ «Afrique Victime» της κολεκτίβας Mdou Moctar όχι μόνο εκθέτει παγκόσμια όλα τα πολιτικά θέματα που μπορεί να απασχολούν τους καλλιτεχνικούς νομάδες της αφρικανικής ηπείρου, αλλά λανσάρει και με τον πιο ριζοσπαστικό τρόπο τον ήχο που θα έπρεπε να έχει το κιθαριστικό rock του μέλλοντος.
Με αναφορές από τις εκκεντρικές solo ιδέες που μετέτρεψαν σε είδωλα της εξάχορδης ονόματα όπως ο Steve Vai ή ο Jimi Hendrix μέχρι τους ανάποδους αφρικάνικους ρυθμούς των κρουστών και ασφαλώς τις παραδοσιακές -σχεδόν gospel- μελωδίες της «μαύρης ηπείρου», ο ξεχωριστός ήχος των Mdou Moctar είναι ικανός να σοκάρει όλους όσους πιστεύουν ότι έχουν ακούσει κάθε εκδοχή της rock.
Η έκπληξη και η φρεσκάδα στις ενορχηστρώσεις σε συνδυασμό με την πλούσια μουσική παράδοση της χώρας από όπου κατάγεται, αποτέλεσαν την ιδανική πρόκληση για μία τηλεφωνική κουβέντα (που όλως περιέργως πέρασε από τρία τουλάχιστον κύματα) μέχρι ο δημιουργός να καταθέσει τις απόψεις του. Σπάζοντας μάλιστα και ένα άτυπο προσωπικό ρεκόρ, αυτή είναι η κουβέντα που χρειάστηκε τις βοήθειες μιας δισκογραφικής ετικέτας από την Αγγλία, μιας διερμηνέα από την Γαλλία, ενός μουσικού από τo Νίγηρα και δύο μουσικογράφων από την Ελλάδα για να έρθει στο φως.
Καλησπέρα Maham, ποια ήταν η βασική ιδέα πίσω από την δημιουργία του άλμπουμ;
Με το νέο μου άλμπουμ, «Afrique Victime» θέλω να αφυπνίσω τον κόσμο και να μάθει τι συμβαίνει σήμερα στην Αφρική. Αυτός είναι ο βασικός μου στόχος. Υπάρχουν και άλλα θέματα φυσικά, όπως για παράδειγμα η ζήλεια. Ένα συναίσθημα που μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα στις σχέσεις, ακόμα και να τις καταστρέψει. Επίσης, ένα βασικό θέμα με το οποίο καταπιάνομαι στο άλμπουμ είναι η αγάπη.
Στα αυτιά της Ευρώπης με αυτό τον δίσκο φτάνει ένας φρέσκος καθαριστικός ήχος που παντρεύει τη rockψυχεδέλεια της Δύσης με την αφρικανική ρυθμολογία που έχεις στα ακούσματά σου από μικρό παιδί φαντάζομαι. Αυτός ήταν ο στόχος σε επίπεδο μουσικής και ίσως για αυτό ηχογράφησες και σε διαφορετικά στούντιο;
Είναι δύσκολο για εμένα να απαντήσω αυτή την ερώτηση γιατί δεν έχω παρατηρήσει τα στοιχεία που αναφέρεις. Αυτό που με σιγουριά μπορώ να σου πω, είναι πως για κάποιον που είναι πολύ περίεργος και θέλει να πειραματίζεται συνεχώς με τη μουσική του, αυτό που προσπάθησα να κάνω στο «Afrique Victime» ήταν να πάρω στοιχεία που χρησιμοποίησα σε όλα τα προηγούμενα άλμπουμ μου και να τα συνδυάσω. Έτσι, με ότι πειραματίστηκα στα προηγούμενα άλμπουμ, όπως autotune, συνδυασμός ηλεκτρικής και ακουστικής κιθάρας και άλλα, προσπάθησα αυτή τη φορά να τα συνδυάσω όλα μαζί και να δω τι θα συμβεί. Όσον αφορά τα διαφορετικά στούντιο ηχογράφησης, δεν ήταν κάτι που κάναμε σκόπιμα ή προσπαθήσαμε να κάνουμε διαφορετικά. Στο προηγούμενό μας άλμπουμ, «Llana», μείναμε κλεισμένοι στο στούντιο για μια ολόκληρη εβδομάδα. Αυτό δε μου άρεσε καθόλου. Πραγματικά πιέστηκα πάρα πολύ. Έτσι, αυτή τη φορά πήραμε την απόφαση να ηχογραφούμε σιγά σιγά, όποτε πραγματικά το αισθανόμασταν.
Πώς είναι τα πράγματα τώρα στον Νίγηρα; Το άλμπουμ περνάει ισχυρά πολιτικά μηνύματα…
Το μήνυμά μας προς τον κόσμο, και συγκεκριμένα μέσω του Νίγηρα, είναι ότι η Αφρική είναι μια ήπειρος που πρέπει επιτέλους να ανεξαρτητοποιηθεί πραγματικά. Θεωρητικά, μας έχει δοθεί αυτή η ανεξαρτησία αλλά είναι μόνο στα χαρτιά. Μπορούμε να δούμε ότι η Γαλλία ασκεί ακόμα μεγάλη επιρροή στις χώρες μας και αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα και αναταραχές. Αυτοί που είναι ηγέτες μας είναι σαν βοηθοί αυτών της Γαλλίας. Η Σαχάρα είναι μια τεράστια πηγή ενέργειας. Υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια ορυκτά, όπως ο χρυσός, αρκετά για να πουλήσουμε σε όλο τον κόσμο. Η τρομοκρατία όμως είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζεται από τη γαλλική κυβέρνηση, αντίθετα τους βοηθούν. Κι αυτό το θέμα κρύβεται πίσω από το πέπλο του Ισλάμ, ακόμα κι αν οι τρομοκράτες δεν έχουν σχέση με τη θρησκεία. Κι αυτό μας εμποδίζει να έχουμε τον έλεγχο των δικών μας πόρων. Οπότε, αυτό θέλω. Να μάθει ο κόσμος ότι μέρα με τη μέρα ότι η μετά-αποικιοκρατία συνεχίζεται ακόμα.
Και βλέπεις στο μέλλον να αλλάζει κάτι για την Αφρική; Όπως φαίνεται να αλλάζει κάτι και στη μουσική σκηνή της που όλο και περισσότερο απασχολεί τα διεθνή πολιτιστικά μέσα;
Σχετικά με το μέλλον της Αφρικής δεν μπορώ να πω με σιγουριά τι επιφυλάσσει. Είμαι σίγουρος ότι ο κόσμος έχει αρχίσει να ακούει το μήνυμα και τους Αφρικανούς. Και πιστεύω πως όλη αυτή η κατάσταση θα τελειώσει κάποια μέρα και θα μπορέσουμε να βγάλουμε τη Γαλλία εκτός της ηπείρου και θα μπορέσουμε να αναπνεύσουμε. Όσον αφορά το συγκρότημα, δεν είναι στο χέρι μας. Η μουσική και ο κόσμος θα αποφασίσουν πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε.
Και σχετικά με τη μουσική μπορείς να μας δώσεις μερικά ονόματα από το παρελθόν και το παρόν που αξίζει να τσεκάρουμε;
Πρώτα, απ’ όλα, πρέπει να αναφέρω τον Abdallah Oumbadougou από τους Desert Rebel. Είναι ένας άνθρωπος που γνώρισα από κοντά και η μουσική του με έκανε να θέλω να γίνω καλλιτέχνης. Επίσης, ακούω καθημερινά Baba Salah και αρκετά παραδοσιακή μουσική του Νίγηρα ειδικά συνθέσεις που είναι βασισμένες στο όργανο «Molο» ενώ από νέους καλλιτέχνες μου αρέσει πολύ η μουσική της Oumou Sangaré.
17°
