60ά Δημήτρια: από το παγώνι του Σβορώνου στη βεντάλια των designmono και από τον Καμενιάτη στον Γκοντό! 

«Στην πανήγυριν αυτήν, υπάρχει παν ό,τι είναι δυνατόν παράγηται από ανδρικήν και γενναίαν χείραν εξ υφάσματος και νήματος. Παν ό,τι μεταφέρεται εκ Βοιωτίας και Πελοποννήσου και παν ό,τι τα εμπορικά πλοία κομίζουν εις τους Έλληνας εξ Ιταλίας. Πολλά εμπορεύματα προμηθεύουν επίσης η Φοινίκη, η Αίγυπτος και αι στήλαι του Ηρακλέους, ένθα όπου κατασκευάζονται οι καλλίτεροι τάπητες». Αυτά ήταν τα Δημήτρια τον 12ο αιώνα, όταν ξεκίνησαν: μια φανταχτερή εμποροπανήγυρη που τελούνταν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου και γρήγορα απόκτησε τεράστια φήμη ανά τα έθνη, αφού, στην εννιάμερη διάρκειά της, συγκεντρωνόταν στη Θεσσαλονίκη το ανφάν γκατέ των εμπόρων της γης. Έρχονταν στην πόλη και δειγμάτιζαν έξω από τη Χρυσή Πύλη, όπου έστηναν τις τέντες τους, γυρολόγοι Ίβηρες και Αιγύπτιοι, Έλληνες από την Κάτω Ιταλία και Λυσιτανοί, Σλάβοι, Ρώσοι, Καμπανοί και «Κέλτες πέραν των Άλπεων», όπως περιγράφει ο Τιμαρίων στον διάλογο του Λουκιανού περί Νεκρομαντείας. 

Παρένθεση: Πέτυχα σε ένα από τα παλιοπωλεία του Μπιτ Παζάρ την πρώτη έκδοση του Θεσσαλονίκη 1900 - 1917 του Νίκου Μουτσόπουλου (εκδόσεις Μόλχο), από όπου και το σαμπλάρισμα. Τον πλούτο και βέβαια και την ακμή της Θεσσαλονίκης, όπως και την εμπορική σημασία που είχε η πόλη, τα γνωρίζουμε από το 904, όταν ο Ιωάννης Καμινιάτης ή Καμενιάτης (γνωστός από την περιγραφή της Άλωσης όταν ο στόλος των Αράβων επιτέθηκε και κυρίευσε την πόλη) γράφει πως «ευχερέστερον είναι ψάμμον παραλίας εξαριθμείν, ή τους την αγοράν διοδεύοντας και των συναλλαγμάτων ποιούμενους την μέθοδον». 

Η Θεσσαλονίκη του 12ου αιώνα, όταν ξεκίνησαν τα Δημήτρια, ήταν ένα περιώνυμα κομβικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, στις αγορές της συγκεντρώνονταν «τα εκ σηρών υφάσματα και τα εξ ερίων και χαλκού και σιδήρου και κασσιτέρου τε και μολύβδου και υέλου, ους οι δια πυρός τέχναι τον βίον συνεχούσι. Παμμιγής τις όχλος, αεί περιστοίχει τας αγυάς, των τε αυτοχθόνων και των άλλως επιξενουμένων». Επαναλαμβάνω: είναι θησαυρός το βιβλίο του Νίκου Μουτσόπουλου (πάντα θα υπάρχει κάτι μεγαλειώδες που με περιμένει στο Μπιτ Παζάρ!) και αν ανατρέχω σε ρυθμό past forward είναι γιατί σε λίγες μέρες ξεκινούν και σε πολλούς διαφεύγει πως τα 60ά φετινά Δημήτρια κρατάνε σκούφια από πολλά, πολλά, πάμπολλα, άπειρα φθινόπωρα πίσω, εις τους αιώνες των αιώνων. 

Το φεστιβάλ πηγάζει από απροσμέτρητα βάθη που καραδοκούν στο πηγάδι του θεσσαλονικιώτικου χρόνου, εξού και η λέξη κλειδί για το φετινό πρόγραμμα «Εποχές» του πάει πολύ. Εποχές, βέβαια, λεγόταν και το ντεμπούτο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη που γεννήθηκε στα μέρη μας πριν εκατό χρόνια. Τα 60ά Δημήτρια τον τιμούν χαρίζοντάς του την κεντρική αφιερωματική εκδήλωση. Τριγύρω της θα χορέψει ο Ρήγος με τη «Χρυσή Εποχή», ή θα εξαπολύσουν το άγριο ιντάστριαλ πανκ τους οι Βερολινέζοι Gewalt και ο Θόδωρος Τερζόπουλος θα σκηνοθετήσει Μπέκετ και Γκοντό με πρωταγωνιστή τον ιταλικό θίασο Emiliano Romana Teatro. 

Στο τέλος του σημερινού σημειώματος θα βρείτε το λινκ με το σάιτ του φεστιβάλ, από όπου και μπορείτε να ξεδιπλώσετε όλη τη βεντάλια του φετινού ρεπερτορίου. Ο γερμανός μπεστσελερίστας Τόμας Φίτζεκ, ο Γαλλοαλβανός Preljocaz, o αργεντίνος τανγκέρο Richard Galliano είναι μόνο μερικοί από όσους ετοιμάζουν μπαγκάζια για να επισκεφτούν τη Θεσσαλονίκη το φετινό φθινόπωρο. 

«Βεντάλια»: να άλλη μια λέξη κλειδί. Εκτός από τις Εποχές, είτε του Καμενιάτη, είτε του Αναγνωστάκη, χρήζει αποκωδικοποίησης και η εικόνα του φετινού φεστιβάλ. Ο εξπέρ της οπτικής επικοινωνίας Θανάσης Γεωργίου (designmono) που τη σχεδίασε, κλείνει κατά κάποιο τρόπο το μάτι στον μέγα Σβορώνο, ο οποίος, όταν κάποτε φιλοτέχνησε το εικαστικό του φεστιβάλ, διάλεξε να επικεντρώσει σε ένα παγώνι με πλουμιστή ουρά. Πολύ δυνατή ιδέα ως προς το να αποδοθεί ο αδιάσπαστος χρόνος, η μακρά συνέχεια και η διασύνδεση της Θεσσαλονίκης και των Δημητρίων του σήμερα με την πόλη του Σβορώνου τότε αλλά και την ακόμα πίσω, πίσω, πίσω, πίσω: τη Θεσσαλονίκη όπου έστηναν τις τέντες τους γυρολόγοι Ίβηρες και Αιγύπτιοι, Έλληνες από την Κάτω Ιταλία και Λυσιτανοί, Σλάβοι, Ρώσοι, Καμπανοί και «Κέλτες πέραν των Άλπεων». 

https://e-dimitria.gr/