Εν-τυπώσεις από το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου 2025

Με μεγάλη χαρά δέχθηκα να γράψω ένα νέο έργο για τις φετινές συναυλίες τού βραβευμένου Διεθνούς Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου (Δι.Φε.Μ.Μ.).  Είχα ήδη προηγούμενη συνεργασία με την εξαιρετική πιανίστα, κα. Δανάη Dörken, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Μέχρις εδώ όλα καλά. Ξεκίνησα να προσχεδιάζω Κουαρτέττο εγχόρδων ώστε να ταιριάξω το πρώτο από τα φοιτητικά μου χρόνια με ένα δεύτερο. Κάποια στιγμή αυτό άλλαξε σε «παραδοσιακό» Πιάνο Τρίο ύστερα από τηλεφωνική επικοινωνία με τη Δανάη – η οποία πολύ ευγενικά εξέφρασε την επιθυμία της να παίξει στο νέο έργο, οπότε προσανατολίστηκα σε έργο με πιάνο, ώσπου και εκείνο αντικαταστάθηκε ένα επεισοδιακό βράδυ τού Ιουνίου – και ενώ η προθεσμία πλησίαζε, αλλά επιταγή τής Μούσας - από τα Πρελούδια για Πιάνο Τρίο, τίτλος που διετήρησα μέχρι την πρεμιέρα διότι αυτόν είχα στείλει εσπευσμένα για την εκτύπωση τού προγράμματος τού φεστιβάλ, αλλά στο εξής Ιντερμέδια για Πιάνο Τρίο λόγω τής πολυπλοκότητας τής δομής και διάρκειας των έργων που ταιριάζουν περισσότερο στο δεύτερο είδος. Σε κάθε περίπτωση, ο κύκλος/αριθμός των κομματιών, ο οποίος δεν περιορίζεται στα τρία που παρουσιάστηκαν στο φεστιβάλ – ήδη έχω άλλα δύο σε προσχέδια – αποτελεί πρωτοτυπία στη διεθνή εργογραφία λόγιας μουσικής για δύο λόγους: α) Δεν γνωρίζω την ύπαρξη κύκλου πρελουδίων ή ιντερμεδίων για αυτό το οργανικό σύνολο (που δεν αποτελούν μεταγραφές άλλων έργων), και β) Το πρώτο πρελούδιο βασίζεται σε ένα πρωτότυπο είδος επαναλαμβανόμενου μπάσου, βασισμένο στη μορφή ομόκεντρων κύκλων που ανακύπτουν και διογκώνονται ως αποτέλεσμα κυματισμού (όπως όταν μία πέτρα διαταράσσει την ήρεμη επιφάνεια τού νερού μίας λίμνης). Η μουσική άλλωστε δεν είναι τίποτε άλλο στη βάση της παρά άθροισμα κυματισμών διαταρασσόμενου αέρα που φθάνει στα αυτιά μας. Και μόνον η σύνθεση αυτού τού πρώτου πρελουδίου/ιντερμεδίου, το οποίο είναι εν μέρει και παλινδρομικό, άξιζε την εγκατάλειψη τού πρώτου Τρίο που είχα ξεκινήσει.

Τέτοιες και άλλες συγκυρίες προκύπτουν κατά τη δημιουργία ενός έργου τέχνης, και αποτελούν μέρος της προσωπικής επιβράβευσης εντός μίας δύσκολης και επίπονης διεργασίας όπως είναι η μουσική σύνθεση. Διότι ναι μεν η έμπνευση είναι μία από τις πλέον ευχάριστες εμπειρίες τής ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά διαρκεί μόνο κάποια δευτερόλεπτα όπου εξ’ αίφνης γεννιέται στον εγκέφαλο η μουσική ιδέα, ενώ ακολουθεί ο σχοινοτενής μόχθος τής ανάπτυξης τού πρωτογενούς υλικού, τής επεξεργασίας, τής τελείωσης. Σύλληψη, κύηση, και τοκετός. Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και αυτό το μη έμβιο ον, ένα μουσικό έργο, μετουσιώνεται κατά τη διάρκεια τής επεξεργασίας και ανάπτυξής του (κύηση) παρά τον οποιονδήποτε προσχεδιασμό (D.N.A.) τού δημιουργού του, σχεδόν διά μαγείας, σχεδόν οργανικά.

Με το πέρας τής σύνθεσης δεν είχα παρά να αναμένω τη μετάβασή μου στη νήσο όχι μόνον τής λυρικής ποίησης ενός Αλκαίου και μίας Σαπφούς, αλλά και τού βουκολικού μυθιστορήματος του Λόγγου Δάφνις και Χλόη, το οποίο μετέτρεψε σε ένα από τα κορυφαία μπαλέτα τού 20ού αιώνα ο μεγάλος Μωρίς Ραβέλ. Τρανό παράδειγμα μίας μακρινής μα αθάνατης Ελλάδας που ακόμη και σήμερα εμπνέει τούς μεγαλύτερους δημιουργούς, και μίας νήσου διαχρονικά γενεσιουργού τεχνών και γραμμάτων. Και είναι μία τέτοια παρακαταθήκη που επαξίως φέρουν στους ώμους των οι καλλιτεχνικές διευθύντριες τού φεστιβάλ, οι αδελφές Δανάη και Κυβέλη Dörken, καθώς και η μητέρα τους, η καρδιά τού φεστιβάλ, κα. Λητώ Ντάκου. Ως διευθύνουσα σύμβουλος προΐσταται τής όλης διοργάνωσης σε ό,τι δεν αφορά τα αμιγώς μουσικά, δηλαδή όλα τα αδύνατα, τα οποία με την αποφασιστικότητα και τις ακατάβλητες ψυχικές και σωματικές αντοχές που διαθέτει τα καθιστά δυνατά.

Ο συνθέτης Ερρίκος Βάιος μιλά για την εμπειρία του στο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου 2025

Κατά την αντίληψη και εμπειρία μου, η διοργάνωση τού Δι.Φε.Μ.Μ. αποτελεί πρότυπο για τα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα. Από την πρώτη τηλεφωνική επαφή, έως και την αναχώρησή μου από το αεροδρόμιο τής Μυτιλήνης έμεινα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Το υψηλό επίπεδο των προσκεκλημένων καλλιτεχνών, τεχνικών και μουσικοκριτικών, η εξαίρετη και συνεχής διαφήμιση και προώθηση των εκδηλώσεων και καλλιτεχνών – πόσες συνεντεύξεις έδωσα και συνεχίζω να δίνω, η συνεργασία με το Τρίτο Πρόγραμμα τής Ελληνικής Ραδιοφωνίας που θα μεταδώσει όλες τις επίσημες συναυλίες, το υψηλής αισθητικής πρόγραμμα μουσικής δωματίου, το οποίο δεν περιορίστηκε στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο τού καλοκαιρινού θερέτρου όπου διεμείναμε, αλλά προσφέρθηκε και σε πολλές άλλες τοποθεσίες τής νήσου, είτε κάποιες παραθαλάσσιες ταβέρνες το μεσημέρι εν είδει διαφήμισης με αποσπάσματα τού βραδινού προγράμματος, είτε άλλους υπαίθριους χώρους όπως το ονειρικό περιβάλλον τής επιβλητικής τοξοτής γέφυρας τού Ρωμαϊκού υδραγωγείου στη Μόρια. Επί πλέον, η φιλοξενία σε όλα τα επίπεδα – θα μπορούσα να έχω ταξιδέψει χωρίς πορτοφόλι αυτές τις πέντε ημέρες που πέρασα στον Μόλυβο με τη σύζυγό μου, το καλαίσθητο αναμνηστικό υλικό με τον λογότυπο τού φεστιβάλ για καλλιτέχνες και κοινό (καλοκαιρινές τσάντες, μπλουζάκια, προγράμματα καλοσχεδιασμένα με ακριβή εκτύπωση, κτλ.), και άλλες σημαντικές λεπτομέρειες που μού διαφεύγουν αυτή τη στιγμή.

Η βραδιά τής πρεμιέρας ήταν η σημαντικότερη ευλόγως για τον προσκεκλημένο συνθέτη, ο οποίος ανέβηκε στη σκηνή να ψελλίσει τις ευχαριστίες και δύο εισαγωγικά λόγια για το έργο του πριν καθίσει στη θέση του στην πρώτη σειρά των «επισήμων» δίπλα σε πρέσβεις, τον αντιπεριφερειάρχη, και τον κύριο χορηγό, κο. Δημήτριο Τρύφων, ο οποίος την επομένη ημέρα ευγενώς προσεκάλεσε όλους τους μουσικούς στη θαλαμηγό του για έναν ευχάριστο περίπλου. Η πρώτη παρουσίαση των Πρελουδίων για Πιάνο Τρίο θεωρώ πως ήταν πολύ επιτυχής για τούς εξής λόγους: α) Το θερμό χειροκρότημα τού κόσμου καθώς και τα συγχαρητήρια που δεχόμουν από πολλούς ακροατές, όχι μόνο με το πέρας τής συναυλίας, αλλά σποραδικά και τις επόμενες βραδιές τού φεστιβάλ από πολλούς που με ανεγνώριζαν από την προηγουμένη ή προ-προηγουμένη, β) Τα θερμά και αυθόρμητα συγχαρητήρια από όλους τούς προσκεκλημένους μουσικούς καθώς και από κάποιους κριτικούς και τον Γερμανό ηχολήπτη τού φεστιβάλ, και τέλος, γ) Αυτό που θα μού μείνει τελικά εκ τού συνόλου τής γλυκιάς εμπειρίας τής συμμετοχής μου στο φετινό φεστιβάλ Μολύβου και που απετέλεσε αναμφίβολα τη μεγαλύτερη επιβεβαίωση για την ποιότητα τής σύνθεσης. Αναφέρομαι στο ακρόαμα αποσπάσματος τού μέρους τού βιολιού από το πρώτο πρελούδιο στις 2:20 τα ξημερώματα, ώρες μετά την πρεμιέρα, στο ξενοδοχείο από μουσικό, ο/η οποίος/α ποσώς ενδιαφέρθηκε εάν θα ξυπνούσε τούς λοιπούς επισκέπτες. Αυτό κράτησε για πάνω από ένα λεπτό, και ποτέ δεν έμαθα ποιος/ά ήταν που ένιωσε την επιθυμία τέτοια ώρα και από όλα τα έργα τού προγράμματος, να παίξει μέρος τού δικού μου.

Αυτές τις πρόσφατες εμπειρίες αναπολώ από το Δι.Φε.Μ.Μ. τού Αυγούστου τού 2025, φεστιβάλ που κάθε χρόνο παραγγέλνει νέο έργο από Έλληνα συνθέτη. Μακάρι όλα, ή τουλάχιστον τα περισσότερα φεστιβάλ στην Ελλάδα, και δη τα Δημοτικά/Κρατικά, να έδιναν τέτοιες ευκαιρίες στους εν ζωή δημιουργούς. Και όμως το κάνει αυτό ένα ιδιωτικό φεστιβάλ.

Τέλος, συγχαίρω όλους τούς απασχολούμενους και χορηγούς τού Δι.Φε.Μ.Μ., τούς εθελοντές, τούς οδηγούς που μας εξυπηρετούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια τής ημέρας και νύχτας καθώς κάθε βράδυ βρισκόμασταν και σε διαφορετική ταβέρνα - όλες με την πανοραμική ρέμβη τού γαλήνιου Αιγαίου, και τούς ευχαριστώ θερμά για τη συμβολή τους. Με τις καλύτερες προσωπικές αναμνήσεις και εντυπώσεις εξαίρω την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών που βράβευσε το Δι.Φε.Μ.Μ. το έτος 2016. Εύχομαι στην οικογένεια Dörken, πάντα τέτοια!