Πάντα η ποπ κουλτούρα βασιζόταν στην ανακύκλωση των υλικών της, αλλά αυτό το κύμα retro και vintage τείνει να πνίξει τη δημιουργία.
Η αλήθεια είναι πως στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση, αλλά και τόσο κοπιάρισμα είχαμε καιρό να δούμε.
Η πρώτη μου ενόχληση ήταν πριν από 30 χρόνια, όταν πήγα σε εμφάνιση ρεμπέτικης κομπανίας –τότε που το είδος ανθούσε– και είδα κάποια από τα μέλη της να υποδύονται τους κουτσαβάκηδες. Καλά το καβουράκι και το μουστάκι, αλλά και το σακάκι με το ένα μανίκι φορεμένο και το άλλο να κρέμεται; Τι νόημα έχει αυτή η «μεταμφίεση» σε κάτι που στην εποχή του συμβόλιζε ένα life style και μια συμπεριφορά και τώρα τίποτα;
Κοιτάζω τον Leon Bridges στο εξώφυλλο του δίσκου του «Coming Home» και δεν μπορώ να καταλάβω αν είναι τώρα ή ξέμεινε από κάποιο φωνητικό συγκρότημα της soul από τη δεκαετία του ’60. Και μόλις ακούς, «υποχρεωτικά» σκέφτεσαι τον Sam Cooke ή τον Otis Reading. Σύμφωνοι, το κάνει καλά (όπως και πολλοί άλλοι που κάνουν κάτι παρόμοιο), αλλά είναι ένας ακόμη «κλεφτράκος» (κι εγώ δεν θα ζητήσω συγνώμη σαν τον Μεϊμαράκη). Όπως είναι και οι Monophonics, o Parov Stelar, o Rafael Sadiq, o Nick Waterhouse και δεκάδες άλλοι που μας υποχρέωσαν να εφεύρουμε όρους όπως: nu-soul, nu-jazz, nu-r&b, nu-folk (όπου το «nu» αποδείχτηκε μια άχρηστη προσθήκη).
Είναι όλα αυτά τα ελληνικά σχήματα που με «λίγο swing, λίγη θάλασσα και τ’ αγόρι μου» μας διασκεδάζουν τα καλοκαίρια στις ταράτσες, κάνοντας «δημιουργική ξεπατικοτούρα» ακόμη και στον τρόπο που ντύνονται. Ρούχα, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, έπιπλα και μεγάλο μέρος της μουσικής (και της τέχνης γενικότερα) αλληθωρίζουν προς τα πίσω. Το παρελθόν είναι το νέο παρόν, αλλά μόνο η πραγματική δημιουργία επιβιώνει στο χρόνο.
Η pop κουλτούρα ξεκίνησε αντιγράφοντας τον εαυτό της και κάθε 45άρι που έκανε μεγάλη επιτυχία, κυκλοφορούσε ταχύτατα σε ένα σωρό ακόμη εκτελέσεις από άλλους τραγουδιστές.
Μετά ήρθαν τα άλμπουμ, οι ριζοσπαστικές ιδέες, οι σύνθετες δημιουργίες και η ενηλικίωση κι από εύκολο καταναλωτικό προϊόν για τινέιτζερ μετατράπηκε σε τέχνη. Πέρασε διά πυρός και σιδήρου, είχε μεγάλες απώλειες με νεκρούς και τραυματίες, με χαμένες μάχες και ντροπιαστικές ήττες, αλλά τελικά ο πόλεμος κερδήθηκε. Αυτή η αμφισβητούμενη, η αμφιλεγόμενη και επί χρόνια διωκόμενη τέχνη είναι πια η κυρίαρχη κουλτούρα του 21ου αιώνα. Κι αυτό έγινε από την πρωτότυπη δημιουργία. Από τους Velvets και την «μπανάνα τους», από τους Beach Boys και το «Pet Sounds», από το «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» των Beatles ή από το «The Dark Side of the Moon», από τον Zappa και τον Roky Erickson, από τον Jimi Hendrix και τον Sun Ra, από τον Miles Davies και τον John Coltrane, από τους Neu! και τους Kraftwerk, από τα δεκάδες σπουδαία άλμπουμ μέσα στα οποία μπορείς να χαθείς ακόμη και σήμερα και κάθε ακρόαση να σου αποκαλύπτει έναν καινούργιο κόσμο.
Όμως η ευκολία της αντιγραφής και ο σίγουρος δρόμος που προσφέρει προς τη ραδιοφωνική μετάδοση αλλά και τη χρήση σε bar και club, η ευχάριστη κατανάλωση από το μεγάλο κοινό που θέλει πάντα κάτι σαν αναψυκτικό από τη μουσική, έχουν κάνει τις αντιγραφές, τις διασκευές, το retro και το vintage να έχουν μετατραπεί από τάση σε αγριόχορτα που εξαπλώνονται ραγδαία πνίγοντας την καλλιέργεια της πραγματικής, πρωτότυπης δημιουργίας. Κατά κάποιον τρόπο, ξαναγυρίσαμε εκεί που ήμασταν πριν από 60 χρόνια…
22°
