Έναρξη για το 10ο Beyond Border, το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελόριζου

Ιδιαίτερα εορταστικό χαρακτήρα είχε φέτος η Τελετή Έναρξης του 10^ου Beyond Borders Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου. Στην κατάμεστη πλατεία Ηρώου στο πανέμορφο Καστελλόριζο ξεκίνησε η επετειακή έκδοση με περισσότερους από 700 προσκεκλημένους και επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, κατοίκους του νησιού και καλεσμένους από τον παγκόσμιο χώρο του κινηματογράφου, που αποτελούν άλλωστε αναπόσπαστο μέρος της διοργάνωσης, αφού το φεστιβάλ είναι ο κόσμος του.

Το φετινό, 10ο επετειακό Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beyond Borders, που θα διαρκέσει έως τις 31 Αυγούστου 2025 στρέφει το επίκεντρο στο σύγχρονο ελληνικό ντοκιμαντέρ, φιλοξενώντας παράλληλα διεθνείς παραγωγές. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, έχει 3 διαφορετικές σκηνές προβολών: το Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 18 ταινίες τεκμηρίωσης μεσαίου και μεγάλου μήκους (ανάμεσά τους 4 ελληνικές παραγωγές) και το μicro Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 24 ταινίες τεκμηρίωσης μικρού μήκους (ανάμεσά τους 3 ελληνικές παραγωγές), ενώ ως τρίτη σκηνή προβολών –εκτός διαγωνιστικού προγράμματος– θα υπάρχει η σκηνή του Πανοράματος, στην οποία θα φιλοξενούνται καθημερινά κινηματογραφικά αφιερώματα και ταινίες με δυνατό αποτύπωμα. 

10ο επετειακό Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beyond Borders: Oι ελληνικές παραγωγές που συμμετέχουν

Από τα βάθη της Μέσης Ανατολής ως τις μεγαλουπόλεις της Δύσης, οι 18 ταινίες του Κυρίως Διαγωνιστικού σχηματίζουν ένα μωσαϊκό κόσμων, ιστοριών και μορφών. Στο «Σχέδιο θανάτου για έναν σκύλο και έναν άνδρα» του Χρήστου Καρακέπελη, ένας άστεγος κι ο σκύλος του διασχίζουν τη ζωή με σιωπή και επιμονή. Το «Exam on the Edge of the Time» του Ιλκάι Νισαντσί, σε παγκόσμια πρεμιέρα, φωτίζει τη ζωή μαθητών στην τουρκική πόλη Χατάι μετά τον σεισμό. Στο «Hawar, Our Banished Children» της Πασκάλ Μπουρζό, μια επιζήσασα της γενοκτονίας των Γιεζίντι αναζητά την κόρη της στο Κουρδιστάν.

Το «On Melting Snow» του Μοτζτάμπα Μπαχαντόρι χαρτογραφεί τις μνήμες μιας περιπλανώμενης καλλιτέχνιδας. Στις «Σμιλεμένες ψυχές» του Σταύρου Ψυλλάκη, ένας οδοντίατρος γίνεται σύντροφος ζωής για πρώην χανσενικούς ασθενείς. Ο Νικίτα Πόπκοφ στο «The Gateway» φέρνει τρεις ανθρώπους σε σύγκρουση με τους εαυτούς τους, ενώ στο «The German People» του Μαρτσίν Βιερτσόφσκι, οι οικογένειες των θυμάτων μιας ρατσιστικής επίθεσης διεκδικούν δικαιοσύνη στη Γερμανία.

Το «The Longer You Bleed» του Γιούαν Γουάντελ παρακολουθεί Ουκρανούς εκτοπισμένους στο Βερολίνο, που συμβιώνουν με τον πόλεμο από οθόνες και κινητά. Στο «The Lost Season» του Μεχντί Γκαναβάτι, μια έφηβη αγωνίζεται να ξεφύγει από την προκαθορισμένη μοίρα σε ένα ιρανικό χωριό. Ο Μανφρέντι Λουτσιμπέλο στο «The Tirana Conspiracy» ξετυλίγει το σκάνδαλο μιας Μπιενάλε που έμεινε στην ιστορία.

Το «To Use a Mountain» του Κέισι Κάρτερ μάς μεταφέρει στην καρδιά έξι κοινοτήτων που αντιστέκονται στην εγκατάσταση πυρηνικών αποβλήτων. Στο «Welcome to Babel» του Τζέιμς Μπράντλεϊ, ένας καλλιτέχνης αντιπαραβάλλει τις επαναστάσεις του 20ού αιώνα με την προσωπική του αναζήτηση. Ο Λούις Νόρις στο «Welcome to the Orchard of England» εστιάζει σε μια κοινότητα όπου το μήλο γίνεται πολιτισμός. Τέλος, το «Wild Women of Anatolia» των Σεδέφ και Ασλί Οζογιούζ αναδεικνύει πέντε γυναίκες που βρίσκουν στην άγρια φύση το καταφύγιο και τη δύναμη να υπάρξουν.

Μicro Διαγωνιστικό Τμήμα

Στις 24 μικρού μήκους ταινίες του micro Διαγωνιστικού, οι μικρές διάρκειες κρύβουν μεγάλες αλήθειες. Το «Welcome Home Freckles» της Χουίτζου Παρκ ξεκινά ένα ταξίδι επιστροφής στα παιδικά τραύματα. Το «I Didn’t Get into Berghain but I Did Meet Vica» του Έβαν Φράιτερς διηγείται την περιπλάνηση μιας νεαρής Ουκρανής πρόσφυγα. Στο «Work / Memories of Work» του Έκτορα Αρκομανή, τα τοπία του Ελαιώνα μεταμορφώνονται σε ποιητικές εικόνες.

Η «Gypsy Gadji» της Ντάσα Ραϊμάνοβα καταγράφει την εσωτερική πάλη μιας γυναίκας με Ρομά και πολωνική ταυτότητα. Το «Fatbardha» της Κίτυ Κεντέζη εξερευνά το γήρας και την εγγύτητα δύο ανθρώπων. Στο «Specters of Home – Prologue» της Άβα Αβίβα Άβνισαν, μια τρανς ταξιδιώτισσα επιστρέφει στην Ιερουσαλήμ και συγκρούεται με την ιστορία της οικογένειάς της.

Το «We Will Grow» της Αρετής Παγουλάτου φωτίζει την αλληλεγγύη στη Ρόδο μετά τις πυρκαγιές. Το «Al Basateen» του Αντουάν Σαπόν ανακαλεί τις μνήμες της Δαμασκού πριν από την καταστροφή. Ο Μάριος Λιζίδης στο «Death of a Format» αποχαιρετά τον κόσμο του βίντεο κλαμπ στην Κύπρο.

Το «Through the Window» του Ντάνιελ Στόπα παρατηρεί έναν μικρόκοσμο πίσω από το τζάμι ενός περιπτέρου. Το «Clear Sky» του Μαρτσίν Κούντερα καταγράφει τις τελευταίες ήρεμες μέρες δύο εφήβων στην Ουκρανία. Ο Θάνος Λυμπερόπουλος στο «Between a Rock and a Hard Place» δίνει φωνή σε προσφυγόπουλα από το Αφγανιστάν στην Αθήνα.

Το «P.S.» του Άλες Σουκ αποτυπώνει την καθημερινότητα ενός μοναχικού κατοίκου σ’ ένα νησί της Αδριατικής. Το «How to Suture the Soil?» του Γουίλ Πάουκαρ Κάγιε ταξιδεύει στην ιστορία της μητρικής εγκατάλειψης στην ύπαιθρο του Ισημερινού. Το «Refuge» του Πάρθα Ντας δείχνει μια σχέση πατέρα-γιου μέσα στα θραύσματα της ινδικής κοινωνίας.

Το «My Land is Burned» του Αμπντουραχμάν Αλσοουαϊκί φωτίζει τη ζωή παιδιών-προσφύγων από τη Συρία στον Λίβανο. Στο «The Sun is Low» της Μάρτα Οϊρζίνσκα, μια μητέρα ξεκινά μια νέα αρχή με τον γιο της. Το «Once I Got in, it Was Hard to Get Out» της Νόρα Στρμπόβα επιστρέφει στο πατρικό σπίτι ως λαβύρινθο μνήμης.

Το «Crossing» του Κάρολ Φελίσιο αναμετριέται με τη θηλυκότητα σε μια κοινότητα ιθαγενών στη Βραζιλία. Το «Simply Divine» των Μελόντι Μπουλισιέρ και Μπογκντάν Σταματίν φέρνει στο φως έναν έρωτα που άνθισε στο περιθώριο της Ιστορίας. Ο Ιλίρ Τσούκο στο «Albgreko» δίνει φωνή στη νέα γενιά των μεταναστών στην Ελλάδα.

Το «The Truth About the Telegraph» του Κίριαν Μππεντιάνε Σατούρ καταγράφει την άγνωστη πλευρά της τηλεπικοινωνιακής Ιστορίας της Αυστραλίας. Στο «Vertigo» της Αλεχάντρα Σάντσες Κανάν, οι κάτοικοι ενός ισπανικού χωριού αντιστέκονται στην ερήμωση. Τέλος, το «GIOJA22» του Στέφανο ντε Φελίτσι παρουσιάζει έναν άντρα που σκαρφαλώνει έναν ουρανοξύστη του Μιλάνου, ως σιωπηλό μήνυμα ελπίδας.

Το Πανόραμα, το μη διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ

Στην ενότητα Πανόραμα του φεστιβάλ Beyond Borders, που παραδοσιακά φιλοξενεί ταινίες εκτός διαγωνιστικού αλλά με ισχυρό αποτύπωμα, φέτος θα δούμε ένα πολυφωνικό σύνολο 16 ντοκιμαντέρ από Ελλάδα και εξωτερικό, που αποτυπώνουν κρίσιμα κοινωνικά και ιστορικά ερωτήματα, μνήμες που επιμένουν, αλλά και μικρές στιγμές καθημερινής γενναιότητας.

Η ταινία «Femicidio» της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου (Ελλάδα, 2022), φωτίζει τις γυναικοκτονίες που συγκλόνισαν την Ιταλία, παρακολουθώντας τις φωνές επιζωσών και συγγενών θυμάτων. Το «Ending wars and making peace» των Γιόμπστ Κνίγκε, Κριστίνα Τρέμπι και Σουζάνε Ουτστ (Γερμανία, 2025) καταγράφει τις αθέατες διεργασίες που φέρνουν την ειρήνη έπειτα από μεγάλες συγκρούσεις, μέσα από τα λόγια βραβευμένων με Νόμπελ Ειρήνης και καθοριστικών πολιτικών προσωπικοτήτων. Το «Memory too low for words» του Ουμίτ Κιβάντς (Τουρκία, 2022) ανασυστήνει την απουσία του Χραντ Ντικ μέσα από εικόνα και ήχο, όταν τα λόγια του δεν χωρούσαν στο «σύστημα».

Ο Βασίλης Λουλές, στο «Μια μεγάλη οικογένεια» (Ελλάδα, 2023), αφηγείται την ιστορία των αναψυκτικών Κλιάφα μέσα από μια οικογενειακή διαδρομή σχεδόν ενός αιώνα. Η Ντανάε Ελόν, στο «Rules of Stone» (Καναδάς, 2024), εξετάζει την αποικιοκρατική πολιτική στην Ιερουσαλήμ μέσα από την αρχιτεκτονική, αποκαλύπτοντας τη συστηματική διαγραφή ανθρώπων και ταυτοτήτων. Η ταινία Tack της Βάνια Τέρνερ (Ελλάδα, 2024) επιστρέφει στις απαρχές του ελληνικού #MeToo, ακολουθώντας δύο γυναίκες που διεκδικούν δικαιοσύνη και θεσμική αλλαγή απέναντι στη βία στον αθλητισμό.

Ο Μαλ Μάρκεν στο «The man who told the truth» (Ιρλανδία, 2017, Ελληνική Πρεμιέρα) ξετυλίγει την άγνωστη ιστορία του Τσαρλς Τόμσον, ιδρυτή των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, με τον «Κόκκινο Δάσκαλο» (Ελλάδα, 2024), φωτίζει την τραγική μορφή του Νίκου Πλουμπίδη και τις δίκες που σημάδεψαν τη μετεμφυλιακή Ελλάδα.

Στην τρίτη συνέχεια της σειράς «Έτσι ήρθαμε από Καρσί», η Τάινα Γρηγοριάδου (Ελλάδα, 2022) αφηγείται ιστορίες προσφύγων μέσα από τις γειτονιές του μεσοπολέμου, ενώ η Αλεσάντρα Μαγιολέτι παρουσιάζει στο «Uberto Primo» (Ελλάδα, 2021) την ιστορία εννέα εβραίων μαθητών στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής, που είδαν τα όνειρά τους να σβήνουν μπροστά στον διωγμό.

Μεγάλη στιγμή του φεστιβάλ είναι η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας «Kastellorizo: Ένα νησί στην καρδιά του κόσμου» του Ιβάν Μπιτέλ (Γαλλία, 2025, Παγκόσμια Πρεμιέρα). Εδώ το νησί γίνεται ο πρωταγωνιστής ενός ντοκιμαντέρ που καταγράφει τη ζωή στα σύνορα της Ευρώπης, ανάμεσα σε νησιώτικη ρουτίνα και γεωπολιτική επιφυλακή.

Στο «Γιάννης Σπανός: Πίσω από τη μαρκίζα» (Ελλάδα, 2024), ο Άρης Δορίζας παρουσιάζει το ταξίδι του σπουδαίου συνθέτη από το Κιάτο στο Παρίσι και πίσω στη νεοελληνική μουσική σκηνή. Η Μαριάννα Οικονόμου, στους «Αζήτητους» (Ελλάδα, 2024), αναζητά τους ξεχασμένους φυματικούς του «Σωτηρία», που θάφτηκαν ανώνυμα και σιωπηλά.

Η Σεσίλ Αλεγκρά, στο «My name is Battle» (Ιταλία–Γαλλία, 2024) καταγράφει τη ζωή της φωτογράφου Λετίτσια Μπατάλια, που αντιμετώπισε τη Μαφία με μοναδικό της όπλο τη φωτογραφική μηχανή. Μια μαρτυρία γενναιότητας και ανεξαρτησίας μέσα από την τέχνη.

Το φεστιβάλ πλαισιώνεται από παράλληλες δράσεις, όπως το masterclass του Άγγελου Κοβότσου, Προέδρου της Ένωσης Ελληνικού Ντοκιμαντέρ, και μια ενημερωτική εκδήλωση για την εξωστρέφεια της ελληνικής οπτικοακουστικής παραγωγής, σε συνεργασία με το ΕΚΚΟΜΕΔ και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

INFO
Καστελόριζο, 24 έως 31 Αυγούστου 2025