Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη είναι πάντα επίκαιρες γιατί καθρεφτίζουν την καθημερινή ζωή της Αθήνας. 2.500 χρόνια μετά τα ζητήματα παραμένουν ίδια, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε. Στη διασκευή των «Βατράχων» που θα παρουσιαστεί 13&14 Οκτωβρίου στην Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ, o Διόνυσος συναντά τον Πόε, τον Μπουκόφσκι, τον Ρεμπό, ενώ το πνεύμα του Τομ Γουέιτς περιπλανιέται στα βερολινέζικα καμπαρέ. Οι Γιώργος Τζιουβάρας - Χρήστος Κουτσογιάννης των Opera Chaotique και οι Ντέμη Παπαδά - Δημήτρης Στάμου της αναγνωρισμένης Ομάδας Κουκλοθεάτρου Merlin, με βάση το Βερολίνο, μας βάζουν στο κλίμα.
Πώς ξεκίνησε η εστίαση σας στο κουκλοθέατρο και πώς εξελίχθηκε στην πορεία;
Ξεκίνησε γύρω στο 1995, λίγο κατά τύχη, λίγο από αφέλεια αλλά και ορμή σε μια προσπάθεια εύρεσης δημιουργικών διεξόδων. Αρχίσαμε να πειραματιζόμαστε με υλικά και να προσπαθούμε να φτιάξουμε κάτι που να μοιάζει με κούκλα. Αρκετά ζόρικα χρόνια, καθώς προσπαθούσαμε να επιβιώσουμε κάνοντας διάφορες δουλειές και συγχρόνως να ανακαλύψουμε την τέχνη του κουκλοθέατρου, χωρίς να υπάρχει καμία υποδομή στην Ελλάδα, για να τη διδαχθεί κάποιος, με Internet και βιβλιογραφία ανύπαρκτη. Έτσι στα τυφλά, φτιάξαμε τους πρώτους μας κουκλοχαρακτήρες. Με την άγνοια και το πάθος ενός μικρού παιδιού. Ακολούθησαν πολλά χρόνια πειραματισμών και έρευνας για να φτάσουμε στο σημείο να βάλουμε την προσωπική μας σφραγίδα και να χαράξουμε το δικό μας καλλιτεχνικό μονοπάτι σε αυτό που κάνουμε. Θα έλεγα ότι τελικά το κουκλοθέατρο για εμάς ήταν ένα πείραμα που στην πορεία έγινε πάθος και αυτό το πάθος τρόπος ζωής.
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τους Οpera Chaotique στην αριστοφανική αυτή διασκευή;
Η «χαοτική» μας σχέση ξεκίνησε στο Βερολίνο το 2014, όταν ανέβασαμε πειραματικά σε ένα μικρό θέατρο το «Death of the Phantom of the Opera». Το όλο πράγμα σε επίπεδο συνεργασίας λειτούργησε πολύ καλά και για τους δυο μας. Οπότε η σχέση μας ήταν ήδη δοκιμασμένη. Όταν καταπιαστήκαμε με τους «Βάτραχους» ήταν λίγο πιο δύσκολο. Καταρχήν λόγω έλλειψης χρόνου αλλά και της απόστασης. Δεύτερον η προσέγγιση του αρχαίου έργου που θέλαμε να γίνει στο πλαίσιο της δικής μας αισθητικής. Θέλαμε να παίξουμε με την ιδέα του έργου του Αριστοφάνη και όχι να παρουσιάσουμε άλλη μια εκδοχή των «Βάτραχων». Με το δικό μας δείγμα γραφής. Δουλέψαμε ελεύθερα, αλληλοσυμπληρώνοντας ο ένας τις ιδέες του άλλου προσθέτοντας όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την τέχνη μας σαν ομάδες ξεχωριστά αλλά και σαν προσωπικότητες. Το αποτέλεσμα θεωρώ ότι είναι ένα απόσταγμα Οpera Chaotiqe και Merlin. Απλά και οι δύο ομάδες κάναμε αυτό που ξέρουμε καλά να κάνουμε. Μουσική και κουκλοθέατρο.
Πώς γεννήθηκαν οι εικόνες που δημιουργήσατε; Από τι εμπνευστήκατε για την οπτικοποίηση;
Σε πρώτο επίπεδο και επειδή η παράσταση βασίζεται σε κείμενα και συγκεκριμένους χαρακτήρες, επιλέξαμε στιγμές που «μιλάνε» στον ψυχισμό μας. Ποιητές που η πένα τους έχει επηρεάσει την τέχνη μας και τις προσωπικότητές μας. Που μας δημιουργούν από μόνες τους εικόνες και συναίσθημα.
Σε δεύτερο επίπεδο η επιλογή βασίστηκε στο τεχνικό κομμάτι. Δηλαδή, κατά πόσο τεχνικά μπορούμε να δημιουργήσουμε τις επιθυμητές εικόνες από νότες και λέξεις και πως από αυτές να αντλήσουμε την μεγαλύτερη δυναμική.
Είστε από αυτούς που άφησαν την Αθήνα για το Βερολίνο. Πώς ήταν η μετάβαση;
Υπάρχουν άνθρωποι που άφησαν την Ελλάδα από ανάγκη και αυτοί που την άφησαν από επιλογή. Εμείς ανήκουμε στη δεύτερη ευτυχώς κατηγορία. Ήταν στοχευμένη επιλογή που μας βγήκε σε καλό. Αφήσαμε την Αθήνα για λόγους πνευματικής ασφυξίας. Γιατί κουραστήκαμε να διεκδικούμε τα αυτονόητα για τη ζωή και την τέχνη μας. Στο Βερολίνο, χωρίς να θέλω να εξιδανικεύω, βρήκαμε έναν τόπο που απλά μας κανει να αισθανόμαστε καλύτερα . Μια μίξη ανοιχτών ιδεών, νοοτροπιών, αντιλήψεων, τάσεων. Χώρο για έρευνα, εκπαίδευση, έμπνευση και επικοινωνία. Πολυφυλετικότητα και πολυπολιτισμικότητα. Πράγματα αναγκαία για εμάς και την τέχνη μας αλλα σε έλλειψη στη χωρα μας. Οπότε όπως καταλαβαίνεις η μετάβαση μας κατι παραπάνω από ομαλή ήταν.
Από την άλλη, περισσότερο από 6 μήνες το χρόνο βρισκόμαστε σε κίνηση. Σε φεστιβάλ και θέατρα ανα τον κόσμο. Οπότε στη πόλη δεν έχουμε μια τυπική καθημερινότητα, με ότι αυτή περιλαμβάνει, για να αποδομήσουμε την εικόνα της.
Το Βερολίνο για εμάς είναι απλά το λιμάνι μας. Όπου τα όνειρα και οι προσδοκίες μας μοιάζουν πιο εφικτά απόότι στην Αθήνα.
Οpera Chaotique
Πώς ξεκίνησε η ιδέα της μεταφοράς του έργου του Αριστοφάνη στο σήμερα;
Εντελώς ειλικρινά ήταν πέρυσι το καλοκαίρι, όταν περπατούσαμε στο κέντρο της Αθήνας και αναρωτιόμασταν με τον Χρήστο (Voodoo Drummer) τι καινούργιο μπορούμε να κάνουμε, κάτι διαφορετικό και αναπάντεχο αλλά να προσεγγίζει και άλλα θέματα. Έτσι σκέφτηκε ο Χρήστος το έργο του Αριστοφάνη το οποίο θέτει θέματα που αγγίζουν τη σημερινή εποχή, μια εποχή που πιστεύεται ότι τέμνει προς την παρακμή των αξιών, την εξαθλίωση της τέχνης ως προς το όφελος. Κάνουμε τέχνη ή απλά θέλουμε να γίνουμε γνωστοί και διάσημοι με λεφτά, είναι η απλοϊκή πλευρά των πραγμάτων, και όσο απλό να είναι οι νέοι κάπως έτσι μεγαλώνουν. Είναι όλοι οι καλοί ποιητές ή καλλιτέχνες νεκροί ή ηλικιωμένοι ή χάνονται στον κυκεώνα της υπερπληροφόρησης;
Υπάρχει ελπίδα; Μιλάω πολύ ή όχι; Μάλλον ναι, όπως συνήθως.
Διευρύνετε το αριστοφανικό ταξίδι στον κάτω κόσμου πέρα από τον Αισχύλο και τον Ευριπίδη. Ποιους πιστεύετε ότι θα χρειαζόμασταν σήμερα και τι θα μας έλεγαν άραγε;
Αν σας πούμε αυτό θα είναι σαν να απαντάμε στο ερώτημα του Διονύσου στο έργο, και ίσως προδώσουμε το έργο, και έτσι χάσουμε και την ανατροπή, που όπως υποπτεύομαι είναι η ερώτηση που ακολουθεί.
Πόσες ανατροπές και πόσο χιούμορ να περιμένουμε στην παράσταση;
Η αλήθεια είναι πως αν σας πούμε για τις ανατροπές ή την ποσότητα αυτών δε θα έχει νόημα αυτή η ανατροπή, αλλά μάλλον 2-3 θα είναι, ίσως λιγότερες ή ίσως και περισσότερες, εξαρτάται από το τι θεωρεί κάποιος ανατροπή ή όχι ή αν έχει σημασία μια ανατροπή για την ουσία της παράστασης. Ή όχι. Ίσως όλο το έργο είναι μια ανατροπή.
Σας μπερδέψαμε; Ορίστε το χιούμορ που ρωτάτε, το χιούμορ είναι υποκειμενικό επίσης, το δικό μας για όσους μας γνωρίζουν είναι βασισμένο στην ιδιοσυγκρασία μας και τη φυσική μας τάση για το κάτι διαφορετικό.
Οφείλουμε να πούμε βέβαια πως δεν είναι μια κλασική αριστοφανική παράσταση με τον τρόπο που έχει συνηθίσει ο κόσμος και το χιούμορ παίζει δεύτερο ρόλο, για πρώτη φορά θέλαμε να προσεγγίζουμε κοινωνικά, πολιτικά θέματα, και σαφώς αναζητήσαμε τον λιγότερο παραδοσιακό τρόπο: μέσω μιας κωμωδίας, αν και είναι ακριβώς αυτό που ήθελε και ο ίδιος ο Αριστοφάνης, όχι βέβαια πως μας το είπε ο ίδιος, κάθε φορά που τον συναντούμε μας λέει ανέκδοτα.
22°
