Ένας από τους σημαντικότερους Άραβες συνθέτες της γενιάς του και ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους μουσικούς. Ένα σπουδαίος ουτίστας από την Παλαιστίνη, που ζει και διδάσκει στην Αμερική, έρχεται στην Αθήνα στο πλαίσιο της Σειράς Γέφυρες του Μεγάρου Μουσικής. Το 1998 επιλέχθηκε να συνθέσει τη μουσική του ντοκιμαντέρ «For Everyone Everywhere» με αφορμή την 50στή επέτειο του Καταστατικού Χάρτη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων από τα Ηνωμένα Έθνη. Γεννημένος στη Ταρσίχα της Παλαιστίνης από πατέρα-καθηγητή μουσικής και δεξιοτέχνη ουτίστα, ο Σάιμον Σαχίν ξεκίνησε να μαθαίνει ούτι σε ηλικία πέντε ετών. Μετά από μαθήματα βιολιού στο Ωδείο Δυτικής Κλασικής Μουσικής της Ιερουσαλήμ το 1980, ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές. Έχει ιδρύσει δύο σχήματα, το Near Eastern Ensemble και το Qantara, έχει εμφανιστεί στις διασημότερες αίθουσες και τα σημαντικότερα Φεστιβάλ του κόσμου, ενώ στην εκτεταμένη του δισκογραφία επιχειρεί μια συγχώνευση ήχων της αυτοσχεδιαστικής αμερικανικής τζαζ, των αφρικανικών κρουστών, της αραβικής κλίμακας και των λατινοαμερικάνικων χορών. Έχει, επίσης, γράψει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, συνεργάζεται με κορυφαία πανεπιστήμια όπως τα Julliard, Columbia, Princeton, Harvard, Yale, ενώ έχει δημιουργήσει και λειτουργεί το ετήσιο οχταήμερο σεμινάριο «Arabic Music Retreat» με συμμετέχοντες απ’ όλον τον κόσμο. Στις 4 Ιουνίου θα ερμηνεύσει το Κοντσέρτο του για ούτι και το Κοντσέρτο-Σουίτα για λύρα, παραδοσιακά όργανα και φωνή «Μελίτα Γκαμπές» του σύγχρονου συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλου, συνδέοντας παραδοσιακά όργανα με τον κόσμο της συμφωνικής ορχήστρας και μουσικής.
H συμμετοχή μου στο μουσικό ensemble του πατέρα μου σε ένα κονσέρτο στην ιστορική πόλη Άκρε, στην Παλαιστίνη. Ήμουν πέντε ετών και έπαιξα ένα σόλο στο ούτι με τη συνοδεία του σχήματος. Πολλοί, μέσα από το κοινό που παρακολουθούσε, μου έλεγαν αργότερα ότι το ούτι ήταν μεγαλύτερο από το σώμα μου.
Ποια η σχέση σας με την τζαζ;
Η τζαζ έχει υπάρξει μεγάλο μέρος της παιδικής μου ηλικίας και όταν μετακόμισα στη Νέα Υόρκη από την Παλαιστίνη συνάντησα σπουδαίους μουσικούς της τζαζ σε διαφορετικά μουσικά πρότζεκτ και αυτό ήταν το κίνητρο για τη δημιουργία του γκρουπ Qantara.
Τι μπορεί να μάθει η δυτική μουσική από τη αραβική μουσική παράδοση;
Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που διδάσκω στα Πανεπιστήμια και μέσα από εκπαιδευτικά μουσικά εργαστήρια. Στοιχεία όπως η Μικροτονικότητα, την οποία αναφέρω σαν μία κόκκινη νότα ανάμεσα στις λευκές και τις μαύρες νότες του πιάνου που αν παιχτεί παράγει ένα διαφορετικό ήχο σε ένα δυτικό αυτί όσον αφορά στη μελωδία. Η δυτική μουσική μπορεί να μάθει τη ρυθμική πολυπλοκότητα της αραβικής μουσικής. Μπορεί να μάθει επίσης την τέχνης του ornamentation [διαποίκιλση]. Eίναι η στιγμή που η μελωδία διακοσμείται τη στιγμή του παιξίματος. Αυτό είναι ένα δυνατό στοιχείο που εμπλουτίζει τη μουσική. Τέλος, η δυτική μουσική στερείται την τέχνη του αυτοσχεδιασμού, ένα στοιχείο απαραίτητο στην αραβική μουσική.
Τι διαφορετικές μουσικές ιδέες θέλατε να ακολουθήσετε με τα δύο διαφορετικά σχήματα σας «Near Eastern Ensemble» και «Qantara»;
Mε το Near Eastern Music Ensemble (NEME) παίζουμε αραβική μουσική και μεσογειακή-ανατολίτικη μουσική από χώρες όπως η Συρία, το Λίβανο, η Παλαιστίνη και η Αίγυπτος. Κάνουμε όμως και projects που συμπεριλαμβάνουν μουσική από τη Βόρειο Αφρική, όπως η Τυνησία και το Μαρόκο. Συνθέτω παραδοσιακή αραβική μουσική και αυτό που βγαίνει με τους μουσικούς του NEME είναι σύγχρονη αραβική μουσική που βασίζεται στην παράδοση. Έχει παίξει πολύ σοβαρό λόγο στην παρουσίαση της παραδοσιακή αραβικής μουσική στην Αμερική στην καλύτερή της μορφή. Κάτι που έχω πετύχει από το 1980 τόσο μέσα από το Ensemble όσο και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματά μου. Από την άλλη με το σχήμα Qantara ήθελα να ενώσω όλη την ευρεία μουσική μου γνώση με την οποία μεγάλωσα από παιδί σε ένα νέο είδος, μια νέα μορφή, επιτρέποντας την ανάμειξη των οργάνων, των συνθέσεων και των στιλ από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις. Γι’ αυτό χρειαζόταν η κατανόηση της δομής διαφορετικών παραδόσεων, όπως η κλασική Δυτική μουσική, η jazz, ρυθμοί από Νότια Αμερική, ανακατεμένες με στοιχεία από αραβική, τούρκικη, ινδιάνικη μουσική, αλλά και το ισπανικό φλαμένκο.
Πόσο ελεύθερος αισθανόσασταν κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης «Blue Flame» και πώς την αξιολογείτε σήμερα από απόσταση;
To άλμπουμ «Blue Flame» προήλθε από ένα όραμα που αντανακλούσε ένα γόνιμο μουσικό σταυροδρόμι. Είναι πολύ παραδοσιακό, αλλά ταυτόχρονα τολμά να διασχίσει τα όρια της παράδοσης παντρεύοντας διαφορετικά είδη σε μία άκρως οργανική, φυσική φόρμα. Ήταν για μένα πρόκληση τόσο μουσικά όσο και τεχνικά. Όποτε παίζω συνθέσεις από το άλμπουμ αυτό σήμερα, μου δίνει μια πλατφόρμα ελεύθερη τόσο για διαρκείς νέες ερμηνείες της μουσικής αυτής όσο και για αυτοσχεδιασμούς.
Τι γνωρίζετε για την ελληνική μουσική; Ό,τι ξέρω είναι από ηχογραφήσεις ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και από ελληνικά άσματα που τραγουδούσα στην Εκκλησία μου. Ένας καθολικός ναός που η λειτουργία του ήταν τόσο στην αραβική όσο και στην ελληνική γλώσσα. Τι θα παίξετε στην Αθήνα; Το Κοντσέρτο για ούτι με τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ. Το συνέθεσα για τη συμφωνική ορχήστρα του Ντιτρόιτ. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ούτι, φανερώνονται στο κονσέρτο αυτό κρυμμένοι ήχοι, η τεχνική και η μουσικότητα του συγκεκριμένου οργάνου. Η ενορχήστρωση είναι δυτική, με στοιχεία όπως η αραβική μορφή και ρυθμικότητα.
Πώς βλέπετε την παρούσα κατάσταση του κόσμου;
O Κόσμος είναι βουτηγμένος στο Χάος και η ιδέα του κόσμου σαν ένα παγκόσμιο χωριό είναι σε αντίφαση με τις διαφορετικές αποχρώσεις που βρίσκονται σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα κρατήσουν στενές επαφές επηρεάζοντας τους θεσμούς και δεν θα εγκαταλείψουν την προσπάθεια.
Πώς μπορεί ένα μουσικός να είναι ακόμη καινοτόμος με μια τόσο μεγάλη μουσική ιστορία πίσω του;
Συνενώνουμε πολλές πληροφορίες ακούγοντας, μαθαίνοντας και παρατηρώντας. Ο καθένας, βέβαια, έχει διαφορετικές δυνατότητες και ικανότητες που μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία που αναφέρετε.
Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο μουσικό;
Να παίρνουν τη μουσική στα σοβαρά, να μαθαίνουν διαρκώς, να της δίνουν πολύ χρόνο και προσοχή. Να ακούν προσεκτικά, καθώς είμαστε ανοιχτοί σε μια αμέτρητη ποσότητα ήχων και ιδεών. Κάποιοι από αυτούς είναι εξαιρετικοί και κάποιοι όχι.
19°
