Πλάτωνος, Ίων. 533a - 533c: Οι γλύπτες Δαίδαλος, Επειός και Θεόδωρος ο Σάμιος

Ίων: Ω Σωκράτη, όταν ακούω για άλλον ποιητή, και όχι για τον Όμηρο, δεν προσέχω, είμαι αφηρημένος, νυστάζω και δε μπορώ να λάβω μέρος στην κουβέντα.

Σωκράτης: Δεν είναι δύσκολο να καταλάβω , φίλε μου, γιατί σου συμβαίνει αυτό. Δε διαθέτεις για τον Όμηρο ούτε τις τεχνικές ούτε τις επιστημονικές γνώσεις. Αν είχες αυτά τα προσόντα τότε θα μπορούσες να μιλάς και για τους άλλους ποιητές αφού το θέμα δεν είναι οι ποιητές αλλά το όλον της ποίησης, η ποιητική τέχνη. Αν εξετάζουμε μια τέχνη στο σύνολο της εφαρμόζουμε μια μέθοδο και ένα στοχασμό που ισχύει για όλες τις τέχνες. Θέλεις ώ Ίωνα να ακούσεις τι εννοώ;

Ίων: Ναι μα το Δία ώ Σωκράτη. Χαίρομαι να ακούω εσάς τους σοφούς.

Σωκράτης: Υπάρχει η τέχνη της ζωγραφικής στην ολότητα της; Υπήρξαν και υπάρχουν πολλοί ζωγράφοι καλοί και κακοί. Είδες μέχρι τώρα κάποιον ειδικό στον ζωγράφο Πολύγνωτο¹ τον γιο του Αγλαοφώντος που ξέρει όλα τα έργα του αλλά ενώ γνωρίζει αυτόν τον σπουδαίο ζωγράφο δεν ξέρει τίποτα για τους άλλους ζωγράφους και μάλιστα βαριέται και νυστάζει όταν βλέπει έργα τους να εκτίθενται. Όμως όταν βλέπει έργα του Πολυγνώτου χαίρεται πολύ, βρίσκεται σε εγρήγορση, έχει και πολλά σπουδαία λόγια να πει. Γνωρίζεις κάποιον τέτοιον;

Ίων: Όχι μα τον Δία.

Σωκράτης: Στη γλυπτική και στην ανδριαντοποιία είδες κάποιον που να θαυμάζει και να εξηγεί τα έργα του Δαιδάλου², του Επειού³ ή του Θεοδώρου του Σαμίου⁴ ενώ βαριέται και νυστάζει όταν βλέπει έργα άλλων γλυπτών και δεν έχει τίποτα να πει; (Τί δέ; ἐν ἀνδριαντοποιίᾳ ἤδη τιν᾽ εἶδες ὅστις περὶ μὲν Δαιδάλου τοῦ Μητίονος [533b] ἢ Ἐπειοῦ τοῦ Πανοπέως ἢ Θεοδώρου τοῦ Σαμίου ἢ ἄλλου τινὸς ἀνδριαντοποιοῦ ἑνὸς πέρι δεινός ἐστιν ἐξηγεῖσθαι ἃ εὖ πεποίηκεν, ἐν δὲ τοῖς τῶν ἄλλων ἀνδριαντοποιῶν ἔργοις ἀπορεῖ τε καὶ νυστάζει, οὐκ ἔχων ὅτι εἴπῃ;)
Ίων: Όχι, μα τον Δία.

Σωκράτης: Αλλά ώ Ίωνα εγώ πιστεύω ότι ούτε στους αυλούς, ούτε στην κιθάρα ,ούτε στην κιθαρωδία⁵ όυτε στη ραψωδία είδες ποτέ σου κάποιον να θαυμάζει και να χαίρεται ακούγοντας Όλυμπο⁶, Θάμυρη⁷, Ορφέα⁸ ή τον Φήμιο⁹ τον ραψωδό από την Ιθάκη ενώ αυτός ο ίδιος να μην έχει γνώμη για σένα, τον Ίωνα τον Εφέσιο, τον ραψωδό!

‘Ιων: Δεν αντιλέγω ώ Σωκράτη. Γνωρίζω όμως καλά ότι για τον Όμηρο τραγουδώ καλύτερα από κάθε άλλον ποιητή, έχω πολλά να πω και όλοι με ακούν με μεγάλη ευχαρίστηση. Δε μου συμβαίνει το ίδιο για τους άλλους ποιητές. Πες μου τι είναι αυτό;

Σημειώσεις

1. Ο Πολύγνωτος ήταν από τη Θάσο, γιος του Αγλαοφώντος διάσημος ζωγράφος του 5ος αιώνος π. Χ. Έδρασε καλλιτεχνικά στην Αθήνα.
2. Ο Δαίδαλος γιος του Μητίονος, ήταν μυθολογικό πρόσωπο. Θεωρείται ο πρώτος αρχιτέκτων, γλύπτης , τεχνίτης και εφευρέτης μαθητής του Ηφαίστου. Του αποδίδονται τα πολύπλοκα, πολυώροφα ανάκτορα της Κνωσού. Ονομάστηκαν Δαιδαλώδη διότι τα θεωρούσαν έργο του Δαιδάλου. Έκτοτε κάθε αρχιτεκτονική σύνθεση μεγάλου και πολύπλοκου έργου ονομάζεται «δαιδαλώδης». Ο Δαίδαλος με τη Ναυκράτη απέκτησε τον Ίκαρο.
3. Επειός Πανωπέος: Μυθολογικό πρόσωπο που του αποδίδεται η ιδέα και η κατασκευή του Δούρειου Ίππου με τον οποίον κατελήφθη η Τροία. Μια μυθολογική εκδοχή αναφέρει ότι τα εργαλεία του υπήρχαν σε ναό της Κάτω Ιταλίας. Ο Πλάτων τον αναφέρει εδώ ως μέγιστο γλύπτη, θεωρώντας την πολιορκητική μηχανή του Δούρειου Ίππου ως έργο τέχνης. Τέχνη στην υπηρεσία του πολέμου.
4. Θεόδωρος ο Σάμιος ήταν αρχαίος Έλληνς γλύπτης, αρχιτέκτων και εφευρέτης του 6ου αιώνα π.Χ. από τη Σάμο. Ο Ηρόδοτος αναφέρει τον Θεόδωρο ως γιο του Τηλεκλή, ενός Σάμιου καλλιτέχνη. Ο Καρλ Σαγκάν (1934 – 1996), στο έργο "Η ραχοκοκαλιά της νύχτας" αναφέρει ότι στον Θεόδωρο τον Σάμιο αποδίδεται η εφεύρεση του επιπέδου, του τετραγώνου, του χάρακα, του κλειδιού, του τόρνου, της χύτευσης σε μπρούντζο..
5. κιθαρῳδία, ἡ, τραγούδι συνοδεία κιθάρας.
6. Όλυμπος: (7ος αι. π.Χ). Του αποδίδεται η τελειοποίηση της αυλητικής τέχνης. Θεωρείται μεγάλη μορφή στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής.
7. Θάμυρις: Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ήταν ένας φημισμένος μουσικός και ποιητής από την Θράκη. Ονομαστός για την μουσική του ευφυΐα, τη δεξιοτεχνία στη λύρα αλλά και το κάλλος του.. 
8. Ορφεύς. Φημισμένος μουσικός της μυθολογίας που έτερπε με τη λύρα και τη φωνή του τους ανθρώπους και τα ζώα. Μια μυθολογική εκδοχή αναφέρει ότι συμμετείχε στην Αργοναυτική Εκστρατεία και ότι ήταν γιος της Μούσας Καλλιόπης και του θεού της μουσικής Απόλλωνα.
9. Φήμιος ο Ιθακήσιος ήταν ένας διάσημος αοιδός - ραψωδός που αναφέρεται στην «Οδύσσεια» του Ομήρου.

-Ο διάλογος « Ίων» του Πλάτωνος είναι σύντομος και σχετικά απλός. Οι χαρακτήρες των ομιλητών, Σωκράτη και Ίωνα, απεικονίζονται και περιγράφονται πολύ ζωντανά.

-Πλάτων. (427 – 347 π.Χ.) Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Μαθητής του Σωκράτη και διδάσκαλος του Αριστοτέλους. 

- Μερικοί μελετητές πιστεύουν ότι ο διάλογος «Ίων» γράφτηκε το 405 π.Χ. όταν ο Πλάτων ήταν 22 ετών και ο Σωκράτης 65. Αν αυτό ισχύει τότε έχουμε το νεανικότερο σωζόμενο έργο του Πλάτωνος. Αναφέρεται στην τέχνη των ραψωδών αλλά και στους ραψωδούς. Τον γαρ ραψωδόν ερμηνέα δει του ποιητού της διανοίας γίγνεσθαι τοις ακούουσι.530 c.

- Ίων. Πολυβραβευμένος επαγγελματίας ραψωδός από την Έφεσο της Μικράς Ασίας. Διακρίθηκε στην παρουσίαση των ομηρικών επών.