Μυστηριώδες κρανίο 6.000 ετών εντόπισαν αρχαιολόγοι στο Ιράν: Είναι παραμορφωμένο και βίαια χτυπημένο

Στο προϊστορικό νεκροταφείο Τσέγκα Σόφλα στο Ιράν, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το κρανίο μιας νεαρής γυναίκας που έζησε πριν από περισσότερα από 6.000 χρόνια. Το κρανίο της είχε σχηματιστεί σκόπιμα σε κωνοειδές σχήμα, πιθανότατα όταν ήταν βρέφος. Με βάση τη δραματική ζημιά που φέρει, οι ερευνητές πιστεύουν ότι βρήκε βίαιο θάνατο.

«Ένα αντικείμενο με φαρδιά άκρα προκάλεσε σοβαρά κατάγματα στο κρανίο αυτής της νεαρής γυναίκας κατά τις τελευταίες στιγμές της ζωής της», γράφουν οι αρχαιολόγοι Hamed Vahdati Nasab και Mahdi Alirezazadeh από το Πανεπιστήμιο Tarbiat Modares της Τεχεράνης σε πρόσφατη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Osteoarchaeology.

Τα λείψανα της γυναίκας, η οποία ήταν κάτω των 20 ετών, ανασκάφηκαν από το νεκροταφείο Τσέγκα Σόφλα στη νοτιοδυτική περιοχή του Ιράν. Ο χώρος, που χρονολογείται από το 4700 έως το 3700 π.Χ., περιλαμβάνει επίσης ίχνη από έναν προϊστορικό οικισμό, σύμφωνα με την UNESCO.

Το προϊστορικό νεκροταφείο εκτείνεται σε περίπου 2.000 μέτρα μήκος και 800 μέτρα πλάτος, ενώ ο οικισμός καλύπτει περίπου 50 στρέμματα. Όπως λέει ο Alirezazadeh στη Kristina Killgrove του Live Science, αυτή η περίοδος ήταν μια «γεμάτη γεγονότα χιλιετία».

«Οι άνθρωποι είχαν ναούς, συστήματα πίστης και μεγάλα κτίρια και δομές», προσθέτει. Μέχρι το τέλος αυτής της εποχής, «βλέπουμε την εμφάνιση της γραφής και την αρχή της αστικοποίησης».

Τροποποιούσαν σκόπιμα τα κρανία των βρεφών

Οι κάτοικοι του Τσέγκα Σόφλα φαίνεται επίσης να εφάρμοζαν την τεχνητή παραμόρφωση του κρανίου, που περιλάμβανε τον σκόπιμο σχηματισμό και δέσιμο του κρανίου ενός βρέφους ώστε να μεγαλώσει σε συγκεκριμένο σχήμα. Πολλοί πολιτισμοί στην ιστορία — συμπεριλαμβανομένων νησιωτών της Ιαπωνίας, των Μάγια και των Βίκινγκς — τροποποίησαν τα κρανία για διάφορους σκοπούς, όπως θρησκευτικές τελετές ή κοινωνική διάκριση.

Οι αρχαιολόγοι του Προϊστορικού Προγράμματος Ζόρεχ ανασκάπτουν το νεκροταφείο Τσέγκα Σόφλα εδώ και περίπου μία δεκαετία. Σύμφωνα με το Live Science, έχουν φέρει στο φως περισσότερα από δώδεκα «επιμήκη κρανία», ανάμεσά τους και το πρόσφατα αναλυθέν της νεαρής γυναίκας.

Το κωνοειδές κρανίο της φέρει χαρακτηριστικό τριγωνικό κάταγμα, που ξεκινά από το μέτωπο και εκτείνεται προς τα πίσω.«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η σκόπιμη κρανιακή τροποποίηση κατά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής είχε επηρεάσει τη βιομηχανική του κρανίου, καθιστώντας το πιο ευάλωτο σε ζημιές σε σύγκριση με ένα φυσιολογικό κρανίο», δηλώνει ο Alirezazadeh.

Ωστόσο, λέει ότι ακόμη και ένα φυσιολογικό κρανίο θα είχε υποστεί ζημιά από ένα τόσο ισχυρό χτύπημα.«Η μελέτη μας για το πρότυπο του κατάγματος δείχνει ότι ο τραυματισμός αυτός συνέβη τις τελευταίες στιγμές της ζωής της νεαρής γυναίκας και δεν υπάρχει καμία ένδειξη επούλωσης των οστών», προσθέτει ο Alirezazadeh.

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς τι αντικείμενο χτύπησε το κρανίο της γυναίκας ή αν το περιστατικό ήταν ατύχημα. Όπως λέει ο Alirezazadeh στο Live Science, «Δεν έχουμε άμεσες αποδείξεις ότι κάποιος την χτύπησε εσκεμμένα».

Το Τσέγκα Σόφλα αντιπροσωπεύει έναν πολιτισμό που προηγήθηκε του Ελάμ, ενός αρχαίου βασιλείου στη νοτιοδυτική Περσία που άκμασε περίπου τον 13ο αιώνα π.Χ. Τουλάχιστον άλλο ένα σπασμένο κρανίο έχει βρεθεί στο Τσέγκα Σόφλα, αλλά αυτό δεν είχε υποστεί τεχνητή παραμόρφωση. Συνολικά, οι τάφοι αυτοί αποκαλύπτουν σταδιακά νέα στοιχεία για την προϊστορική κοινωνία που έζησε στην περιοχή χιλιάδες χρόνια πριν.«Υπάρχουν κι άλλα ενδιαφέροντα δείγματα στα οποία δουλεύουμε αυτή τη στιγμή», λέει ο Alirezazadeh.

Πηγή: Smithsonian Magazine